by: Linux Insider

Η εβδομάδα μας φέρνει updates σε μεγάλες διανομές όπως το Debian 12.11, το Rocky Linux 10 και το MX Linux 23.6. Το Kali Linux 2025.2 ανανεώνει τα GNOME/KDE, και η Microsoft ανοίγει τον κώδικα του WSL, προωθώντας τον διάλογο μεταξύ Windows και Linux. Δείτε αναλυτικά τις αλλαγές, τις πληροφορίες downloads και τι σημαίνουν για εσάς.

1. ➤ Debian 12.11 “Bookworm” | Point‑Release με 81 bug fixes & 45 security patches

Η ομάδα του Debian ανακοίνωσε την κυκλοφορία του Debian 12.11, βελτιώνοντας επιδόσεις και ασφάλεια. Περιλαμβάνει 81 bug fixes και 45 security updates, εστιάζοντας στην αποκατάσταση regressions και μικρών σφαλμάτων για σταθερότητα και αξιοπιστία.
Download :

• Debian 12.11 CD/ISO

Ανάλυση:
Πρόκειται για μια κλασική αναβάθμιση σημείου (point‑release) που δεν αλλάζει εκδόσεις, αλλά είναι κρίσιμη για συστήματα παραγωγής, servers και desktop. Αν χρησιμοποιείς Debian stable, μέτρα σοβαρά ενημέρωση — ειδικά αν λειτουργείς υποδομές.

2. ➤ Rocky Linux 10 | Stable Release βασισμένο στο RHEL 10

Η νέα έκδοση Rocky Linux 10, πλήρως binary‑compatible με το Red Hat Enterprise Linux 10, είναι γεγονός. Περιλαμβάνει ενημερωμένο kernel, beta υποστήριξη για rolling-release 3rd-party modules και βελτιωμένη συμβατότητα cloud.
Download :

• Ως ISO από τον επίσημο ιστότοπο του Rocky

Ανάλυση:
Το Rocky, ως RHEL‑replacement στο οικοσύστημα enterprise, αποκτά αξιοπιστία με μικρά διαστήματα ανανέωσης. Φέρνει αναβαθμίσεις σε kernel, virtualisation (KVM/QEMU) και container stack — ενδιαφέρον για sysadmins και επιχειρησιακά περιβάλλοντα.

3. ➤ MX Linux 23.6 “Libretto” | Refreshed ISOs με νέα εργαλεία

Η ομάδα του MX Linux ανακοίνωσε τη version 23.6 “Libretto”. Πρόκειται για νέο ISO refresh που περιέχει Debian 12.10, kernel 6.14 (Liquorix), νέο UEFI manager και βελτιώσεις στο MX tools.
Download :

• ISO εικόνες για Xfce, KDE, Fluxbox

Ανάλυση:
Το MX Linux κρατά τον χαρακτήρα του ως ελαφρύ, σταθερό και φιλικό. Το νέο ISO φέρνει υποστήριξη up-to-date kernel, χρήσιμα εργαλεία διαχείρισης UEFI και λίστες με πρότυπα για live USB με persist. Ιδανικό για desktops αλλά και για φανατικούς χρήστες.

4. ➤ Kali Linux 2025.2 | Visual upgrade & GNOME/KDE updates

Η νέα έκδοση Kali Linux 2025.2 φέρνει GNOME 48, KDE 6, ανανεωμένο theme και βελτιώσεις στο LibreOffice και στα Kali tools.
Download :

• ISO από Kali.org

Ανάλυση:
Πλέον γίνεται ξεκάθαρο πως το Kali μετατρέπεται σε desktop-friendly διανομή. Τα νέα GE desktop environments και οπτική βελτίωση ενισχύουν το usability, και οι αναβαθμίσεις του OS υπογραμμίζουν το commitment στην παραγωγικότητα pentesters.

5. ➤ Microsoft ανοίγει τον WSL (Windows Subsystem for Linux)

Η Microsoft έχει πλέον ανοίξει πλήρως τον WSL στον GitHub — είναι πλέον open-source. Μετά την εξατομίκευση από Windows 10/11 και διαχωρισμό του kernel το 2021, τώρα επιτρέπει contributions και bugfixes από την κοινότητα.
Link to repository:

• WSL στο GitHub

Ανάλυση:
Αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα για τον cross‑platform διάλογο. Για devs που δουλεύουν σε Windows αλλά θέλουν Linux εργαλεία (Docker, Kubernetes, open-source stacks), σηματοδοτεί αυξημένη ευελιξία και ταχύτερο feedback loop.

6. ➤ Alpine Linux 3.22, Armbian 25.5, AlmaLinux 10 & KaOS 2025.05

Είχαμε επίσης τις εξής νέες κυκλοφορίες:

• Alpine Linux 3.22 (πολύ δημοφιλής σε container & embedded οικοσυστήματα). 

Alpine.org ISO

Armbian 25.5 – υποστήριξη ARM SBC. 

Armbian.com builds

AlmaLinux OS 10 – RHEL‑compatible, με enterprise stack. 

AlmaLinux.org ISO

KaOS 2025.05 – KDE‑centric independent rolling distro. 

• KaOS.org/iso
  Downloads:

Καθεμία στοχεύει σε διαφορετικό κοινό: Alpine light‑weight για containers, Armbian για RPi/ SBC συστήματα, AlmaLinux για enterprise, KaOS ως desktop‑KDE επιλογή. Σημαντικά εργαλεία σε ειδικούς τομείς.

Τι να επιλέξεις

Συμπέρασμα

Κάθε είδηση επιβεβαιώνει την ωριμότητα του οικοσυστήματος Linux: από την enterprise‑grade σταθερότητα έως τις νεότερες βελτιώσεις για desktop και embedded χρήστες, κάθε διανομή έχει πλέον ισχυρή ταυτότητα και στόχευση, και οι νέες κυκλοφορίες απευθύνονται τόσο σε αρχάριους όσο και σε ισχυρούς χρήστες με ειδικές ανάγκες.

Πηγή άρθρου: https://planet.ellak.gr/ , https://www.linuxinsider.gr/

Σε μια εποχή όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις, τα θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων και το αυξανόμενο κόστος των ιδιόκτητων ψηφιακών λύσεων επηρεάζουν σημαντικά τις επιλογές των δημόσιων φορέων, οι δήμοι της Κοπεγχάγης και του Άαρχους στη Δανία παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους. Επιλέγουν να στραφούν σε ανοικτό λογισμικό και ευρωπαϊκές υποδομές, απομακρυνόμενοι από τις κλειστές και εξαρτώμενες από εξωτερικές δυνάμεις λύσεις των ΗΠΑ.

Γεωπολιτικές Ανησυχίες και Οικονομική Επιβάρυνση

Η μεταστροφή αυτή δεν είναι αυθαίρετη, ούτε προέκυψε εν μία νυκτί. Ήδη από το 2013, ο δήμος του Άαρχους είχε αρχίσει να ενισχύει τη χρήση ανοικτού λογισμικού. Σήμερα, όμως, η μετάβαση έχει αποκτήσει επείγοντα χαρακτήρα. Όπως επισημαίνει ο Henrik Appel Espersen, μέλος της ελεγκτικής επιτροπής της Κοπεγχάγης, υπάρχει πραγματικός φόβος ότι σε ένα ακραίο σενάριο οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να διακόψουν την πρόσβαση σε βασικά εργαλεία, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και τα πληροφοριακά συστήματα. Ο δήμος του Άαρχους συμμερίζεται τις ίδιες ανησυχίες, τονίζοντας την ανάγκη προστασίας των δεδομένων που μεταφέρονται σε μη-ευρωπαϊκές υποδομές.

Όπως εξηγεί ο Bo Fristed, επικεφαλής του Τμήματος Καινοτομίας, Τεχνολογίας και Δημιουργικότητας του Άαρχους:

«Το πρόβλημα δεν είναι οι ίδιες οι λύσεις, αλλά το πακέτο, οι άδειες, το μονοπώλιο και οι ανησυχίες για τη συμμόρφωση με τον GDPR.»

Παράλληλα, το οικονομικό βάρος που συνεπάγεται η εξάρτηση από ιδιόκτητο λογισμικό γίνεται δυσβάστακτο. Από το 2018 έως το 2023, οι δαπάνες των δήμων της Δανίας για τέτοιες λύσεις αυξήθηκαν από 313 εκατ. DKK σε 538 εκατ. DKK – σχεδόν διπλασιασμός μέσα σε πέντε χρόνια.

Ο Δήμος του Άαρχους Δείχνει τον Δρόμο

To Άαρχους έχει ήδη ξεκινήσει αποφασιστικά βήματα. Περίπου 60 συστήματα έχουν μεταφερθεί από ιδιωτικά cloud σε ευρωπαϊκή υποδομή, συγκεκριμένα στην γερμανική εταιρεία Hetzner. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: οι ετήσιες δαπάνες λειτουργίας μειώθηκαν από 800.000 DKK σε μόλις 225.000 DKK.

Το πιο αξιοσημείωτο όμως είναι πως τα τεχνικά προβλήματα ήταν ελάχιστα. Η μεγαλύτερη πρόκληση, όπως λέει ο Fristed, ήταν η πολιτισμική:

«Όταν εισάγεις αλλαγές, οι άνθρωποι έχουν την τάση να αντιδρούν. Όμως τεχνικά, δεν είχαμε σοβαρά προβλήματα. Χρησιμοποιήσαμε το Kubernetes, και η μετανάστευση έγινε ευκαιρία να βελτιστοποιήσουμε τα συστήματά μας για μελλοντικές μεταβάσεις.»

Αυτό δείχνει ότι το εμπόδιο στην υιοθέτηση ανοικτού λογισμικού δεν είναι τεχνολογικό, αλλά κοινωνικοπολιτικό.

Σχέδιο Ψηφιακής Κυριαρχίας στην Κοπεγχάγη

Η Κοπεγχάγη βρίσκεται σε διαδικασία αναζήτησης ευρωπαϊκών εναλλακτικών λύσεων, με στόχο να ενισχύσει την ψηφιακή της κυριαρχία. Η ανησυχία για το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να διακόψουν την πρόσβαση σε κρίσιμες υπηρεσίες, όπως το Microsoft Outlook ή το SharePoint, αποτελεί βασικό κίνητρο.

Παράλληλα, η Δανική Υπηρεσία Ψηφιακών Υποθέσεων ξεκινά τον δικό της μετασχηματισμό: από τον επόμενο μήνα, το 50% των εργαζομένων θα χρησιμοποιούν το LibreOffice, με στόχο την πλήρη μετάβαση μέχρι το τέλος του έτους.

Πανευρωπαϊκή Τάση: Δημόσιο και Ανοικτό Λογισμικό

Η Δανία δεν είναι μόνη της. Πανευρωπαϊκά, δημόσιοι οργανισμοί επιλέγουν ανοικτό λογισμικό, εγκαταλείποντας λύσεις όπως το Microsoft Office ή το Google Workspace.

Το 2022, η Δανική Αρχή Προστασίας Δεδομένων απαγόρευσε τη χρήση του Google Workspace σε δημόσια ιδρύματα. Την ίδια χρονιά, ο δήμος του Helsingør αποφάσισε να αφαιρέσει 8.000 Chromebook από τα σχολεία του.

Στη Γαλλία, το Υπουργείο Παιδείας απαγόρευσε τις δωρεάν εκδόσεις του Microsoft Office 365 και του Google Workspace στα σχολεία, επικαλούμενο ανησυχίες για την προστασία δεδομένων.

Η πιο φιλόδοξη προσπάθεια καταγράφεται στη Γερμανία, στο κρατίδιο Schleswig-Holstein. Το 2024, το κρατίδιο ξεκίνησε την πλήρη απεξάρτηση από τη Microsoft, αντικαθιστώντας πάνω από 30.000 υπολογιστές του δημόσιου τομέα με λύσεις Linux και LibreOffice. Παράλληλα, αντικαθίστανται το SharePoint και το Outlook με NextCloud, Thunderbird και άλλα ανοικτά εργαλεία. Ετοιμάζεται μάλιστα και νέο τηλεπικοινωνιακό σύστημα βασισμένο σε ανοικτό λογισμικό.

Η Στρατηγική Ενδιάμεσης Συμβατότητας

Η πιο καινοτόμος ίσως προσέγγιση του Άαρχους αφορά τη συμβατότητα μεταξύ ανοικτού και ιδιόκτητου λογισμικού. Στόχος του δήμου είναι να μπορεί ένας εργαζόμενος σε Microsoft και ένας σε Linux/LibreOffice να συνεργάζονται χωρίς περιορισμούς.

«Θέλουμε να έχουμε 12.000 υπαλλήλους που χρησιμοποιούν Microsoft και 12.000 που δουλεύουν με ανοικτό λογισμικό – και όλοι να μπορούν να κάνουν κράτηση στην ίδια αίθουσα συνεδριάσεων ή να μοιράζονται λίστες email. Για αυτό δημιουργούμε ένα proxy σύστημα που γεφυρώνει τα δύο περιβάλλοντα», εξηγεί ο Fristed.

Αυτό το σύστημα λειτουργεί ταυτόχρονα και ως σχέδιο αντιμετώπισης κρίσεων, σε περίπτωση που κοπεί ξαφνικά η πρόσβαση σε πλατφόρμες των ΗΠΑ.

Ανοικτό Λογισμικό για το Μέλλον της Εκπαίδευσης και της Τεχνητής Νοημοσύνης

Η δυναμική του ανοικτού λογισμικού δεν περιορίζεται στα λειτουργικά συστήματα και τις σουίτες γραφείου. Αυτή τη στιγμή, 21 δήμοι συνεργάζονται για τη δημιουργία μιας ανοικτής εκπαιδευτικής πλατφόρμας για παιδιά. Επιπλέον, αναπτύσσεται μια νέα πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης, βασισμένη σε ανοικτό λογισμικό, ειδικά σχεδιασμένη για δημόσιους οργανισμούς, με πλήρη συμμόρφωση με τον GDPR και δυνατότητα χειρισμού ευαίσθητων και διαβαθμισμένων πληροφοριών.

Συμπεράσματα: Μια Νέα Εποχή για τον Δημόσιο Τομέα

Η στροφή του Άαρχους και της Κοπεγχάγης σε ανοικτό λογισμικό είναι μόνο η αρχή. Στην καρδιά αυτής της μετάβασης βρίσκεται η επιθυμία για ψηφιακή κυριαρχία, βιωσιμότητα, διαφάνεια και οικονομική αποδοτικότητα. Η τεχνολογία δεν είναι απλώς εργαλείο, αλλά πολιτική επιλογή. Και σε αυτή την περίπτωση, οι δανέζικοι δήμοι δείχνουν τον δρόμο για μια Ευρώπη που παίρνει στα σοβαρά την ψηφιακή της ανεξαρτησία.

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu/

Σε μια εποχή που η ψηφιακή τεχνολογία διαμορφώνει εκ νέου τα όρια της ανθρώπινης ελευθερίας και ιδιωτικότητας, η εξάπλωση του spyware – λογισμικού κατασκοπείας – έχει μετατραπεί σε μετωπική απειλή για τις δημοκρατικές κοινωνίες. Το spyware δεν είναι απλώς εργαλείο επιτήρησης. Είναι ένα όπλο σιωπηλού ελέγχου, με στόχο όχι μόνο την ασφάλεια, αλλά και την εξουδετέρωση της πολιτικής διαφωνίας, της δημοσιογραφικής ανεξαρτησίας και των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Η οργάνωση European Digital Rights (EDRi), μέσα από την εμπεριστατωμένη ανάλυση της στο σχετικό position paper, καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει σε πλήρη απαγόρευση της παραγωγής, πώλησης, χρήσης και εξαγωγής του spyware. Η θέση αυτή βασίζεται στο συμπέρασμα ότι το spyware είναι ασύμβατο με τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου.

Τι Είναι το Spyware;

Ο όρος “spyware” περιγράφει κάθε λογισμικό που εισβάλλει σε ψηφιακές συσκευές χωρίς τη συναίνεση του χρήστη, προκειμένου να συλλέξει, μεταδώσει ή χειραγωγήσει δεδομένα και συμπεριφορές. Δεν πρόκειται για απλό κακόβουλο λογισμικό. Είναι ένα εξελιγμένο εργαλείο καταγραφής και ελέγχου, το οποίο μπορεί:

• Να ενεργοποιήσει μικρόφωνα και κάμερες εν αγνοία του χρήστη
• Να ανακτήσει μηνύματα, φωτογραφίες, αρχεία και γεωγραφική τοποθεσία
• Να μεταβάλει ή να καταστρέψει δεδομένα
• Να επιτρέπει συνεχή απομακρυσμένη πρόσβαση

Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά μέσα επιτήρησης (π.χ. υποκλοπές ή φυσική παρακολούθηση), το spyware λειτουργεί συνεχώς, σιωπηρά και καθολικά, καθιστώντας το εργαλείο μαζικής παραβίασης.

Κατηγορίες Spyware

Η EDRi καταγράφει τρεις βασικές κατηγορίες:

1. Εμπορικό spyware: Αναπτύσσεται από ιδιωτικές εταιρείες και πωλείται σε κράτη, επιχειρήσεις ή άτομα. Παραδείγματα: Pegasus (NSO Group), Predator (Intellexa), Graphite (Paragon).
2. Κρατικά εργαλεία spyware: Λογισμικό που αναπτύσσουν απευθείας κυβερνήσεις για δικές τους ανάγκες, όπως το RCIS της Γερμανίας ή το NoviSpy της Σερβίας.
3. Stalkerware: Αποτελεί μορφή ψηφιακής ενδοοικογενειακής βίας. Χρησιμοποιείται από άτομα για να παρακολουθούν εταίρους, παιδιά ή υπαλλήλους, προκαλώντας έμφυλη και ψυχολογική βία.

Το Επιχείρημα υπέρ της Απαγόρευσης

Η EDRi προχωρά ένα βήμα πέρα από τον περιορισμό: προτείνει ολική απαγόρευση, επειδή:

• Το spyware παραβιάζει κατάφωρα τα δικαιώματα ιδιωτικότητας, προστασίας δεδομένων, ελευθερίας έκφρασης και συνάθροισης.
• Δεν υπάρχουν επαρκείς τεχνικές ή νομικές εγγυήσεις για την αποφυγή κατάχρησης.
• Ακόμα και με περιορισμούς, ο μηχανισμός παρακολούθησης παραμένει ενεργός και επικίνδυνος.
• Η χρήση του οδηγεί σε συστηματική υπονόμευση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.

Η προσέγγιση αυτή είναι ριζοσπαστική μεν, αλλά νομικά και ηθικά τεκμηριωμένη.

Παραδείγματα Κατάχρησης στην Πράξη

Πλήθος υποθέσεων στην ΕΕ και παγκοσμίως καταδεικνύουν την καταχρηστική χρήση spyware:

• Πολωνία: Περισσότερα από 500 άτομα παρακολουθήθηκαν με το Pegasus.
• Ισπανία: Ο Πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και υπουργοί στοχοποιήθηκαν.
• Ελλάδα: Πολιτικοί, δημοσιογράφοι και επιχειρηματίες στο επίκεντρο του σκανδάλου Predator.
• Γαλλία: Τηλέφωνο του Εμμανουέλ Μακρόν μπήκε στο στόχαστρο.
• Σερβία: Χρήση spyware εναντίον ακτιβιστών και δημοσιογράφων.

Αυτά τα περιστατικά δεν είναι μεμονωμένα, αλλά συνθέτουν ένα μοτίβο ανεξέλεγκτης κρατικής παρακολούθησης.

Ο Ψηφιακός Κίνδυνος για Ευάλωτες Ομάδες

Το spyware δεν πλήττει μόνο δημόσια πρόσωπα. Χρησιμοποιείται κατά:

• Γυναικών σε σχέσεις κακοποίησης
• ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, που στοχοποιούνται λόγω ταυτότητας
• Προσφύγων και μεταναστών, σε εθνοκεντρικά προγράμματα επιτήρησης
• Δημοσιογράφων και whistleblowers, που αποκαλύπτουν παρατυπίες

Σύμφωνα με την EDRi και τον ΟΗΕ, πρόκειται για ψηφιακή καταστολή, συχνά χωρίς δυνατότητα άμυνας ή προσφυγής.

Η Επιχειρηματολογία Υπέρ του «Καλοπροαίρετου» Spyware

Υπάρχει η άποψη ότι μπορεί να υπάρξει “καλό spyware” – περιορισμένο, ελεγχόμενο, με θεσμικά φρένα. Όμως:

• Οι τεχνικές προτάσεις για περιορισμούς (π.χ. kill-switches) δεν εφαρμόζονται στην πράξη.
• Οι εταιρείες ανάπτυξης spyware δεν έχουν κανένα κίνητρο να δημιουργήσουν αυτοπεριοριζόμενα εργαλεία.
• Οι κυβερνήσεις δεν έχουν αποδείξει ότι μπορούν ή θέλουν να ελέγξουν τον εαυτό τους.

Συνεπώς, η έννοια “ανθρώπινα δικαιώματα συμβατά με spyware” είναι ψευδαίσθηση.

Πολιτικές Ευθύνες και Ρυθμιστική Ανεπάρκεια

Η ΕΕ μέχρι σήμερα απέτυχε να ρυθμίσει αποτελεσματικά την αγορά spyware. Παρά την ύπαρξη νόμων για προστασία δεδομένων (GDPR) και ψηφιακής ασφάλειας, το spyware λειτουργεί στο σκοτάδι, χωρίς:

• διαφάνεια
• λογοδοσία
• επαρκείς μηχανισμούς ελέγχου

Πολλές εταιρείες spyware έχουν έδρα σε χώρες της ΕΕ, αποκτώντας διεθνή νομιμοποίηση, ενώ κάποια κράτη-μέλη αγοράζουν ή αναπτύσσουν spyware εντός των συνόρων τους.

Η Οικονομία της Παρακολούθησης

Ο εμπορικός τομέας του spyware αποτιμάται σε δισεκατομμύρια ευρώ. Μεγάλες εταιρείες, όπως η NSO Group, έχουν πελάτες σε δεκάδες χώρες. Η αγορά ευπαθειών (zero-day exploits) ενισχύει την ψηφιακή ανασφάλεια, καθώς το κίνητρο είναι η εκμετάλλευση και όχι η επιδιόρθωση.

Η ΕΕ, σε αντίθεση με τη ρητορική της για ψηφιακά δικαιώματα, φιλοξενεί και διευκολύνει την εξάπλωση αυτής της αγοράς.

Η Πρόταση Πολιτικής της EDRi

Η EDRi προτείνει μια στρατηγική που βασίζεται σε τρεις άξονες:

1. Οριστική απαγόρευση του spyware σε όλη την ΕΕ: Στην παραγωγή, χρήση, εξαγωγή και πώληση.
2. Νομικός ορισμός του spyware με βάση λειτουργικά χαρακτηριστικά και όχι σκοπούς χρήσης.
3. Πρόσβαση σε επανόρθωση για τα θύματα: Δικαστική προστασία, αποζημιώσεις και θεσμική λογοδοσία.

Η πρόταση αυτή συνοδεύεται από τεκμηρίωση ότι η ΕΕ έχει τη σχετική αρμοδιότητα, καθώς εμπίπτει στην εσωτερική αγορά, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την ψηφιακή πολιτική.

Συμπέρασμα: Ένα Ψηφιακό Σταυροδρόμι

Το spyware δεν είναι μια τεχνική πρόκληση. Είναι ένα πολιτικό και ηθικό δίλημμα. Αν αφεθεί ανεξέλεγκτο, η Ευρώπη θα γίνει τόσο θύμα όσο και θύτης ενός παγκόσμιου κύματος ψηφιακού αυταρχισμού.

Η απαγόρευση του spyware δεν είναι εύκολη απόφαση. Είναι όμως η μόνη που διαφυλάσσει τα θεμελιώδη δικαιώματα, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία στην ψηφιακή εποχή.

Η ΕΕ έχει την ευκαιρία να ηγηθεί διεθνώς, να θέσει πρότυπα και να υπερασπιστεί αυτό που διακηρύσσει: μια Ευρώπη των δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της ασφάλειας για όλους.

Διαβάστε το πλήρες position paper εδώ

Πηγή άρθρου: https://edri.org/

«Τελειώσαμε με το Teams!» δήλωσε ο Υπουργός Ψηφιοποίησης του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, Dirk Schrödter, μέσω μιας ανοιχτού κώδικα πλατφόρμας βιντεοκλήσεων, ανακοινώνοντας την απόφαση να σταματήσει κάθε χρήση λογισμικού της Microsoft από τις δημόσιες υπηρεσίες του κρατιδίου. Το φιλόδοξο σχέδιο προβλέπει την πλήρη μετάβαση σε λειτουργικά συστήματα και εφαρμογές ανοιχτού κώδικα, όπως το Linux, μέσα στους επόμενους τρεις μήνες.

Η απόφαση αυτή δεν είναι απλώς μια τεχνολογική αλλαγή – είναι μια δήλωση ανεξαρτησίας. Περίπου 30.000 υπάλληλοι, περιλαμβανομένων δικαστών, αστυνομικών και λοιπών δημοσίων λειτουργών, θα επηρεαστούν άμεσα, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσουν και οι εκπαιδευτικοί. Αυτή η μαζική μετάβαση χαιρετίζεται ως ένα αποφασιστικό βήμα προς την «ψηφιακή ανεξαρτησία» της Γερμανίας, και γενικότερα της Ευρώπης.

Η αιτία πίσω από την απόφαση

Η μετάβαση στο Linux και σε εναλλακτικά λογισμικά δεν έγινε εν μία νυκτί. Ήδη από τον Απρίλιο του 2024, το υπουργικό συμβούλιο του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν είχε εγκρίνει το σχέδιο, τονίζοντας τη σημασία της εθνικής και ψηφιακής κυριαρχίας. Όπως δήλωσε ο Schrödter:

«Δεν έχουμε καμία επιρροή στις διαδικασίες λειτουργίας τέτοιων [ιδιόκτητων] λύσεων, ούτε στον χειρισμό των δεδομένων, ούτε στην πιθανή διαρροή τους σε τρίτες χώρες. Ως κράτος, φέρουμε μεγάλη ευθύνη προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μας, ώστε να διασφαλίσουμε ότι τα δεδομένα τους παραμένουν ασφαλή και υπό τον έλεγχό μας.»

Ο Schrödter συνέδεσε την απόφαση με τις ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης, και πλέον –όπως λέει– αποκαλύπτεται και η ψηφιακή εξάρτηση.

Από το Azure στο «σύννεφο» της Ευρώπης

Ένα από τα βασικά σκέλη της μετάβασης αφορά και τις υποδομές cloud. Τα δεδομένα του κρατιδίου θα μεταφερθούν από την πλατφόρμα Microsoft Azure σε κάποια ευρωπαϊκή λύση cloud, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η αποθήκευση και η επεξεργασία των πληροφοριών παραμένει εντός της ΕΕ και δεν υπόκειται στη δικαιοδοσία των ΗΠΑ.

Αυτό εντάσσεται σε μια ευρύτερη ευρωπαϊκή τάση για απεξάρτηση από τους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για την προστασία προσωπικών δεδομένων και τον έλεγχο των ψηφιακών υποδομών από τρίτες χώρες.

Οικονομικά οφέλη και σταδιακή μετάβαση

Η οικονομική διάσταση δεν είναι αμελητέα. Το κρατίδιο αναμένει εξοικονόμηση δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, κυρίως από τα κόστη αδειών της Microsoft και τις αναγκαστικές αναβαθμίσεις – όπως αυτή από τα Windows 10 στα Windows 11. Η μετάβαση προς το νέο ψηφιακό περιβάλλον θα γίνει σταδιακά:

• Το πρώτο βήμα είναι η αντικατάσταση του Microsoft Word και Excel με το LibreOffice.
• Έπειτα θα ακολουθήσει η υιοθέτηση του Open-Xchange.
• Τέλος, το Thunderbird θα αντικαταστήσει το Outlook και το Exchange.

Η επιλογή περιβάλλοντος εργασίας βασίζεται στο KDE Plasma, ενώ δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί ποια διανομή Linux θα υιοθετηθεί. Οι πιθανότητες περιλαμβάνουν το Kubuntu, το SUSE Linux Enterprise Desktop (SLED) ή το openSUSE Leap. Άλλα εργαλεία ανοιχτού κώδικα όπως το Nextcloud θα καλύψουν κενά που αφήνουν πίσω τους εφαρμογές της Microsoft.

Είναι καταδικασμένο το εγχείρημα;

Πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν τη βιωσιμότητα τέτοιων κινήσεων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Μονάχου, της πρωτεύουσας της Βαυαρίας, η οποία το 2004 μεταπήδησε στο Linux μέσω του προγράμματος LiMux. Το εγχείρημα διήρκεσε περίπου μία δεκαετία, μέχρι την επιστροφή στα Windows – γεγονός που αποδόθηκε εν μέρει στην πολιτική βούληση να μεταφερθεί η ευρωπαϊκή έδρα της Microsoft στην πόλη.

Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Παρά την εγκατάλειψη του LiMux, η πόλη εξακολουθεί να χρησιμοποιεί σημαντικό μέρος ανοιχτού λογισμικού, ενώ το LibreOffice παραμένει βασικό εργαλείο. Αυτό δείχνει πως η επιστροφή στα Windows δεν σήμανε την πλήρη απομάκρυνση από τις αρχές του ανοιχτού κώδικα.

Άλλα επιτυχημένα παραδείγματα

Η μετάβαση του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Η Γαλλική Χωροφυλακή (Gendarmerie Nationale) υιοθέτησε το Linux πριν από περισσότερο από μία δεκαετία. Σήμερα, το 97% των σταθμών εργασίας της – πάνω από 103.000 υπολογιστές – λειτουργούν με το GendBuntu, μια εξατομικευμένη έκδοση του Ubuntu Linux. Η πλατφόρμα αυτή παραμένει ενεργή, με την τελευταία αναβάθμιση σε GendBuntu 24.04 LTS να έχει ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2024.

Αυτό το παράδειγμα καταρρίπτει το αφήγημα ότι το Linux δεν μπορεί να σταθεί σε περιβάλλοντα μεγάλων οργανισμών. Όταν υπάρχει πολιτική βούληση, σχεδιασμός και τεχνική υποστήριξη, η επιτυχία είναι όχι μόνο εφικτή αλλά και επωφελής.

Το μήνυμα της Ευρώπης: ψηφιακή αυτονομία

Η απόφαση του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν έρχεται σε μια εποχή όπου η ΕΕ αρχίζει να αμφισβητεί σοβαρά την εξάρτηση από τις ΗΠΑ στον τεχνολογικό τομέα. Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό ή τεχνικό· είναι βαθιά πολιτικό. Η “ψηφιακή ανεξαρτησία” δεν αφορά απλώς την επιλογή λογισμικού, αλλά τον πλήρη έλεγχο των τεχνολογικών υποδομών, των δεδομένων και της ασφάλειας των πολιτών.

Η απόσυρση από το Microsoft Teams και τις υπόλοιπες υπηρεσίες αποτελεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η Ευρώπη θέλει να επανακτήσει την κυριαρχία της στον ψηφιακό χώρο. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τη Δανία, τώρα και η Γερμανία – μέσω του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν – κάνει ένα τολμηρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Συμπεράσματα

Η στροφή του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν στο Linux και στο ανοιχτό λογισμικό αναδεικνύει τη μεταβαλλόμενη στάση της Ευρώπης απέναντι στην τεχνολογική της εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν και υπάρχουν προκλήσεις – από την εκπαίδευση προσωπικού έως την τεχνική υποστήριξη και τη διαχείριση της μετάβασης – τα πλεονεκτήματα είναι σημαντικά:

• Κυριαρχία και έλεγχος των δεδομένων.
• Οικονομική εξοικονόμηση από αδειοδοτήσεις.
• Ασφάλεια από διαρροές ή εξωτερικές εξαρτήσεις.
• Ευελιξία και προσαρμοστικότητα μέσω λύσεων ανοιχτού κώδικα.

Το αν αυτή η στρατηγική θα αποδειχθεί επιτυχημένη, θα εξαρτηθεί από τη συνέπεια και την επιμονή των αρχών στη μετάβαση. Ωστόσο, το πρώτο βήμα έχει γίνει – και δεν είναι καθόλου μικρό.

Πηγή άρθρου: https://www.zdnet.com/

Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.

Η Κοινότητα Wikimedia Ελλάδας παρέθεσε δείπνο στους φοιτητές-εθελοντές του Συνεδρίου Πληροφορικής IUSCI, ως ένδειξη αναγνώρισης για την πολύτιμη συμβολή τους στην ομαλή διεξαγωγή της διοργάνωσης αλλά και των σχέσεων που αναπτύσσει η Κοινότητα με φοιτητές και διδάσκοντες του Τμ. Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σε μια φιλική και ευχάριστη ατμόσφαιρα, οι εθελοντές είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με μέλη της Κοινότητας Wikimedia, να ανταλλάξουν εμπειρίες και να ενημερωθούν για τις δράσεις του κινήματος ελεύθερης γνώσης.

To 1ο Φοιτητικό Συνέδρίο Πληροφορικής (IUSCI) πραγματοποιήθηκε στις 6 και 7 Μαΐου 2025 στην Κέρκυρα. Το συνέδριο διοργανώθηκε στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 20 χρόνια από την ίδρυση του Τμήματος, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό ορόσημο που ανέδειξε περαιτέρω το ακαδημαϊκό και ερευνητικό του προφίλ.

Η Κοινότητας Wikimedia Ελλάδας ως χορηγός του συνεδρίου είχε ως στόχο να αναδείξει τον κοινό στόχο των κοινοτήτων ανοιχτού κώδικα και της εθελοντικής συνεισφοράς για την προώθηση της γνώσης, της τεχνολογικής εκπαίδευσης και της συνεργασίας. 

Ο πρόεδρος της Κοινοτητας Wikimedia Ελλάδας κ. Μάριος Μαγιολαδίτης συνεχάρη τους φοιτητές για την ανιδιοτελή συνεισφορά τους σε τέτοιου είδους δράσεις και τους κάλεσε να συμμετέχουν στη Συνάντηση Βικιπαιδιστών Κεντρικής Ανατολικής ευρώπης που θα πραγματοποιηθεί φέτος το Σεπτέμβρη στη Θεσσαλονίκη.

Τον Μάρτιο του 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε μια καθοριστική κίνηση υπέρ της διαφάνειας και της συνεργασίας στη ψηφιακή διακυβέρνηση, εγκαινιάζοντας τον Κατάλογο Λύσεων Ανοιχτού Κώδικα για την Ευρώπη (EU OSS Catalogue).

Αυτός ο κατάλογος απαριθμεί δημόσια διαθέσιμο λογισμικό ανοιχτού κώδικα που προορίζεται για χρήση από δημόσιους φορείς. Παρόμοια λειτουργεί και το Μητρώο Ψηφιακών Δημόσιων Αγαθών (Digital Public Goods Registry) της Συμμαχίας Ψηφιακών Δημόσιων Αγαθών, το οποίο περιλαμβάνει ευρύτερα πόρους σχεδιασμένους με γνώμονα τη βιωσιμότητα και προσδιορίζει τυπικά τι σημαίνει «Ψηφιακό Δημόσιο Αγαθό».

Ο νέος ευρωπαϊκός κατάλογος αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας FOSSEPS (Free and Open Source Software for European Public Services) και είναι πλέον δημόσια προσβάσιμος μέσω της Πύλης Διαλειτουργικής Ευρώπης. Ήδη φιλοξενεί πάνω από 640 επαναχρησιμοποιήσιμα εργαλεία ανοιχτού κώδικα για τις δημόσιες διοικήσεις.

GlobaLeaks: Αναγνώριση μιας Κοινής Αποστολής

Ένα από τα εργαλεία που περιλαμβάνονται στον κατάλογο είναι το GlobaLeaks, λογισμικό καταγγελιών το οποίο αναπτύσσεται από το 2011 και στοχεύει στην ασφαλή και ανώνυμη αναφορά φαινομένων διαφθοράς ή παραβιάσεων. Η παρουσία του στον κατάλογο αποτελεί μια σημαντική αναγνώριση – όχι για μεμονωμένα πρόσωπα, αλλά για μια ευρύτερη ιδέα: ότι η δημόσια υποδομή πρέπει να βασίζεται σε δημόσια ελέγξιμο λογισμικό, ιδιαίτερα για κρίσιμες υπηρεσίες.

Πέρα από Τεχνικούς Καταλόγους: Ένα Πολιτικό και Ηθικό Όραμα

Οι δημόσιοι κατάλογοι όπως ο EU OSS Catalogue δεν είναι απλώς τεχνικά μητρώα. Αντιπροσωπεύουν ένα κοινό πολιτικό και ηθικό όραμα, στο οποίο η διαφάνεια, η λογοδοσία και η επαναχρησιμοποίηση τεχνολογιών που χρηματοδοτούνται από το δημόσιο αποτελούν θεμελιώδεις αρχές.

Ο εν λόγω κατάλογος συμβάλλει στην ενοποίηση προσπαθειών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, συνδέοντας πρωτοβουλίες όπως το CodeGouvFr της Γαλλίας, το Developers Italia της Ιταλίας και το OpenCoDE της Γερμανίας. Δημιουργείται έτσι ένα ομοσπονδιακό, συνεκτικό οικοσύστημα.

Το GlobaLeaks δεν βρίσκεται μόνο στον EU OSS Catalogue. Είναι επίσης καταχωρημένο στο Μητρώο Ψηφιακών Δημόσιων Αγαθών και φυσικά στην εθνική πλατφόρμα Developers Italia, ως εργαλείο ανοιχτού κώδικα για δημόσιες υπηρεσίες.

Αυτές οι καταχωρίσεις δεν είναι έπαθλα. Αντιπροσωπεύουν ένα διαρκές ταξίδι για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και νομιμοποίησης των εργαλείων που χρησιμοποιεί η κοινωνία των πολιτών για να προστατεύσει όσους μιλούν.

Εμπιστοσύνη: Περισσότερο από έναν Αλγόριθμο

Οι πληροφοριοδότες διατρέχουν συχνά σοβαρούς προσωπικούς κινδύνους. Το λογισμικό που χρησιμοποιούν για να αναφέρουν παρατυπίες οφείλει να προσφέρει κάτι περισσότερο από λειτουργικότητα: πρέπει να είναι άξιο εμπιστοσύνης.

Η εμπιστοσύνη δεν οικοδομείται με το μάρκετινγκ ή με ιδιωτικές πιστοποιήσεις. Οικοδομείται μέσω της διαφάνειας, της ανοιχτότητας και της δυνατότητας ελέγχου και βελτίωσης από την κοινότητα.

Πριν μερικά χρόνια, συμμετείχα στον εντοπισμό μιας σοβαρής ευπάθειας σε ιδιόκτητο σύστημα καταγγελιών που χρησιμοποιούσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αν και είχε υιοθετηθεί με καλές προθέσεις, ο κώδικάς του ήταν κλειστός. Η ευπάθεια αποκαλύφθηκε χάρη σε ηθικό χάκινγκ και συντονισμένη αποκάλυψη μέσω της MITRE (το ζήτημα κατεγράφη ως CVE-2022-34007).

Αυτό αποδεικνύει ότι όταν ο κώδικας είναι κλειστός, κλειστές παραμένουν και οι δυνατότητες ελέγχου. Η λογοδοσία εκχωρείται και το κοινό μένει στο σκοτάδι.

Αντίθετα, ο ανοιχτός κώδικας επιτρέπει τον δημόσιο έλεγχο, τη διαρκή ανασκόπηση, την κατανόηση της ανάπτυξης του λογισμικού και καλύτερη διαχείριση περιστατικών. Ιδίως για εργαλεία καταγγελιών, αυτή η προσέγγιση δεν είναι επιλογή αλλά ηθική υποχρέωση.

Ανοιχτός Κώδικας για Ανοιχτή Διακυβέρνηση

Όταν οι δημόσιοι οργανισμοί επιλέγουν ιδιόκτητα λογισμικά για διαχείριση καταγγελιών, συχνά θυσιάζουν άθελά τους τη διαφάνεια και την ασφάλεια στο όνομα της ευκολίας. Τα συστήματα αυτά μπορεί να καλύπτουν τις ελάχιστες νομικές απαιτήσεις, αλλά δεν μπορούν να υποστηρίξουν την ενεργό συμμετοχή και τη λογοδοσία όπως το κάνουν τα εργαλεία ανοιχτού κώδικα.

Το GlobaLeaks εξελίσσεται σταθερά από το 2011. Αναπτύχθηκε από ακτιβιστές, τεχνολόγους, δημοσιογράφους, νομικούς, στελέχη συμμόρφωσης, υπεύθυνους προστασίας δεδομένων και δημόσιους λειτουργούς. Χρησιμοποιείται πλέον από εκατοντάδες θεσμούς παγκοσμίως, προσαρμοσμένο σε τοπικά νομικά πλαίσια, γλώσσες και απειλές.

Το γεγονός ότι είναι ανοιχτό σημαίνει ότι όλοι μπορούν να δουν πώς λειτουργεί, να συμμετάσχουν στην ανάπτυξή του και να συμβάλλουν στη βελτίωση της ασφάλειάς του.

Η ενσωμάτωσή του σε δημόσιους καταλόγους δεν είναι απλώς αναγνώριση. Είναι δήλωση δέσμευσης προς την ασφάλεια, τη διαφάνεια και το θεμελιώδες δικαίωμα καταγγελίας παρατυπιών σε ένα ασφαλές περιβάλλον.

Κόστος και Βιωσιμότητα

Συχνά παραβλέπεται ένας κρίσιμος παράγοντας: το κόστος. Το ιδιόκτητο λογισμικό μπορεί να φαίνεται πρακτικό στην αρχή, όμως ενέχει κρυφά κόστη, τέλη αδειοδότησης, εξάρτηση από τον προμηθευτή και αναβαθμίσεις που επιβαρύνουν μακροπρόθεσμα τους δημόσιους προϋπολογισμούς.

Αντίθετα, τα εργαλεία ανοιχτού κώδικα όπως αυτά στους δημόσιους καταλόγους προσφέρουν βιωσιμότητα. Ο κώδικας είναι κοινόχρηστος και διατηρείται από κοινότητα, κάτι που σημαίνει ότι οι δημόσιες διοικήσεις μπορούν να:

• αποφύγουν επαναλαμβανόμενες χρεώσεις,
• προσαρμόσουν το λογισμικό στις ανάγκες τους χωρίς ακριβές συμβάσεις,
• επενδύσουν σε υπηρεσίες ή προστασία πληροφοριοδοτών αντί για λογισμικά πακέτα.

Αυτή η προσέγγιση ενισχύει την κοινή αξία και την ανθεκτικότητα του δημοσίου τομέα.

Πολιτική Κατεύθυνση: Ο Ανοιχτός Κώδικας ως Κανονικότητα

Η ίδρυση αυτών των καταλόγων δεν είναι μόνο συμβολική. Είναι μήνυμα: ο ανοιχτός κώδικας δεν είναι περιθωριακός ή πειραματικός πλέον. Σε κρίσιμους τομείς, όπως η καταγγελία παραβιάσεων, πρέπει να αποτελεί τον κανόνα.

Βασισμένος στην εμπειρία μου, προτείνω οι δημόσιες διοικήσεις να υιοθετήσουν τις εξής αρχές όταν επιλέγουν εργαλεία κατά της διαφθοράς:

• Επιλογή λογισμικού ανοιχτού κώδικα για ευαίσθητα δεδομένα.
• Τακτικοί εξωτερικοί έλεγχοι και ανασκοπήσεις από τρίτους.
• Συμμετοχή σε ομοσπονδιακούς καταλόγους και διεθνή οικοσυστήματα.
• Υποστήριξη κοινοτικών έργων που εξελίσσονται βάσει πραγματικών αναγκών.

Επίλογος

Καθώς οι δημόσιοι θεσμοί βασίζονται όλο και περισσότερο σε ψηφιακές υποδομές, η διαφάνεια των συστημάτων τους δεν πρέπει να είναι διαπραγματεύσιμη. Τα εργαλεία που προστατεύουν τους πληροφοριοδότες πρέπει να είναι το ίδιο διαφανή και υπεύθυνα όσο και οι οργανισμοί που τα χρησιμοποιούν.

Τα ιδιόκτητα λογισμικά εισάγουν αδιαφάνεια και κινδύνους, υιοθετώντας ξεπερασμένα μοντέλα ασφαλείας. Ο ανοιχτός κώδικας δημιουργεί τις συνθήκες για εμπιστοσύνη, καινοτομία και συλλογική ανθεκτικότητα.

Ενσωματώνοντας εργαλεία όπως το GlobaLeaks σε δημόσιες πλατφόρμες, χτίζουμε έναν ψηφιακό δημόσιο χώρο βασισμένο στην εντιμότητα και την ειλικρίνεια. Στη μάχη κατά της διαφθοράς, τα εργαλεία ανοιχτού κώδικα παραμένουν η ισχυρότερη γραμμή άμυνας.

Πηγή άρθρου: https://whistleblowingnetwork.org

Ψηφιακή Ανεξαρτησία και η Ανάγκη για Ανοιχτές Τεχνολογίες

Με την ανάληψη καθηκόντων από τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – καθώς και με την αλλαγή του παγκόσμιου γεωπολιτικού τοπίου – η Ευρωπαϊκή Ένωση στρέφει όλο και περισσότερο την προσοχή της στην ανάπτυξη ανεξάρτητων ψηφιακών εναλλακτικών λύσεων. Αυτή η στρατηγική παρουσιάζεται συχνά μέσα από την έννοια της «ψηφιακής ανεξαρτησίας», η οποία αντανακλά την ανάγκη της Ευρώπης να μειώσει την εξάρτησή της από μη ευρωπαϊκές τεχνολογικές πλατφόρμες.

Αυτή η πρόθεση αντικατοπτρίζεται σε πρωτοβουλίες όπως το EuroStack Initiative, οι εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ψηφιακή ανεξαρτησία (καθώς και οι «σκιώδεις» εκθέσεις), αλλά και στην πρόταση της Γενικής Διεύθυνσης CNECT για μια κυρίαρχη Ανοικτή Ψηφιακή Στοίβα (Open Internet Stack).

Το OpenForum Europe (OFE) υποστηρίζει ότι το ανοιχτό λογισμικό και τα ανοικτά πρότυπα είναι καθοριστικά για την ενίσχυση της ψηφιακής ανεξαρτησίας της ΕΕ. Ωστόσο, παρόλο που έχει υπάρξει αναγνώριση της σημασίας του ανοιχτού λογισμικού, απαιτείται μια στρατηγική και προληπτική προσέγγιση ώστε η ΕΕ να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του. Σε αυτό το πλαίσιο, το OFE προτείνει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Τεχνολογικής Ανεξαρτησίας (EU Sovereign Tech Fund – EU-STF).

Η Πρόταση: Ένα Πανευρωπαϊκό Ταμείο Τεχνολογικής Ανεξαρτησίας

Αντί να επικεντρωθεί αποκλειστικά στη δημιουργία νέων έργων, το OFE τονίζει την ανάγκη διατήρησης και υποστήριξης του ανοιχτού λογισμικού που ήδη υπάρχει. Η πρόταση, η οποία κατατέθηκε ως απάντηση στη διαβούλευση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (Multiannual Financial Framework – MFF), στοχεύει στη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού μηχανισμού που θα στηρίζει την ασφάλεια και την αειφορία κρίσιμων τεχνολογιών ανοικτού λογισμικού.

Το μοντέλο βασίζεται στο επιτυχημένο παράδειγμα του Γερμανικού Τεχνολογικού Ταμείου Ανεξαρτησίας (Sovereign Tech Fund), το οποίο εξελίχθηκε σε Κρατική Τεχνολογική Υπηρεσία (Sovereign Tech Agency – STA).

Η αναγκαιότητα για μια τέτοια πρωτοβουλία είναι σαφής:

• Η προληπτική ενίσχυση της ασφάλειας κρίσιμων έργων ανοιχτού κώδικα, αντί της εκ των υστέρων αντίδρασης μετά από κρίσεις.
• Η μακροπρόθεσμη υποστήριξη λογισμικών που χρησιμοποιούνται ευρέως, με στόχο τη μείωση των συστημικών κινδύνων.
• Η ενίσχυση του ελέγχου της ΕΕ πάνω στην ψηφιακή της υποδομή, διασφαλίζοντας την ανεξαρτησία και την ανταγωνιστικότητά της.

Το Επιχείρημα της Ασφάλειας

Η βιωσιμότητα και η ασφάλεια του ανοιχτού λογισμικού αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την κυβερνοασφάλεια της ΕΕ. Μέσω προληπτικών επενδύσεων σε ελέγχους ασφάλειας και συντήρηση βασικών τεχνολογιών, το EU-STF θα ενισχύσει τη συνολική ανθεκτικότητα του ψηφιακού οικοσυστήματος της Ευρώπης.

Η πρόταση απαντά επίσης στην ανάγκη εφαρμογής της Πράξης για την Κυβερνοανθεκτικότητα (Cyber Resilience Act – CRA), ενισχύοντας την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας λογισμικού και των προϊόντων που φτάνουν στην αγορά. Ουσιαστικά, το EU-STF μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τις ρυθμιστικές πρωτοβουλίες, προσφέροντας στους συντηρητές του ανοικτού λογισμικού τα αναγκαία εργαλεία για να συμμορφωθούν με νέες απαιτήσεις.

Η πρόταση ευθυγραμμίζεται επίσης με τη Διακήρυξη της Βαρσοβίας για την Ψηφιακή Ανθεκτικότητα (Warsaw Call), η οποία παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο Τηλεπικοινωνιών και Κοινωνίας της Πληροφορίας της ΕΕ στις 5 Μαρτίου 2025. Η Διακήρυξη ζητούσε περισσότερη συνεργασία, επενδύσεις και προετοιμασία σε θέματα κυβερνοασφάλειας.

Το Οικονομικό Επιχείρημα

Το ανοικτό λογισμικό δεν είναι απλώς ένα τεχνικό εργαλείο – είναι κρίσιμο στοιχείο ψηφιακής υποδομής. Όπως επισημαίνει το OFE, ο ανοιχτός κώδικας αποτελεί τη βάση για το 70–90% κάθε σύγχρονου λογισμικού. Αυτό περιλαμβάνει κρίσιμες εφαρμογές όπως το λειτουργικό σύστημα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού.

Ωστόσο, όπως συμβαίνει με όλα τα κοινά αγαθά, έτσι και το ανοιχτό λογισμικό συχνά υποχρηματοδοτείται. Οι οργανισμοί το χρησιμοποιούν χωρίς να συνεισφέρουν επαρκώς στη συντήρησή του – ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο της «τραγωδίας των κοινών».

Μελέτες δείχνουν ότι χωρίς το ανοιχτό λογισμικό, οι εταιρείες θα έπρεπε να δαπανήσουν έως και 3,5 φορές περισσότερους πόρους για να αναπτύξουν από την αρχή τις απαραίτητες πλατφόρμες και εφαρμογές – μια διαφορά που μεταφράζεται σε περίπου 8,8 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Το EU-STF σκοπεύει να καλύψει αυτό το κενό χρηματοδότησης με δημόσιες επενδύσεις σε βασικές τεχνολογίες όπως:

• Βιβλιοθήκες προγραμματισμού
• Διαχειριστές πακέτων
• Πρωτόκολλα επικοινωνίας
• Εργαλεία ανάπτυξης
• Κρυπτογραφικές τεχνολογίες

Η επένδυση στην ασφάλεια του ανοιχτού λογισμικού είναι πιθανώς μια από τις επενδύσεις με τη μεγαλύτερη απόδοση κεφαλαίου (ROI) στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.

Το Πολιτικό Επιχείρημα

Η τεχνολογική ανεξαρτησία της ΕΕ περνά μέσα από την υποστήριξη του ανοικτού λογισμικού. Το EU-STF θα προσφέρει ένα σταθερό μηχανισμό επένδυσης σε έργα που στηρίζουν τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, τις επιχειρήσεις και τις κρίσιμες υποδομές.

Η πρόταση ανταποκρίνεται στην ανάγκη για πιο δομική χρηματοδότηση από πλευράς ΕΕ σε κρίσιμες τεχνολογίες. Αν και υπάρχουν ήδη προγράμματα όπως το Horizon Europe και το Digital Europe, λείπει ένα ειδικευμένο εργαλείο για τη συντήρηση του ψηφιακού ανοικτού λογισμικού. Το EU-STF έρχεται να καλύψει αυτό το κενό.

Ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις βασικές προτεραιότητες της ΕΕ:

• Πράξη για την Κυβερνοανθεκτικότητα (CRA): Βοηθώντας τους συντηρητές να πληρούν τις απαιτήσεις ασφαλείας.
• Ατζέντα Ανταγωνιστικότητας: Εξασφαλίζοντας την τεχνολογική υπεροχή της ΕΕ.
• Digital Europe & Horizon Europe: Συμπληρώνοντας την έρευνα με επενδύσεις στη διατήρηση.

Ανακοίνωση Μελέτης Σκοπιμότητας

Το OFE έχει ξεκινήσει μια λεπτομερή μελέτη σκοπιμότητας, με στόχο να αναδείξει την οικονομική και νομική βιωσιμότητα του EU-STF. Η μελέτη διεξάγεται σε συνεργασία με:

• Τον Καθ. Knut Blind και τον Dr. Carsten Schwäbe από το Fraunhofer ISI
• Τον Καθ. Thomas Streinz από το European University Institute

Η δημοσίευση της μελέτης αναμένεται στο τέλος Ιουνίου 2025 και θα περιλαμβάνει:

• Ανάλυση οικονομικού αντίκτυπου
• Νομική τεκμηρίωση για τη σύσταση και διακυβέρνηση του Ταμείου
• Συγκεκριμένες συστάσεις για εφαρμογή

Συμπέρασμα: Ένα Βήμα προς την Ανεξαρτησία και την Καινοτομία

Η πρόταση του OFE για ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Τεχνολογικής Ανεξαρτησίας αποτελεί ένα ουσιαστικό και ρεαλιστικό βήμα προς την οικοδόμηση μιας πιο ανεξάρτητης, ασφαλούς και καινοτόμου Ευρώπης. Επενδύοντας στο ανοιχτό λογισμικό, η ΕΕ μπορεί να διασφαλίσει ότι η τεχνολογική της υποδομή είναι ασφαλής, ανεξάρτητη και βιώσιμη.

Η επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας εξαρτάται από τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών – κυβερνήσεων, βιομηχανίας, ερευνητικών φορέων και κοινοτήτων ανοιχτού κώδικα.

Για περισσότερες πληροφορίες ή για να συμμετάσχετε στην πρωτοβουλία, μπορείτε να επικοινωνήσετε με:

• Astor Nummelin Carlberg: astor@openforumeurope.org
• Nicholas Gates: nicholas@openforumeurope.org

Μαζί μπορούμε να συμβάλουμε στη διαμόρφωση ενός ψηφιακού μέλλοντος που θα βασίζεται στην ανοιχτότητα, τη συνεργασία και την ασφάλεια.

Διαβάστε την πλήρη πρότασή του OFE προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Πηγή άρθρου: https://openforumeurope.org/

by: Linux Insider

Ο Ιούνιος ξεκινά δυναμικά στον πυρήνα του Linux και με σημαντικά λανσαρίσματα διανομών με ειδικό focus στο gaming, το desktop και το KDE. Ας δούμε τις τελευταίες εξελίξεις…

Linux Kernel 

• Ο Linus Torvalds κυκλοφόρησε την πρώτη Release Candidate έκδοση του Linux Kernel 6.16 στις 8 Ιουνίου 2025 με νέους drivers για AMD/Intel και updates για turbostat. Οδηγίες δοκιμής στο mainline archive του kernel.org 
• Linux Kernel 6.15.2 Stable  – Κυκλοφόρησε στις 10 Ιουνίου, με κρίσιμες διορθώσεις και end-of-life για την σειρά 6.14.

Νέες Διανομές & Rolling Releases

Nobara 42

• Βασισμένη σε Fedora, κυκλοφόρησε στις 13 Μαΐου 2025 με τον Brave browser ως προεπιλογή και προεγκατεστημένους drivers NVIDIA, OBS Studio, Wine dependencies
• Διαθέσιμες editions: Official, GNOME, KDE, Steam‑HTPC, Steam‑Handheld με NVIDIA εναλλακτικά ISOs.
• Λήψη ISO: από το επίσημο site: nobaraproject.org

KDE neon – User/Testing/Unstable

• Ενημερώθηκε στις 5 Ιουνίου 2025 με KDE Plasma 6.4 beta (προγραμματισμένο τελικό), έρχεται με Live ISO χρηστών
• Τέλεια επιλογή για να δοκιμάσεις το νέο KDE πάνω σε Ubuntu Stable base.
• Λήψη: από neon.kde.org/download

MX Linux 23.6 “Libretto”

• Κυκλοφόρησε πρόσφατα, βασισμένη στο Debian 12.10, με kernel 6.14, εργαλείο UEFI manager και επιλογές XFCE/KDE
• Λήψη ISO: https://mxlinux.org/blog/mx-23-6-now-available/

Kanotix Towelfire (Debian Trixie Preview)

• Έκδοση preview από 25 Μαΐου 2025, βασισμένη στο Debian 13 Trixie, με KDE/LXDE
• Λήψη ISO: iso.kanotix.com

Solus 4.7 “Endurance”

• Rolling release snapshot με Budgie/Xfce, Calamares installer, pipewire, από 26 Ιανουαρίου 2025.
• Λήψη ISO: https://getsol.us/download/

Εφαρμογές & Ενημερώσεις

Οι πρόσφατες εκδόσεις εφαρμογών που αξίζει να γνωρίζετε:

1. Firefox 139: με full-page translation, βελτιωμένη υποστήριξη PNG
2. qBittorrent 5.2: drag‑and‑drop torrents, improved WebUI
3. QEMU 10.0: με ARM hotplug, virtio enhancements, RISC‑V support
4. Kdenlive 25.06: με OpenTimelineIO, θεωρητικά βελτιωμένο audio waveform support
5. GIMP 3.6 Beta: νέο LPE filters pipeline, καλύτερη GTK4 integration
6. Inkscape 2.0 RC1: πιο ελαφριά, με rewrite στο interface
7. Blender 4.0 Alpha: υποστήριξη για USD σκηνές, improved geometry nodes
8. Rust 1.70: με νέα language features & performance improvements
9. Go 1.22: εργαλείο fuzzing ενσωματωμένο
10. Node.js 21.0.0: upgraded npm και V8 engine

Συμπέρασμα

Η κοινότητα του Linux συνεχίζει να κινείται δυναμικά: από πειραματικούς πυρήνες έως rolling gaming distributions και σταθερές εφαρμογές. Όποιο κι αν είναι το ενδιαφέρον σου—developer, gamer, desktop user—τώρα είναι η στιγμή να το δοκιμάσεις.

Πηγή άρθρου: https://planet.ellak.gr/, https://www.linuxinsider.gr/

Στις 20 Μαΐου 2025, τα μέλη της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισαν τη θέση τους σχετικά με τη μεταρρύθμιση του Κανονισμού της Europol. Αν και η ψήφος αυτή θεωρείται πλήγμα για την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξακολουθεί να νομιμοποιεί την επέκταση ενός ανησυχητικά αυξανόμενου καθεστώτος ψηφιακής επιτήρησης υπό την αιγίδα της Europol, η οποία αποκτά συνεχώς περισσότερες εξουσίες και πόρους.

Η πρόταση της Επιτροπής και το πολιτικό της πλαίσιο

Η αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2023 ως μέρος ενός ευρύτερου νομοθετικού πακέτου για την «πρόληψη και καταπολέμηση της διακίνησης μεταναστών». Σε αυτήν περιλαμβανόταν και η τροποποίηση της εντολής της Europol, που θα σήμαινε σημαντική ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της, ιδίως στον τομέα των ψηφιακών τεχνολογιών παρακολούθησης.

Ωστόσο, από τη στιγμή της παρουσίασής της, η πρόταση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση της κοινωνίας των πολιτών και νομικών εμπειρογνωμόνων. Τον Μάρτιο του 2025, 168 οργανώσεις και ειδικοί κάλεσαν τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου να την απορρίψουν, χαρακτηρίζοντάς την «παράνομη, ανασφαλή και ατεκμηρίωτη». Η μεταρρύθμιση κατηγορήθηκε ότι επιδιώκει τη συστηματική χρήση παρεμβατικών μέσων παρακολούθησης για την ποινικοποίηση μεταναστών και ατόμων που εργάζονται αλληλέγγυα προς αυτούς.

Η στάση του Κοινοβουλίου: ένα μερικό φρένο

Η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αν και τροποποιημένη σε σχέση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής, δεν καταφέρνει να αμφισβητήσει ουσιαστικά τη στρατηγική επέκτασης της Europol. Αν και αποσύρθηκαν ορισμένα από τα πιο προβληματικά σημεία, όπως η αποστολή της Europol σε τρίτες χώρες, η συνολική κατεύθυνση παραμένει επικίνδυνα ανεκτική απέναντι στη συνεχιζόμενη ενίσχυση των εξουσιών επιτήρησης.

Όπως επισημαίνει η Caterina Rodelli, αναλύτρια πολιτικής της Access Now:

«Με τη σημερινή ψήφο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απέτυχε να αμφισβητήσει την ατζέντα της Επιτροπής να εργαλειοποιήσει τις μεταναστευτικές πολιτικές για την ενίσχυση της ψηφιακής παρακολούθησης στην ΕΕ. Αν και αφαιρέθηκαν αμφιλεγόμενα σημεία, δόθηκε το πράσινο φως για την επέκταση της υποδομής επιτήρησης της Europol για την ποινικοποίηση της αλληλεγγύης».

Τρία βασικά προβλήματα παραμένουν

Η στάση της Επιτροπής LIBE επιχειρεί μερικώς να απαντήσει στις ανησυχίες της κοινωνίας των πολιτών, όμως δεν προσφέρει ουσιαστικές εγγυήσεις έναντι των επαναλαμβανόμενων παραβιάσεων της ιδιωτικότητας από τη Europol. Τα εξής τρία βασικά σημεία παραμένουν προβληματικά:

1. Αύξηση προϋπολογισμού για επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων

Αν και έχουν προστεθεί κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες, η πρόταση νομιμοποιεί τη συλλογή και επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων. Παράλληλα, προβλέπει την ανάγκη επιπλέον πόρων για την εκτέλεση αυτών των διαδικασιών.

2. Συλλογή και ανταλλαγή δεδομένων με τρίτες χώρες

Η Europol εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να παρακάμπτει τους κανόνες προστασίας δεδομένων κατά την ανταλλαγή πληροφοριών με τρίτες χώρες, όπως ορίζεται ήδη από τη μεταρρύθμιση του 2022. Η θέση του Κοινοβουλίου διατηρεί επίσης τον ρόλο των «αξιωματούχων διασύνδεσης μετανάστευσης» των κρατών μελών στις τρίτες χώρες, ενισχύοντας το δίκτυο συλλογής δεδομένων μεταναστών.

3. Επιτήρηση στο διαδίκτυο και λογοκρισία

Η Europol συνεχίζει να έχει τη δυνατότητα επιτήρησης των κοινωνικών δικτύων και διαγραφής περιεχομένου που θεωρείται συνδεδεμένο με τη «διακίνηση». Αυτή η πρακτική νομιμοποιείται από τη θέση του Κοινοβουλίου, δημιουργώντας ανησυχίες για αυθαίρετη λογοκρισία και περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης.

Η ευρύτερη εικόνα: ποινικοποίηση της αλληλεγγύης

Οι ανησυχίες δεν σταματούν στην τεχνική φύση των μέτρων επιτήρησης. Η ευρύτερη τάση ποινικοποίησης της αλληλεγγύης, ιδιαίτερα προς τους μετανάστες, εντείνεται. Μόλις τον προηγούμενο μήνα, νέα έρευνα κατέγραψε τουλάχιστον 142 περιπτώσεις τέτοιας ποινικοποίησης σε κράτη μέλη της ΕΕ για το 2024. Σε εις βάθος ανάλυσή του, ο συνασπισμός #ProtectNotSurveil προειδοποιεί ότι οποιαδήποτε αύξηση των εξουσιών και των πόρων της Europol θα επιδεινώσει αυτή την τάση.

Η Stefi Richani, υπεύθυνη συνηγορίας στην Equinox Initiative for Racial Justice, σχολιάζει:

«Η διακίνηση δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα σύμπτωμα της απάνθρωπης μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ. Η μεταρρύθμιση αυτή είναι μια κραυγαλέα απόπειρα εργαλειοποίησης του κατασκευασμένου φόβου για τη μετανάστευση προς όφελος της ανεξέλεγκτης επέκτασης των αστυνομικών εξουσιών της Europol. Η ΕΕ πρέπει να ανακατανείμει τους δημόσιους πόρους προς τη φροντίδα και την προστασία των μεταναστών και ολόκληρης της κοινωνίας, και όχι στην επιτήρηση, τα κέντρα κράτησης και την καταστολή».

Τι ακολουθεί;

Παρότι η σημερινή ψήφος προσφέρει μια προσωρινή αναχαίτιση στις χειρότερες όψεις της μεταρρύθμισης, οι συνομιλίες με το Συμβούλιο της ΕΕ είναι προ των πυλών. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων είναι πιθανό να επανέλθουν κάποια από τα πιο ανησυχητικά σημεία που απορρίφθηκαν, παρακάμπτοντας τις ανησυχίες για τα θεμελιώδη δικαιώματα και την ασφάλεια των πολιτών.

Επιπλέον, έχει ήδη δρομολογηθεί ακόμη μία μεταρρύθμιση της Europol για το 2026, γεγονός που καταδεικνύει πως η μάχη για τον έλεγχο των εξουσιών της δεν έχει κριθεί. Η επαγρύπνηση της κοινωνίας των πολιτών και η κριτική θεσμική στάση θα είναι κρίσιμες για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ιδιωτικότητας στην ΕΕ.

Πηγή άρθρου: https://edri.org

Η ανάγκη κατανόησης της φύσης του σύμπαντος μάς οδηγεί σε ολοένα και πιο προχωρημένες επιστημονικές προσπάθειες. Μία από αυτές είναι το φιλόδοξο πρόγραμμα PASIPHAE (Polar-Areas Stellar-Imaging in Polarization High-Accuracy Experiment), το οποίο στοχεύει στην τρισδιάστατη χαρτογράφηση του μαγνητικού πεδίου του Γαλαξία μας, αξιοποιώντας τη δύναμη του ελεύθερου και ανοικτού λογισμικού.

Το πρόγραμμα PASIPHAE: Μια διεθνής συνεργασία

Το PASIPHAE αποτελεί προϊόν διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας και έχει τη στήριξη διαφόρων πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων. Στην πρωτοβουλία συμμετέχουν:

• Το Πανεπιστήμιο Κρήτης, μέσω της Αστροφυσικής του ομάδας, που περιλαμβάνει το Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και το Ινστιτούτο Θεωρητικής και Υπολογιστικής Φυσικής.
• Το Inter-University Center for Astronomy and Astrophysics στην Ινδία.
• Το South African Astronomical Observatory (SAAO).
• Το California Institute of Technology (Caltech), ΗΠΑ.
• Το Πανεπιστήμιο του Όσλο.

Η πρωτοβουλία υποστηρίζεται εν μέρει από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC), ενώ επικεφαλής είναι ο Κωνσταντίνος Τάσσης από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ξεκίνησε πριν από έξι χρόνια και φιλοδοξεί να αποκαλύψει νέα στοιχεία σχετικά με τη δομή του Γαλαξία, τη δημιουργία των άστρων και τις απαρχές του σύμπαντος.

Σκοπός και στόχοι

Κύριος στόχος του προγράμματος είναι η καταγραφή της πόλωσης του φωτός από εκατομμύρια αστέρες, με σκοπό τη δημιουργία της πρώτης τρισδιάστατης τομογραφικής απεικόνισης του μαγνητικού πεδίου του Γαλαξία. Η πόλωση του αστρικού φωτός, προκαλούμενη από την αλληλεπίδρασή του με τη σκόνη και τα μαγνητικά πεδία του μεσοαστρικού μέσου, αποτελεί κλειδί για την αποκρυπτογράφηση των “αόρατων” δομών του σύμπαντος.

Η αποστολή Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) προσφέρει ακριβείς μετρήσεις αποστάσεων για αστέρες, και σε συνδυασμό με τα δεδομένα της PASIPHAE, οι επιστήμονες θα μπορούν να ανασυνθέσουν την τρισδιάστατη γεωμετρία του γαλαξιακού μαγνητικού πεδίου. Αυτό θα συμβάλει:

• Στην κατανόηση του ρόλου των μαγνητικών πεδίων στον σχηματισμό άστρων.
• Στην κατανόηση των δυναμικών του μεσοαστρικού μέσου.
• Στη βελτίωση των μελετών του Κοσμικού Μικροκυματικού Υποβάθρου (CMB) μέσω ακριβέστερων χαρτών πρόδρομης πόλωσης (foreground polarisation), απαραίτητων για την ανίχνευση των πρωτογενών βαρυτικών κυμάτων.

Παρατηρητήρια και εξοπλισμός

Η υλοποίηση της αποστολής απαιτεί προηγμένα μέσα. Οι μετρήσεις θα πραγματοποιηθούν από δύο βασικά αστρονομικά παρατηρητήρια:

1. Αστεροσκοπείο Σκίνακα στην Κρήτη.
2. South African Astronomical Observatory στο Σάδερλαντ της Νότιας Αφρικής.

Το PASIPHAE αξιοποιεί πρωτοποριακά όργανα όπως τα Wide-Area Linear Optical Polarimeters (WALOPs), τα οποία αναπτύσσονται αποκλειστικά για το πρόγραμμα από το Inter-University Center for Astronomy and Astrophysics στην Ινδία. Αυτά τα πολωσίμετρα είναι σχεδιασμένα ώστε να μπορούν να μετρήσουν με ακρίβεια την γραμμική πόλωση εκατομμυρίων άστρων ταυτόχρονα, σε μεγάλες περιοχές του ουρανού.

Η γραμμική πόλωση του φωτός αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για την αστρονομία. Προκύπτει όταν το φως διελαύνει μέσω κοσμικής σκόνης η οποία έχει οργανωθεί σύμφωνα με τα μαγνητικά πεδία του μεσοαστρικού χώρου. Μελετώντας τα πρότυπα πόλωσης, οι επιστήμονες μπορούν να “δουν” τις δομές των μαγνητικών πεδίων που αλλιώς θα παρέμεναν αφανείς.

Η τεχνολογία WALOP επιτρέπει μια ανάλυση υψηλής ακριβείας και ρυθμού, επιτρέποντας την κάλυψη μεγάλου όγκου του ουρανού σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Έτσι, το PASIPHAE φιλοδοξεί να ολοκληρώσει τη χαρτογράφηση μιας σημαντικής περιοχής του Γαλαξία, συμβάλλοντας καθοριστικά στην κατανόηση της δομής του.

Ανοικτή επιστήμη και ελεύθερο λογισμικό

Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του PASIPHAE είναι η προσήλωσή του στις αρχές της ανοικτής επιστήμης και του ελεύθερου λογισμικού. Το πρόγραμμα αναπτύσσει και δημοσιεύει τα λογισμικά του εργαλεία, επιτρέποντας σε άλλους επιστήμονες να χρησιμοποιήσουν, να τροποποιήσουν και να συμβάλουν στην ανάπτυξή τους.

Παραδείγματα ανοικτών εργαλείων:

• Toolkit για 3D τομογραφία μαγνητικού πεδίου: Ένα πλήρες λογισμικό εργαλείο για την ανάλυση και οπτικοποίηση της τρισδιάστατης δομής του μαγνητικού πεδίου.
• Κατάλογος πρότυπων πολωτικών αστέρων υψηλής ακρίβειας: Ένα πρότυπο αναφοράς για αστροφυσικά δεδομένα.
• Line-of-sight Inversion Code: Ο κώδικας για την αντιστροφή γραμμής θέασης (line-of-sight inversion), διαθέσιμος στο GitHub με άδεια GPL-3.0 https://github.com/PASIPHAE/line-of-sight-inversion.

Η δημοσίευση των δεδομένων και των εργαλείων επιτρέπει την αναπαραγωγή των πειραμάτων, τη διαφάνεια της επιστημονικής μεθόδου και την επιτάχυνση της επιστημονικής προόδου μέσω της συλλογικής εργασίας.

Πρώιμα αποτελέσματα και μελλοντικές προοπτικές

Ήδη, το PASIPHAE έχει καταφέρει να αποδώσει μια τρισδιάστατη απεικόνιση σημαντικής περιοχής του γαλαξιακού μας συστήματος και του αντίστοιχου μαγνητικού του πεδίου. Αυτή η επιτυχία αποδεικνύει τη βιωσιμότητα της μεθοδολογίας και ενθαρρύνει την επέκταση της προσπάθειας ώστε να καλυφθεί μεγαλύτερο τμήμα του Γαλαξία.

Οι συνέπειες είναι εντυπωσιακές:

• Μπορούμε να ελπίζουμε στην αποκάλυψη της φυσικής της πρώιμης δημιουργίας του σύμπαντος.
• Παρέχονται κρίσιμες πληροφορίες για τη βελτίωση των υπολογιστικών μοντέλων αστρικού σχηματισμού.
• Βοηθά στην αναζήτηση βαρυτικών κυμάτων από τη γέννηση του σύμπαντος.

Το PASIPHAE αντιπροσωπεύει μια μοναδική τομή επιστήμης, τεχνολογίας και συνεργασίας. Μέσα από την αξιοποίηση ανοικτού λογισμικού και διαμοιραζόμενων δεδομένων, ενισχύει τη συλλογική κατανόηση του σύμπαντος και δίνει νέα ώθηση στη σύγχρονη αστροφυσική.

Η δυνατότητα χαρτογράφησης του αόρατου –του μαγνητικού πεδίου– μετατρέπει το PASIPHAE σε ένα έργο ορόσημο που όχι μόνο προωθεί τη γνώση, αλλά και προβάλλει τις αρχές της διαφανούς και προσβάσιμης επιστήμης.

Αυτό το παράδειγμα αποδεικνύει ότι η επιστημονική πρόοδος δεν βασίζεται μόνο σε εξοπλισμό αιχμής, αλλά και στη δύναμη της κοινότητας, της ελεύθερης πρόσβασης στη γνώση και της διεθνούς συνεργασίας.

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu/

Σε μια εποχή όπου η διαφθορά, οι καταχρήσεις εξουσίας και οι καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παραμένουν διαδεδομένα φαινόμενα σε ολόκληρο τον κόσμο, η ανάγκη για ισχυρά, ασφαλή και αποτελεσματικά εργαλεία υποστήριξης μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers) είναι πιο κρίσιμη από ποτέ. Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος αντιμετωπίζουν συχνά σοβαρούς κινδύνους: απώλεια εργασίας, καταστροφή φήμης, ακόμα και απειλές για τη ζωή ή την ελευθερία τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, η δυνατότητα να αναφέρουν ανώνυμα περιστατικά διαφθοράς ή κατάχρησης εξουσίας αποτελεί ζωτικής σημασίας πτυχή της σύγχρονης δημοκρατίας.

Η ΕΕ Αναγνωρίζει την Ανάγκη Προστασίας

Το 2019, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε την Οδηγία για την Προστασία των whistleblowers, με σκοπό να προσφέρει νομικά εχέγγυα κατά των αντιποίνων, καθώς και να καθιερώσει μηχανισμούς που θα επιτρέπουν την ασφαλή αναφορά παρατυπιών. Πρόκειται για μια σημαντική θεσμική κίνηση προς την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Η Γέννηση του GlobaLeaks

Μέσα σε αυτό το θεσμικό και κοινωνικό πλαίσιο, γεννήθηκε το GlobaLeaks το 2011, ως ένα πλαίσιο ανοιχτού κώδικα για την προστασία της ελευθερίας έκφρασης στο διαδίκτυο και των ψηφιακών δικαιωμάτων. Το GlobaLeaks δεν είναι απλώς ένα εργαλείο, αλλά ένα πλήρες πλαίσιο με λογισμικό, τεκμηρίωση, υπηρεσίες υποστήριξης και δράσεις υπεράσπισης.

Σύμφωνα με την Susanna Ferro, Διαχειρίστρια Έργου στο GlobaLeaks, «ο στόχος μας δεν είναι μόνο η διάδοση λογισμικού ανοιχτού κώδικα, αλλά η ουσιαστική ενίσχυση της διαδικασίας του whistleblowing». Το GlobaLeaks επιτρέπει στις οργανώσεις να εγκαθιστούν εύκολα πλατφόρμες που παρέχουν ασφαλή και ανώνυμη αναφορά παρατυπιών, με τέσσερις κύριους τομείς εφαρμογής: Καταπολέμηση της Διαφθοράς, Εταιρική Συμμόρφωση, Προστασία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ερευνητική Δημοσιογραφία

Ανοικτός Κώδικας: Πλεονέκτημα ή Κίνδυνος;

Αρχικά, πολλοί δημόσιοι φορείς εξέφρασαν σκεπτικισμό απέναντι στη χρήση λογισμικού ανοιχτού κώδικα, θεωρώντας ότι η διαφάνεια του κώδικα θα μπορούσε να τον καταστήσει πιο ευάλωτο σε επιθέσεις. Όμως, όπως επισημαίνει ο Giovanni Pellerano, συνιδρυτής του GlobaLeaks, «μακροπρόθεσμα, το ανοικτό λογισμικό είναι πιο ασφαλές, επειδή επιτρέπει σε ανεξάρτητους ερευνητές να το επιθεωρούν και να το βελτιώνουν συνεχώς».

Επιπλέον, υπήρχε ανησυχία για την έλλειψη επαγγελματικής υποστήριξης, καθώς και δυσπιστία απέναντι στην κοινοτική ανάπτυξη. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, το GlobaLeaks κατάφερε να ξεπεράσει αυτά τα εμπόδια και να αποδείξει την αξιοπιστία του.

Σήμερα, περισσότεροι από 7.000 δημόσιοι οργανισμοί στην Ιταλία χρησιμοποιούν το GlobaLeaks, περιλαμβάνοντας υπουργεία, νοσοκομεία και δήμους, πάντα στο πλαίσιο της Οδηγίας για την Προστασία των whistleblowers

Παραδείγματα Εφαρμογής

Το GlobaLeaks έχει υιοθετηθεί ευρέως από δημόσιες διοικήσεις και οργανώσεις σε όλο τον κόσμο. Ενδεικτικά:

• Bústia Ètica στο Δημοτικό Συμβούλιο της Βαρκελώνης: Η πρώτη δημοτική πλατφόρμα αναφοράς διαφθοράς στην Ισπανία. Προσέφερε στους πολίτες έναν ασφαλή και ανώνυμο τρόπο να καταγγείλουν παρατυπίες, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας νέας εποχής στη διαφάνεια της τοπικής αυτοδιοίκησης.
• Εθνική Αρχή Κατά της Διαφθοράς (ANAC), Ιταλία: Δημιούργησε μια εθνική πλατφόρμα βασισμένη στο GlobaLeaks, διευκολύνοντας τις καταγγελίες σε εθνικό επίπεδο, με σεβασμό στην ιδιωτικότητα.
• Δήμοι στην Ολλανδία και την Ισπανία: Έκαναν χρήση της πλατφόρμας για να δώσουν φωνή στους πολίτες, αποδεικνύοντας την ευελιξία και επεκτασιμότητα της τεχνολογίας.

Μέχρι το 2023, το GlobaLeaks είχε υποστηρίξει έργα σε πάνω από 90 γλώσσες, και χιλιάδες πρωτοβουλίες παγκοσμίως. Το ίδιο έτος, αναγνωρίστηκε ως Ψηφιακό Δημόσιο Αγαθό από τη Digital Public Good Alliance

Αναγνώριση και Υιοθέτηση από ΜΚΟ και Διεθνείς Οργανισμούς

Από το 2020, το GlobaLeaks συνιστάται από τη Διεθνή Διαφάνεια (Transparency International) ως μία από τις ασφαλέστερες, ηθικές και δωρεάν επιλογές λογισμικού για whistleblowing. Η αποδοχή από έναν τόσο έγκυρο διεθνή οργανισμό αναδεικνύει το επίπεδο αξιοπιστίας και καινοτομίας της πλατφόρμας

Εκτός από τις δημόσιες διοικήσεις, η πλατφόρμα χρησιμοποιείται και από ακτιβιστές, δημοσιογράφους και μη κυβερνητικές οργανώσεις για την καταγγελία παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή περιβαλλοντικών εγκλημάτων.

Ένα Πρότυπο για το Μέλλον

Η μακροπρόθεσμη φιλοδοξία του GlobaLeaks είναι να καθιερωθεί ως παγκόσμιο πρότυπο για την αναφορά παρατυπιών, όχι μόνο σε επίπεδο λογισμικού αλλά ως γενικό πρότυπο ηθικής και λειτουργικής ακεραιότητας. Όπως σημειώνει ο Giovanni Pellerano, «θέλουμε να δούμε το GlobaLeaks να γίνεται το πρότυπο πλαίσιο για whistleblowing. Κάθε τέτοιο σύστημα πρέπει να είναι ανοιχτού κώδικα, λόγω της κρίσιμης φύσης του».

Η προσπάθεια είναι διπλή: να ενισχυθεί η τεχνολογία και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη της κοινωνίας στα εργαλεία που προάγουν τη διαφάνεια. Και ενώ πολλά proprietary συστήματα υπόσχονται αποτελεσματικότητα, το GlobaLeaks προσφέρει κάτι πολύ πιο σημαντικό: αξιοπιστία, ανεξαρτησία, διαφάνεια και παγκόσμια προσβασιμότητα.

Συμπεράσματα

Η περίπτωση του GlobaLeaks αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα του πώς ο ανοιχτός κώδικας μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός κοινωνικής αλλαγής. Μέσω της τεχνολογίας, παρέχει στους πολίτες και τους υπαλλήλους τη δυνατότητα να ενεργήσουν με θάρρος και συνείδηση, σε ένα περιβάλλον που συχνά ανταμείβει τη σιωπή και τιμωρεί την ειλικρίνεια.

Σε μια εποχή αυξανόμενης δυσπιστίας προς θεσμούς και κυβερνήσεις, η ύπαρξη διαφανών και προσβάσιμων εργαλείων όπως το GlobaLeaks δεν είναι απλώς επιθυμητή — είναι απαραίτητη.

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 5 Ιουνίου 2025 το συνέδριο ATHENS AI SUMMIT 2025, στο ξενοδοχείο Divani Caravel στην Αθήνα, το οποίο αποτέλεσε την πρώτη διοργάνωση του νέου αυτού θεσμού για την τεχνητή νοημοσύνη στην Ελλάδα. Τη διοργάνωση ανέλαβε η METATeam, φιλοδοξώντας να καθιερώσει το συνέδριο ως ετήσιο σημείο αναφοράς για την ψηφιακή τεχνολογία και την καινοτομία στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Στο συνέδριο συμμετείχαν εκπρόσωποι της πολιτείας, της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, καθώς και στελέχη του ιδιωτικού τομέα. Οι θεματικές που καλύφθηκαν περιελάμβαναν την ελληνική στρατηγική για την αξιοποίηση της ΤΝ, την ενσωμάτωσή της στα μεγάλα ψηφιακά έργα του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τις ευκαιρίες που προκύπτουν από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς και τις προκλήσεις σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η ενέργεια και η διαχείριση των δεδομένων.

Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών-ΕΕΛΛΑΚ ήταν ανάμεσα στους υποστηρικτές της εκδήλωσης ενώ δύο μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του συμμετείχαν ενεργά στις εργασίες του συνεδρίου. Ο Καθηγητής Νεκτάριος Κοζύρης, Εθνικός Εκπρόσωπος και Μέλος Δ.Σ. του EuroHPC, Αντιπρόεδρος της ΕΕΛΛΑΚ και Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, συμμετείχε στο κεντρικό πάνελ για την ελληνική στρατηγική αξιοποίησης της ΤΝ, μαζί με τους Δημοσθένη Αναγνωστόπουλο, ΓΓ Πληροφοριακών Συστημάτων Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Γιάννη Μαστρογεωργίου Ειδικός Γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, Συντονιστής της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής AI υπό τον Πρωθυπουργό και Απόστολο Μπούτο Σύμβουλο Διοικητή της ΑΑΔΕ. Ο κ. Κοζύρης, μίλησε για την Ευρωπαϊκή στρατηγική που πρωτοπορεί στο AI με βασικούς πυλώνες τις υποδομές, τα δεδομένα, τις δεξιότητες αλλά και το ταλέντο που θα δώσουν τη δυνατότητα στην Ευρώπη να είναι ανταγωνιστική προς την Κίνα και τις ΗΠΑ ενώ τόνισε την ανάγκη για την ανάπτυξη ελληνικών μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLMs). Ιδιαίτερη μνεία έκανε στην ομάδα του Ινστιτούτου επεξεργασίας του λόγου (ΙΕΛ) του Ε.Κ. Αθηνά που λειτουργεί υπό τη διεύθυνση του Δρ. Βασίλη Κατσούρου και ασχολείται με την ανάπτυξη και εκπαίδευση γλωσσικών μοντέλων ανοιχτού κώδικα όπως το Μελτέμι και το Llama-Krikri ενώ αποκάλυψε ότι η Ελλάδα θα αποκτήσει σύντομα το δικό της γλωσσικό μοντέλο, χάρη στην βοήθεια του Εργοστασίου Τεχνητής Νοημοσύνης που υλοποιείται στο Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου (Pharos – The Greek AI Factory for accelerating AI innovation).

Ο Δρ. Μιχάλης Παρασκευάς, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του ΙΤΥΕ «Διόφαντος», επίσης μέλος του Δ.Σ. της ΕΕΛΛΑΚ, συμμετείχε στο πάνελ με τίτλο «Ψηφιακά έργα και υλοποιήσεις μέσω AI», παρουσίασε πρωτοβουλίες του ΙΤΥΕ “Διόφαντος” που αξιοποιούν λογισμικά ανοικτού κώδικα και προάγουν τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Εκπαίδευση. Στην ομιλία του, με τίτλο «Η Εκπαίδευση στην Εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης: Νέοι Ορίζοντες, Προκλήσεις και η Συμβολή του ΙΤΥΕ Διόφαντος στη Διαμόρφωση του νέου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Περιβάλλοντος», παρουσιάστηκαν δράσεις, όπου ο ανοικτός κώδικας αποτελεί θεμέλιο. Η παρουσίαση επιβεβαίωσε την αξία της υιοθέτησης ανοικτών λογισμικών και προτύπων σε έργα Τεχνητής Νοημοσύνης στην εκπαίδευση, συμβάλλοντας στη δημιουργία ανοιχτών ψηφιακών οικοσυστημάτων προς όφελος της εκπαιδευτικής κοινότητας.Η παρουσίαση του κ. Παρασκευά είναι διαθέσιμη εδώ.

Η παρουσία των εκπροσώπων της ΕΕΛΛΑΚ ανέδειξε τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η κοινότητα του ανοικτού λογισμικού και των ψηφιακών κοινών στη χάραξη και υλοποίηση μιας βιώσιμης, διαφανούς και κοινωνικά επωφελούς στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη στην Ελλάδα. Το συνέδριο έκλεισε με δεσμεύσεις για ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ φορέων του οικοσυστήματος, με έμφαση στην καινοτομία, τη διαλειτουργικότητα και την προσβασιμότητα της ΤΝ για όλους.

Η πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά και η ελεύθερη χρήση της αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της πολιτιστικής ελευθερίας και της καλλιτεχνικής δημιουργικότητας. Σε μια εποχή όπου η ψηφιοποίηση προσφέρει πρωτόγνωρες δυνατότητες πρόσβασης σε έργα τέχνης, μνημεία και άλλα πολιτιστικά αγαθά, η έννοια του Κοινού Κτήματος (Public Domain) αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Ωστόσο, παρά τις νομικές προβλέψεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αρκετά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) επιβάλλουν περιορισμούς που στην πράξη αμφισβητούν τη βασική αρχή: ό,τι είναι στο Κοινό Κτήμα, πρέπει να παραμένει ελεύθερο για όλους.

Το Policy Paper #20 της COMMUNIA ρίχνει φως σε αυτές τις αποκλίνουσες πρακτικές, αναδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο νομοθεσίες περί πολιτιστικής κληρονομιάς υπονομεύουν τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις υπέρ της ελεύθερης χρήσης της πολιτιστικής κληρονομιάς και καταπατούν θεμελιώδη δικαιώματα.

Το πλαίσιο: Η σημασία του Κοινού Κτήματος

Η έννοια του Κοινού Κτήματος (Public Domain) περιγράφει εκείνα τα έργα τα οποία είτε δεν καλύπτονται πλέον από πνευματικά δικαιώματα είτε δεν καλύφθηκαν ποτέ. Όταν λήγει η περίοδος προστασίας των δικαιωμάτων ενός έργου, αυτό εισέρχεται στο Κοινό Κτήμα και μπορεί ελεύθερα να αναπαραχθεί, να χρησιμοποιηθεί ή να τροποποιηθεί από οποιονδήποτε. Αυτή η διαδικασία είναι ουσιώδης για την πολιτιστική ανανέωση και την πρόσβαση στη γνώση και την τέχνη.

Η οδηγία της ΕΕ για τα πνευματικά δικαιώματα στην Ψηφιακή Ενιαία Αγορά (CDSM Directive), και ειδικότερα το άρθρο 14, επιβεβαιώνει αυτή την αρχή, ορίζοντας ότι πιστές αναπαραγωγές έργων οπτικής τέχνης που βρίσκονται στο Κοινό Κτήμα δεν μπορούν να προστατευθούν από νέα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το πρόβλημα: Εθνικές νομοθεσίες που παρεμβαίνουν

Ωστόσο, παρά την ευρωπαϊκή κατεύθυνση, έξι κράτη μέλη (Ιταλία, Ελλάδα, Γαλλία, Πορτογαλία, Σλοβενία και Βουλγαρία) επιβάλλουν περιορισμούς στη χρήση ψηφιακών ή φωτογραφικών αναπαραστάσεων έργων πολιτιστικής κληρονομιάς, ακόμα κι αν τα ίδια τα έργα βρίσκονται στο Κοινό Κτήμα.

Η περίπτωση της Ιταλίας

Η ιταλική νομοθεσία περί πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτεί άδεια και καταβολή τέλους για οποιαδήποτε χρήση πολιτιστικών αγαθών, ακόμα και για πιστές αναπαραγωγές έργων που δεν καλύπτονται από πνευματικά δικαιώματα. Μάλιστα, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει ασκήσει αγωγές κατά εταιρειών που χρησιμοποίησαν έργα όπως το Vitruvian Man του Ντα Βίντσι ή την Γέννηση της Αφροδίτης του Μποτιτσέλι χωρίς άδεια. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Ravensburger, όπου οι αρχές επιδίωξαν αποζημίωση για πωλήσεις παζλ όχι μόνο στην Ιταλία, αλλά και σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Ελλάδα: Νομικά εμπόδια και αποκλειστικά δικαιώματα

Η ελληνική νομοθεσία απαιτεί άδεια και τέλη για κάθε εμπορική χρήση έργων πολιτιστικής κληρονομιάς. Επιπλέον, μόνο συγκεκριμένοι κρατικοί φορείς έχουν το δικαίωμα να δημιουργούν πιστά αντίγραφα μνημείων. Παρότι η Ελλάδα έχει ενσωματώσει το άρθρο 14 της Οδηγίας CDSM, η εφαρμογή του γίνεται με επιφύλαξη της εθνικής νομοθεσίας περί πολιτιστικής κληρονομιάς, καταργώντας στην πράξη την προστασία του Κοινού Κτήματος.

Άλλες περιπτώσεις

Η Σλοβενία απαιτεί συγκατάθεση για εμπορική χρήση εικόνων μνημείων. Η Πορτογαλία επιβάλλει περιορισμούς ακόμη και σε φωτογραφίες που τραβούν οι ίδιοι οι επισκέπτες. Στη Γαλλία, απαγορεύεται η εμπορική χρήση αναπαραστάσεων εθνικών μνημείων χωρίς άδεια. Η Βουλγαρία παραπέμπει ρητά στη νομοθεσία για πνευματικά δικαιώματα για τις αναπαραγωγές πολιτιστικών αγαθών, επιτείνοντας τη σύγχυση.

Συνέπειες: Θεμελιώδη δικαιώματα και νομική ανασφάλεια

Αυτοί οι εθνικοί περιορισμοί δεν περιορίζουν απλώς την εμπορική δραστηριότητα· θίγουν την ελευθερία έκφρασης, την καλλιτεχνική ελευθερία και το δικαίωμα πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά. Όταν το κράτος αποκτά τον ρόλο του επιτηρητή κάθε έκφρασης που σχετίζεται με πολιτιστικά έργα, ελλοχεύει ο κίνδυνος λογοκρισίας. Η επιλεκτική απονομή αδειών χρήσης ανοίγει τον δρόμο για ιδεολογικά ή αισθητικά κριτήρια.

Παράλληλα, δημιουργείται ένα καθεστώς νομικής ασάφειας. Καλλιτέχνες, επιμελητές, ερευνητές ή επιχειρηματίες που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν εικόνες έργων του Κοινού Κτήματος αντιμετωπίζουν έναν κυκεώνα γραφειοκρατίας και πιθανών προστίμων, ενώ παραμένει ασαφές πότε και πώς επιτρέπεται η χρήση.

Οικονομικές ψευδαισθήσεις

Οι υπέρμαχοι των περιορισμών υποστηρίζουν ότι τα τέλη χρήσης συνεισφέρουν στην προστασία των πολιτιστικών αγαθών. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι τα οικονομικά οφέλη είναι πενιχρά σε σχέση με το κόστος διαχείρισης και εποπτείας. Αντιθέτως, η ελεύθερη χρήση του Κοινού Κτήματος ενισχύει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Νέες επιχειρήσεις, start-ups, εκδότες και δημιουργοί μπορούν να δημιουργήσουν νέες αξίες με βάση πολιτιστικά έργα, προσφέροντας ευρύτερα οφέλη στην κοινωνία και την οικονομία.

Σύγκρουση με το δίκαιο της ΕΕ

Η ύπαρξη εθνικών κανόνων που αντιβαίνουν σε ευρωπαϊκές οδηγίες και αρχές θέτει σε κίνδυνο την ενιαία αγορά και την νομική συνοχή της ΕΕ. Το άρθρο 14 της Οδηγίας CDSM εκφράζει σαφώς ότι πιστές αναπαραγωγές έργων στο Κοινό Κτήμα δεν πρέπει να προστατεύονται από νέα αποκλειστικά δικαιώματα. Οι «παραθυρικές» εφαρμογές από κράτη όπως η Ιταλία και η Ελλάδα υπονομεύουν τη δεσμευτικότητα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και δημιουργούν προηγούμενα που ενδέχεται να μεταφερθούν και σε άλλους τομείς.

Επιπλέον, έρχονται σε αντίθεση και με το Πλαίσιο για τα Ανοικτά Δεδομένα της ΕΕ, το οποίο ενθαρρύνει την επανάχρηση πολιτιστικών πόρων για εκπαιδευτικούς και τουριστικούς σκοπούς, με ελάχιστους περιορισμούς.

Ηθική και πολιτιστική διάσταση

Οι περιορισμοί δεν θίγουν μόνο την οικονομία ή την νομολογία, αλλά την ίδια τη σχέση μας με την πολιτιστική μνήμη. Η πολιτιστική κληρονομιά δεν ανήκει μόνο σε μια κυβέρνηση ή ένα κράτος· αποτελεί κοινό αγαθό της ανθρωπότητας. Όταν η πολιτεία επιδιώκει να «ελέγξει» ποιος και πώς χρησιμοποιεί εικόνες του Παρθενώνα ή του Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου, παραβιάζει την ίδια την έννοια της συλλογικής μνήμης και του ανοιχτού πολιτισμού.

Η ελεύθερη χρήση πολιτιστικών έργων δεν υποτιμά το έργο των δημιουργών ούτε την αξία των μνημείων. Αντιθέτως, προάγει την ανανέωση, την αναδημιουργία και την πολιτιστική βιωσιμότητα, επιτρέποντας στους πολίτες να συνομιλούν δημιουργικά με το παρελθόν.

Σύνοψη και προτάσεις

Το Policy Paper της COMMUNIA είναι σαφές: απαιτείται νομοθετική παρέμβαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να διασφαλιστεί ότι καμία εθνική νομοθεσία δεν θα μπορεί να επανεισάγει ψευδο-πνευματικά δικαιώματα πάνω σε έργα του Κοινού Κτήματος. Προτείνεται η θέσπιση ευρωπαϊκής διάταξης που θα απαγορεύει ρητά την επιβολή αδειών ή τελών για αναπαραγωγές έργων που δεν προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα.

Η προστασία του Κοινού Κτήματος δεν είναι απλώς μια νομική ή τεχνική λεπτομέρεια· είναι θεμελιώδης για τη δημοκρατία, την πολιτιστική ελευθερία και την κοινωνική πρόοδο.

Πηγή άρθρου: https://communia-association.org/

Δοκίμασα σήμερα από ζωντανό στικάκι το Commodore OS Vision 3.0 . 

Το κατέβασα δωρεάν από εδώ

https://www.techspot.com/downloads/7730-commodore-os.html 

 γιατί το αρχείο είναι τεράστιο (37.85 GΒ) επειδή...  περιέχει "παπάδες".

Από το techspot  θα  κατεβάσετε τη φρέσκια έκδοση April 28, 2025

του λειτουργικού συστήματος

με ταχύτητα άνω των 3.5 ΜΒ/δευτερόλεπτο,

[οπότε... σε 4-5 ωρίτσες θα κατέβει!!!]

Αφού αποσυμπιέσα το .zip αρχείο,

έφτιαξα ένα ζωντανό στικάκι με την εφαρμογή impression 

 (σε υπολογιστή με Fedora 42 xfce).

https://vimeo.com/1092380053?share=copy 

Δείτε ένα σύντομο βιντεάκι λίγων δευτερολέπτων από το εντυπωσιακό αυτό λογισμικό

ειδικα για νοσταλγούς των παιχνιδιών & της visual basic.

(Ναι! Τα έχει όλα προεγκατεστημένα το λινουξικό Commodore OS 3.0.) 

Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.

SKG WordPress Meetup την Πέμπτη 19 Ιουνίου 2025 στις 19.00 στο καφέ Ξαρχάκος, κοντά στον Λευκό Πύργο.

The post 45ο WordPress Thessaloniki Meetup appeared first on WordPress Greek Community.

Η Επιτροπή Βιομηχανίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ITRE) πρόσφατα ενέκρινε μια έκθεση πρωτοβουλίας για την τεχνολογική ανεξαρτησία της Ευρώπης και τις ψηφιακές υποδομές. Η έκθεση καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων, από τα μικροτσίπ μέχρι τα υποθαλάσσια καλώδια και φυσικά, το λογισμικό. Στο επίκεντρο της συζήτησης τοποθετείται το Ελεύθερο Λογισμικό – γνωστό και ως Ανοικτού Κώδικα – ως κρίσιμο εργαλείο για την ενίσχυση της ψηφιακής και τεχνολογικής ανεξαρτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι είναι το Ελεύθερο Λογισμικό και γιατί έχει σημασία;

Το Ελεύθερο Λογισμικό δεν είναι απλώς δωρεάν λογισμικό. Πρόκειται για λογισμικό που σέβεται τις θεμελιώδεις ελευθερίες των χρηστών: τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν, να μελετούν, να μοιράζονται και να βελτιώνουν τον πηγαίο κώδικα. Οι τέσσερις αυτές ελευθερίες καθιστούν το Ελεύθερο Λογισμικό τον ακρογωνιαίο λίθο για μια ψηφιακή πολιτική που βασίζεται στη διαφάνεια, την ασφάλεια και την αυτονομία.

Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι λογισμικό το οποίο χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους, θα πρέπει να είναι δημόσια προσβάσιμο – «Δημόσιο Χρήμα; Δημόσιος Κώδικας!» είναι το σύνθημα της καμπάνιας που προωθεί το Free Software Foundation Europe (FSFE) σε συνεργασία με περισσότερους από 200 οργανισμούς και δημόσιες διοικήσεις.

Η αναγκαιότητα της ψηφιακής κυριαρχίας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από λογισμικό και τεχνολογίες που αναπτύσσονται εκτός των συνόρων της, κυρίως από μεγάλες εταιρείες των ΗΠΑ. Αυτή η εξάρτηση δημιουργεί κινδύνους τόσο για την ασφάλεια όσο και για την αυτονομία της Ένωσης. Η χρήση ιδιόκτητου λογισμικού οδηγεί συχνά σε φαινόμενα «κλειδώματος προμηθευτή» (vendor lock-in), όπου οργανισμοί και κυβερνήσεις εξαρτώνται αποκλειστικά από μια συγκεκριμένη εταιρεία για την υποστήριξη και ανάπτυξη των συστημάτων τους.

Το Ελεύθερο Λογισμικό προσφέρει τη δυνατότητα να σπάσουν αυτές οι εξαρτήσεις, να ενισχυθεί η διαλειτουργικότητα και να ενδυναμωθούν οι τοπικές τεχνολογικές κοινότητες. Σύμφωνα με την Επιτροπή Βιομηχανίας, η στρατηγική “Open Source First” πρέπει να ενσωματωθεί στις διαδικασίες προμηθειών, επιτρέποντας την προτίμηση λύσεων Ανοικτού Κώδικα έναντι κλειστών εναλλακτικών.

Οικονομικά και κοινωνικά οφέλη

Η υιοθέτηση και υποστήριξη του Ελεύθερου Λογισμικού δεν αποτελεί μόνο τεχνική επιλογή, αλλά και οικονομική και κοινωνική στρατηγική. Οι διαφανείς διαδικασίες ανάπτυξης, η δυνατότητα επανάχρησης κώδικα και η συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα κόστη ανάπτυξης και συντήρησης εφαρμογών. Επιπλέον, δίνεται ώθηση στην καινοτομία και στη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας στον τομέα της πληροφορικής.

Ας μην ξεχνάμε ότι η ψηφιακή υποδομή αποτελεί πλέον κρίσιμο παράγοντα για κάθε οικονομία: από την υγεία και την εκπαίδευση, μέχρι τις μεταφορές και την άμυνα.Ψηφιακή Ανεξαρτησία μέσα από τον Ανοικτό Κώδικα: Η Έκθεση της Επιτροπής Βιομηχανίας (ITRE) Η επένδυση σε Ανοικτό Λογισμικό σημαίνει ενίσχυση της ψηφιακής ασφάλειας και βιωσιμότητας.

Τα κενά της έκθεσης και η ανάγκη για συγκεκριμένα μέτρα

Παρότι η έκθεση της ITRE αναγνωρίζει την αξία και τη σημασία του Ελεύθερου Λογισμικού, σύμφωνα με τον Alexander Sander, ανώτερο σύμβουλο πολιτικής της FSFE, λείπουν συγκεκριμένα μέτρα για την εφαρμογή των προτάσεων. Δεν περιλαμβάνονται σαφείς απαιτήσεις ή χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση μιας συνεκτικής πολιτικής «Open Source First».

Ακόμη, δεν προβλέπεται σταθερή και μακροπρόθεσμη χΨηφιακή Ανεξαρτησία μέσα από τον Ανοικτό Κώδικα: Η Έκθεση της Επιτροπής Βιομηχανίας (ITRE)ρηματοδότηση για τις βασικές υποδομές και την ασφάλεια του Ελεύθερου Λογισμικού, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά πολλών δημόσιων και ιδιωτικών ψηφιακών συστημάτων.

Τι μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα;

Πριν την τελική ψήφιση της έκθεσης στην ολομέλεια τΨηφιακή Ανεξαρτησία μέσα από τον Ανοικτό Κώδικα: Η Έκθεση της Επιτροπής Βιομηχανίας (ITRE)ου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υπάρχει περιθώριο βελτίωσης. Οι ευρωβουλευτές καλούνται να στηρίξουν συγκεκριμένες τροπολογίες που θα ενισχύσουν το πρακτικό αποτύπωμα της έκθεσης:

• Νομοθετική κατοχύρωση της αρχής “Public Money? Public Code!”
• Δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου στήριξης Ελεύθερου Λογισμικού
• Υποχρεωτική προτίμηση λύσεων Ανοικτού Κώδικα στις δημόσιες προμήθειες
• Ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας μεταξύ κρατών και φορέων στην ανάπτυξη κοινών λογισμικών υποδομών

Συμπερασματικά

Η επιτροπή ITRE έκανε ένα σημαντικό βήμα, αναγνωρίζοντας την αξία του Ελεύθερου Λογισμικού ως εργαλείο για την τεχνολογική ανεξαρτησία της Ευρώπης. Ωστόσο, χωρίς σαφείς πολιτικές δεσμεύσεις, χρηματοδότηση και υποχρεώσεις εφαρμογής, η πρόοδος κινδυνεύει να μείνει στα λόγια.

Η Ευρώπη έχει την ευκαιρία να διαμορφώσει ένα ψηφιακό μέλλον βασισμένο στη διαφάνεια, τη δημοκρατία και την τεχνολογική ανεξαρτησία. Το Ελεύθερο Λογισμικό προσφέρει τα θεμέλια. Το ερώτημα είναι: θα τα αξιοποιήσει;

Πηγή άρθρου: https://fsfe.org/

Στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, ο παγκόσμιος ιστός αντιμετωπίζει μια νέα πρόκληση: τη ραγδαία αύξηση της αυτοματοποιημένης επισκεψιμότητας από προγράμματα συλλογής δεδομένων, γνωστά ως AI crawlers ή scrapers. Αν διαχειρίζεστε έναν ιστότοπο, είναι πιθανό να έχετε παρατηρήσει μια ανεξήγητη αύξηση της κίνησης τον τελευταίο καιρό. Πολλοί διαχειριστές έχουν διαπιστώσει ότι δεν πρόκειται για πραγματικούς επισκέπτες, αλλά για «ρομπότ» που συλλέγουν δεδομένα για εκπαίδευση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης.

Αν και το scraping είναι μια πρακτική με μακρά και χρήσιμη ιστορία, η ανεξέλεγκτη χρήση του απειλεί πλέον την απόδοση, τη βιωσιμότητα και το ανοιχτό πνεύμα του διαδικτύου.

Πίσω από την Εκτόξευση των Crawlers: Η Πείνα της AI για Δεδομένα

Τα σύγχρονα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, και ιδιαίτερα τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (LLMs) όπως το GPT, βασίζονται στην κατανάλωση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων για να εκπαιδευτούν και να λειτουργήσουν με ακρίβεια. Το πιο πλούσιο, προσβάσιμο και δωρεάν αποθετήριο τέτοιων δεδομένων είναι ο ίδιος ο ιστός. Έτσι, οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης αναπτύσσουν scrapers για να συγκεντρώσουν περιεχόμενο από εκατομμύρια ιστοσελίδες.

Ενώ αυτή η διαδικασία εξυπηρετεί τη βελτίωση των AI εργαλείων, φέρνει ανεπιθύμητες συνέπειες για τους διαχειριστές των ιστοσελίδων:

• Αυξημένα κόστη φιλοξενίας λόγω της επιβάρυνσης του διακομιστή.
• Πτώση της απόδοσης και μεγαλύτεροι χρόνοι φόρτωσης.
• Διακοπές λειτουργίας (downtime) όταν η υποδομή δεν αντέχει την πίεση.

Οι Κίνδυνοι της Μη Συμμόρφωσης: Όταν τα Bots Αγνοούν τους Κανόνες

Υπάρχουν καθιερωμένες πρακτικές για τη σωστή χρήση scrapers, που βασίζονται στην αμοιβαία κατανόηση μεταξύ προγραμματιστών bots και διαχειριστών ιστοσελίδων. Δυστυχώς, όλο και περισσότεροι crawlers αγνοούν αυτούς τους κανόνες:

1. Παράβλεψη του αρχείου robots.txt

Το robots.txt είναι ένα απλό αρχείο που καθοδηγεί τα bots ποιες σελίδες επιτρέπεται να επισκεφθούν και με ποια συχνότητα. Πολλά bots το αγνοούν εντελώς. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το πώς να δημιουργήσετε και να χρησιμοποιήσετε σωστά το αρχείο robots.txt στον επίσημο οδηγό της Google: Introduction to robots.txt.

2. Ασαφές ή ψευδές User Agent

Τα bots οφείλουν να αναγνωρίζονται με ένα ξεκάθαρο User-Agent string, που να δηλώνει τον χειριστή τους και στοιχεία επικοινωνίας. Συχνά όμως εμφανίζονται ως «Googlebot» ή «Mozilla», ώστε να μην εντοπίζονται. Για να εντοπίσετε τέτοια bots, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εργαλεία όπως το isbot, το οποίο διατηρεί ενημερωμένες λίστες με γνωστά User Agent strings.

3. Έλλειψη μηχανισμού αναφοράς ή συνεννόησης

Τα υπεύθυνα bots παρέχουν τρόπους επικοινωνίας ώστε ένας διαχειριστής να ζητήσει περιορισμό της δραστηριότητάς τους. Αυτό σπανίζει πλέον.

Όταν τα bots παραβιάζουν αυτά τα βασικά, οι ιδιοκτήτες ιστοσελίδων αισθάνονται αναγκασμένοι να λάβουν δραστικά μέτρα: να μπλοκάρουν bots, να υλοποιούν rate limits ή ακόμα και να διακόπτουν τη δημόσια πρόσβαση.

Πώς Μπορούν να Αντιδράσουν οι Ιδιοκτήτες Ιστοσελίδων

Η αναμονή για καλή συμπεριφορά από τις εταιρείες AI δεν είναι ρεαλιστική για όλους. Οι παρακάτω τεχνικές μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση του αυξανόμενου αυτοματοποιημένου φόρτου:

1. Χρήση Συστήματος Caching

Ένα Content Delivery Network (CDN) ή μια πλατφόρμα «edge» μπορεί να αναλάβει την προσωρινή αποθήκευση των πιο δημοφιλών σελίδων, μειώνοντας τη φόρτωση στον διακομιστή. Δημοφιλείς λύσεις είναι:

• Varnish
• Memcached
• Redis

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη των CDNs, μπορείτε να επισκεφθείτε τον οδηγό της Cloudflare: CDN benefits: Why use a CDN?.

2. Μετατροπή σε Στατικό Περιεχόμενο

Η μετατροπή δυναμικών σελίδων σε στατικές μπορεί να μειώσει τις απαιτήσεις σε πόρους. Αντί κάθε επίσκεψη να «τραβά» δεδομένα από βάσεις, σερβίρεται αποθηκευμένο περιεχόμενο. Μάθετε περισσότερα για τη βελτιστοποίηση της απόδοσης στατικών ιστοσελίδων εδώ: Performance optimisation for static content.

3. Στοχευμένο Rate Limiting

Ο περιορισμός της ταχύτητας με την οποία μπορούν bots να στέλνουν αιτήματα είναι αποτελεσματικός, αλλά απαιτεί προσοχή. Τα εξελιγμένα bots μπορεί να κρύβονται πίσω από πολλαπλές IP ή ψεύτικα User Agents. Ένας οδηγός για την εφαρμογή rate limiting με το Nginx είναι διαθέσιμος εδώ: Protecting Against Bot Attacks Using Nginx Rate Limits.

4. Προσεκτική Χρήση CAPTCHAs και Fingerprinting

Ενώ οι τεχνικές ταυτοποίησης χρηστών και CAPTCHA μπορούν να φιλτράρουν bots, έχουν επιπτώσεις στην ιδιωτικότητα και την εμπειρία χρήστη. Συνιστάται σύνεση στη χρήση τους.

Η Μεγαλύτερη Εικόνα: Ποιο Μέλλον Θέλουμε για τον Ιστό;

Η ίδια η διαδικασία του scraping δεν είναι κακή. Χρησιμοποιείται από βιβλιοθήκες, ερευνητικά ιδρύματα, μηχανές αναζήτησης και ακόμα και απλούς προγραμματιστές. Το πρόβλημα είναι η κλίμακα και η αδιαφορία για τους πόρους του ιστού. Εάν οι εταιρείες AI συνεχίσουν να λειτουργούν ανεξέλεγκτα, θα προκαλέσουν:

• Αποχώρηση ιστοσελίδων από τον ανοιχτό ιστό.
• Κατακερματισμό της πληροφορίας πίσω από τείχη προστασίας.
• Μείωση της διαφάνειας και της προσβασιμότητας.

Λύση: Κεντρικοί Πάροχοι Δεδομένων για Εκπαίδευση AI

Αντί κάθε εταιρεία να σαρώνει το διαδίκτυο ξεχωριστά, θα μπορούσαν να αξιοποιούν κοινές, αδειοδοτημένες πηγές ή να δημιουργηθούν ειδικά APIs με συμφωνημένη πρόσβαση. Αυτό θα:

• Μείωνε το φορτίο στις ιστοσελίδες.
• Εξασφάλιζε δικαιότερη ανταλλαγή δεδομένων.
• Δημιουργούσε διαφάνεια και συνεργασία.

Ο Ρόλος των Πλατφορμών Φιλοξενίας

Είναι καιρός οι υπηρεσίες φιλοξενίας (web hosting) να υιοθετήσουν τεχνολογίες που ενσωματώνουν προστασία από bots. Αυτό μπορεί να σημαίνει:

• Αυτόματη ανίχνευση και περιορισμό επιβλαβών bots.
• Δημιουργία στατικού περιεχομένου «just-in-time».
• Καθορισμένα endpoints για bots με χαμηλή προτεραιότητα.

Με αυτό τον τρόπο, ο ιστός μπορεί να παραμείνει ανοιχτός και βιώσιμος ακόμα και στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.

Το μέλλον του διαδικτύου εξαρτάται από τη συνεργασία. Η εκπαίδευση της AI δεν πρέπει να καταστρέψει το ίδιο το μέσο που τη θρέφει. Οι scrapers έχουν θέση στον ιστό, αλλά με υπευθυνότητα. Οι διαχειριστές ιστοσελίδων χρειάζονται τεχνικά και θεσμικά εργαλεία για να προστατευτούν.

Ο στόχος πρέπει να είναι ένας ιστός που:

• Υποστηρίζει την καινοτομία.
• Σέβεται τους δημιουργούς περιεχομένου.
• Διατηρεί την προσβασιμότητα και την ελευθερία.

Πηγή άρθρου: https://www.eff.org/

by: Ευστάθιος Ιωσηφίδης

Οι αποφάσεις πάρθηκαν πριν από χρόνια σχετικά με το ποιο λειτουργικό σύστημα θα μπορούσε να επηρεάσει ασφάλεια των εταιριών σήμερα. Το πιο ασφαλές λειτουργικό σύστημα μπορεί να θεωρηθεί το Linux, από τα μεγάλα, ευρέως διαδεδομένα λειτουργικά συστήματα.

Οι επιχειρήσεις επενδύουν πολύ χρόνο, προσπάθεια και χρήμα για να διατηρήσουν τα συστήματά τους ασφαλή. Οι εταιρίες που παίρνουν την ασφάλεια στα σοβαρά, μπορεί να έχουν ένα κέντρο “επιχειρήσεων ασφαλείας”. Φυσικά οι περισσότερες χρησιμοποιούν firewalls και antivirus. Πιθανότατα σπαταλούν πολύ χρόνο για να παρακολουθούν τα δίκτυά τους, αναζητώντας ανωμαλίες που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν παραβίαση. Τι με IDS, SIEM και NGFWs, αναπτύσσουν ένα πραγματικό “αλφάβητο” της άμυνας.

Αλλά πόσοι έχουν σκεφτεί τα λειτουργικά συστήματα που αναπτύσσονται στους υπολογιστές εργασίας; Ήταν η ασφάλεια ακόμα ένας παράγοντας όταν επιλέχθηκε το λειτουργικό σύστημα για τα desktops της εταιρίας; Αυτό θέτει μια ερώτηση που κάθε IT θα πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσει: Ποιο λειτουργικό σύστημα είναι το πιο ασφαλές για γενική ανάπτυξη-χρήση;

Σε έρευνα, ρωτήθηκαν μερικοί ειδικοί τι θεωρούν ως ασφάλεια των τριών αυτών επιλογών: τα Windows, η πλατφόρμα που είναι το πιο δημοφιλές λειτουργικό σύστημα γενικής χρήσης, το macOS X, το λειτουργικό σύστημα που βασίζεται στο FreeBSD που βασίζεται στο Unix και είναι εγκατεστημένο στα συστήματα Apple και το Linux, με το οποίο εννοούμε όλες τις διάφορες διανομές Linux και τα σχετικά συστήματα που βασίζονται στο Unix.

Πώς φτάσαμε ως εδώ;

Ένας λόγος για τον οποίο οι επιχειρήσεις μπορεί να μην έχουν αξιολογήσει την ασφάλεια του λειτουργικού συστήματος που χρησιμοποιούν είναι ότι έκαναν την επιλογή εδώ και χρόνια. Σε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν, θα δούμε ότι όλα τα λειτουργικά συστήματα ήταν αρκετά ασφαλή, επειδή η “πειρατεία” σε αυτά και η κλοπή δεδομένων ή η εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού ήταν σε “βρεφική ηλικία”. Και όταν είχε γίνει μια επιλογή λειτουργικού συστήματος, ήταν πλέον δύσκολο να σκεφτούν μια αλλαγή. Ελάχιστοι οργανισμοί πληροφορικής θα ήθελαν τον πονοκέφαλο της μετακίνησης ενός παγκοσμίως δημοφιλούς λειτουργικού συστήματος σε ένα εντελώς νέο. Πονοκεφαλιάζουν όταν υπάρχει η αναβάθμιση ή ενημέρωση του ήδη χρησιμοποιούμενου λειτουργικού συστήματος.

Θα ήταν λέτε σοφό να επανεξετάσουμε; Είναι τα τρία κορυφαία λειτουργικά συστήματα αρκετά διαφορετικά στην προσέγγισή τους στην ασφάλεια ώστε να αξίζει η αλλαγή;

Βεβαίως οι απειλές που αντιμετωπίζουν τα συστήματα των επιχειρήσεων έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Οι επιθέσεις έχουν γίνει πολύ πιο εξελιγμένες. Ο μοναχικός χάκερ που κάποτε κυριάρχησε στη φαντασία της κοινής γνώμης, αντικαταστάθηκε από καλά οργανωμένα δίκτυα εγκληματιών και σκιώδεις οργανώσεις που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, με τεράστιους υπολογιστικούς πόρους.

Μας ενδιαφέρει το λειτουργικό σύστημα;

Το λειτουργικό σύστημα που αναπτύσσετε στους χρήστες σας κάνει τη διαφορά για την κατεύθυνση ασφαλείας σας, αλλά δεν είναι σίγουρη διασφάλιση. Για ένα πράγμα, μια παράβαση αυτές τις μέρες είναι πιο πιθανό να προκύψει επειδή ένας εισβολέας διερεύνησε τους χρήστες σας, όχι τα συστήματά σας. Μια έρευνα των hackers που παρακολούθησαν μια πρόσφατη διάσκεψη DEFCON αποκάλυψε ότι “το 84 τοις εκατό χρησιμοποιεί την κοινωνική μηχανική ως μέρος της στρατηγικής επίθεσης.” Η ανάπτυξη ενός ασφαλούς λειτουργικού συστήματος είναι ένα σημαντικό σημείο εκκίνησης, αλλά χωρίς εκπαίδευση χρηστών, ισχυρά firewalls και συνεχή επαγρύπνηση, μπορούν να εισέλθουν τα πιο ασφαλή δίκτυα. Και φυσικά υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος του λογισμικού, των επεκτάσεων, των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, των plug-ins και του άλλου λογισμικού που φαίνεται να είναι καλοπροαίρετα αλλά γίνεται μια διαδρομή για το malware που εμφανίζεται στο σύστημα.

Και ανεξάρτητα από την πλατφόρμα που επιλέγετε, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να διατηρήσετε το σύστημά σας ασφαλές είναι να διασφαλίσετε ότι θα εφαρμόσετε τις ενημερώσεις λογισμικού αμέσως. Μόλις το patch εφαρμοστεί, οι χάκερ μπορούν μέσω του reverse engineer να βρουν ένα νέο exploit που μπορούν να χρησιμοποιήσουν στο επόμενο κύμα επιθέσεων.

Και μην ξεχνάτε τα βασικά. Μην χρησιμοποιείτε χρήστη “root” (υπερχρήστη) και μην δίνετε πρόσβαση επισκέπτη ούτε σε παλαιότερους διακομιστές του δικτύου. Διδάξτε στους χρήστες σας πώς να επιλέγουν πραγματικά ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης και εφοδιάστε τους με εργαλεία όπως το 1Password που τους διευκολύνουν να έχουν διαφορετικούς κωδικούς για κάθε λογαριασμό και ιστότοπο που χρησιμοποιούν.

Διότι, το σημαντικότερο είναι ότι κάθε απόφαση που παίρνετε σχετικά με τα συστήματά σας θα επηρεάσει την ασφάλειά σας, ακόμα και το λειτουργικό σύστημα στο οποίο οι χρήστες σας εργάζονται.

Windows, η δημοφιλής επιλογή

Εάν είστε υπεύθυνος ασφαλείας, είναι εξαιρετικά πιθανό οι ερωτήσεις που τίθενται σε αυτό το άρθρο να μπορούσαν να αναδιατυπωθούν ως εξής: Θα ήμασταν πιο ασφαλείς αν απομακρυνόμασταν από τα Microsoft Windows; Το να πούμε ότι τα Windows κυριαρχούν στην αγορά των επιχειρήσεων είναι υποεκτίμηση. Η NetMarketShare εκτιμά ότι ένα εντυπωσιακό 88% όλων των υπολογιστών στο διαδίκτυο τρέχει μια έκδοση των Windows.

Εάν τα συστήματά σας εμπίπτουν σε αυτό το 88%, πιθανότατα γνωρίζετε ότι η Microsoft έχει συνεχίσει να ενισχύει την ασφάλεια στο σύστημα των Windows. Μεταξύ των βελτιώσεών της είναι η επανεγγραφή του κώδικα του λειτουργικού της συστήματος, η προσθήκη του δικού της συστήματος antivirus, η βελτίωση των firewalls και η εφαρμογή μιας αρχιτεκτονικής sandbox, όπου τα προγράμματα δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στον χώρο μνήμης του λειτουργικού συστήματος ή άλλων εφαρμογών.

Ωστόσο, η δημοτικότητα των Windows αποτελεί από μόνη της πρόβλημα. Η ασφάλεια ενός λειτουργικού συστήματος μπορεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθος της εγκατεστημένης βάσης του. Για τους δημιουργούς κακόβουλου λογισμικού, τα Windows παρέχουν ένα τεράστιο πεδίο δράσης. Το να επικεντρώνονται σε αυτό τους αποφέρει τα μέγιστα για τις προσπάθειές τους.

Όπως εξηγεί ο Troy Wilkinson, CEO της Axiom Cyber Solutions, «τα Windows έρχονται πάντα τελευταία στον κόσμο της ασφάλειας για πολλούς λόγους, κυρίως λόγω του ρυθμού υιοθέτησης από τους καταναλωτές. Με έναν μεγάλο αριθμό προσωπικών υπολογιστών που βασίζονται στα Windows στην αγορά, οι χάκερ ιστορικά έχουν στοχεύσει αυτά τα συστήματα περισσότερο».

Είναι βέβαια αλήθεια ότι, από τον Melissa μέχρι το WannaCry και πέρα, μεγάλο μέρος του κακόβουλου λογισμικού που έχει δει ο κόσμος είχε ως στόχο συστήματα Windows.

macOS X και ασφάλεια μέσω της αφάνειας

Αν το πιο δημοφιλές λειτουργικό σύστημα θα είναι πάντα ο μεγαλύτερος στόχος, τότε μπορεί η χρήση μιας λιγότερο δημοφιλούς επιλογής να διασφαλίσει την ασφάλεια; Αυτή η ιδέα είναι μια νέα προσέγγιση της παλιάς —και εντελώς απαξιωμένης— έννοιας της “ασφάλειας μέσω της αφάνειας” (“security through obscurity”), η οποία υποστήριζε ότι η διατήρηση των εσωτερικών λειτουργιών του λογισμικού ως ιδιόκτητων και επομένως μυστικών ήταν ο καλύτερος τρόπος άμυνας ενάντια στις επιθέσεις.

Ο Wilkinson δηλώνει ξεκάθαρα ότι το macOS X «είναι πιο ασφαλές από τα Windows», αλλά βιάζεται να προσθέσει ότι «το macOS θεωρούνταν κάποτε ένα πλήρως ασφαλές λειτουργικό σύστημα με μικρές πιθανότητες σφαλμάτων ασφαλείας, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουμε δει χάκερ να δημιουργούν πρόσθετα exploits εναντίον του macOS».

Με άλλα λόγια, οι επιτιθέμενοι επεκτείνονται και δεν αγνοούν το σύμπαν των Mac.

Ο ερευνητής ασφαλείας Lee Muson της Comparitech λέει ότι «το macOS είναι πιθανώς η καλύτερη επιλογή» όσον αφορά την επιλογή ενός πιο ασφαλούς λειτουργικού συστήματος, αλλά προειδοποιεί ότι δεν είναι αδιαπέραστο, όπως πίστευαν κάποτε. Το πλεονέκτημά του είναι ότι «εξακολουθεί να επωφελείται από ένα άγγιγμα ασφάλειας μέσω της αφάνειας σε σύγκριση με τον πολύ μεγαλύτερο στόχο που παρουσιάζει η προσφορά της Microsoft».

Ο Joe Moore της Wolf Solutions δίνει στην Apple λίγη περισσότερη αναγνώριση, λέγοντας ότι «το macOS X έχει ένα εξαιρετικό ιστορικό όσον αφορά την ασφάλεια, εν μέρει επειδή δεν στοχεύεται τόσο ευρέως όσο τα Windows και εν μέρει επειδή η Apple κάνει αρκετά καλή δουλειά στην αντιμετώπιση των ζητημάτων ασφαλείας».

Και ο νικητής είναι…

Πιθανότατα το γνωρίζατε από την αρχή: Η σαφής συναίνεση μεταξύ των ειδικών είναι ότι το Linux είναι το πιο ασφαλές λειτουργικό σύστημα. Ωστόσο, ενώ είναι το λειτουργικό σύστημα επιλογής για διακομιστές, οι επιχειρήσεις που το αναπτύσσουν σε επιτραπέζιους υπολογιστές είναι ελάχιστες και σπάνιες.

Και αν αποφασίζατε ότι το Linux ήταν ο σωστός δρόμος, θα έπρεπε και πάλι να αποφασίσετε ποια διανομή του συστήματος Linux θα επιλέγατε, και τα πράγματα εκεί γίνονται λίγο πιο περίπλοκα. Οι χρήστες θα θέλουν ένα UI (διεπαφή χρήστη) που να φαίνεται οικείο, και εσείς θα θέλετε το πιο ασφαλές λειτουργικό σύστημα.

Όπως εξηγεί ο Moore, «το Linux έχει τη δυνατότητα να είναι το πιο ασφαλές, αλλά απαιτεί ο χρήστης να είναι κάπως προχωρημένος χρήστης». Επομένως, δεν είναι για όλους.

Οι διανομές Linux που στοχεύουν την ασφάλεια ως κύριο χαρακτηριστικό περιλαμβάνουν το Parrot Linux, μια διανομή βασισμένη στο Debian που, όπως λέει ο Moore, παρέχει πολλά εργαλεία σχετικά με την ασφάλεια άμεσα με την εγκατάσταση.

Φυσικά, μια σημαντική διαφοροποίηση είναι ότι το Linux είναι ανοιχτού κώδικα. Το γεγονός ότι οι προγραμματιστές μπορούν να διαβάσουν και να σχολιάσουν την εργασία ο ένας του άλλου μπορεί να φαντάζει ως εφιάλτης ασφαλείας, αλλά στην πραγματικότητα αποδεικνύεται ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο το Linux είναι τόσο ασφαλές, λέει ο Igor Bidenko, CISO της Simplex Solutions. Το Linux είναι το πιο ασφαλές λειτουργικό σύστημα, καθώς ο κώδικας του είναι ανοιχτός. Οποιοσδήποτε μπορεί να τον ελέγξει και να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχουν σφάλματα ή “κερκόπορτες” (back doors).

Ο Wilkinson αναλύει περαιτέρω ότι τα λειτουργικά συστήματα που βασίζονται σε Linux και Unix έχουν λιγότερα εκμεταλλεύσιμα ελαττώματα ασφαλείας γνωστά στον κόσμο της ασφάλειας πληροφοριών. Ο κώδικας του Linux ελέγχεται από την τεχνική κοινότητα, γεγονός που συμβάλλει στην ασφάλεια: Με τόσο μεγάλη επίβλεψη, υπάρχουν λιγότερες ευπάθειες, σφάλματα και απειλές.

Αυτή είναι μια λεπτή και ίσως αντισυμβατική εξήγηση, αλλά με δεκάδες – ή μερικές φορές εκατοντάδες – άτομα να διαβάζουν κάθε γραμμή κώδικα στο λειτουργικό σύστημα, ο κώδικας είναι στην πραγματικότητα πιο στιβαρός και η πιθανότητα σφαλμάτων να διαφύγουν στο κοινό μειώνεται. Αυτό είχε μεγάλη σχέση με το γιατί το PC World δήλωσε ευθέως ότι το Linux είναι πιο ασφαλές. Όπως εξηγεί η Katherine Noyes, η Microsoft μπορεί να διαφημίζει τη μεγάλη ομάδα των επί πληρωμή προγραμματιστών της, αλλά είναι απίθανο αυτή η ομάδα να μπορεί να συγκριθεί με μια παγκόσμια βάση χρηστών-προγραμματιστών Linux σε όλο τον κόσμο. Η ασφάλεια μπορεί μόνο να ωφεληθεί μέσω όλων αυτών των επιπλέον ματιών.

Ένας άλλος παράγοντας που αναφέρει το PC World είναι το καλύτερο μοντέλο δικαιωμάτων χρήστη του Linux: οι χρήστες των Windows συνήθως αποκτούν πρόσβαση διαχειριστή από προεπιλογή, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν πρόσβαση σχεδόν σε οτιδήποτε στο σύστημα, σύμφωνα με το άρθρο της Noyes. Το Linux, αντίθετα, περιορίζει σημαντικά τον «root» χρήστη.

Η Noyes σημείωσε επίσης ότι η ποικιλομορφία που είναι εφικτή εντός των περιβαλλόντων Linux αποτελεί καλύτερη άμυνα έναντι των επιθέσεων από τη συνήθη μονοκαλλιέργεια των Windows: Υπάρχουν απλά πολλές διαφορετικές διανομές Linux διαθέσιμες. Και ορισμένες από αυτές διαφοροποιούνται με τρόπους που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα ζητήματα ασφαλείας. Ο ερευνητής ασφαλείας Lee Muson της Comparitech προτείνει την ακόλουθη διανομή Linux: Το Qubes OS είναι μια τόσο καλή αφετηρία με το Linux όσο μπορείτε να βρείτε αυτή τη στιγμή, με μια υποστήριξη από τον Edward Snowden να επισκιάζει μαζικά τους δικούς του εξαιρετικά ταπεινούς ισχυρισμούς. Άλλοι ειδικοί ασφαλείας επισημαίνουν εξειδικευμένες ασφαλείς διανομές Linux, όπως το Tails Linux, σχεδιασμένο να εκτελείται με ασφάλεια και ανωνυμία απευθείας από ένα USB flash drive ή παρόμοια εξωτερική συσκευή.

Χτίζοντας την ορμή ασφαλείας

Η αδράνεια είναι μια ισχυρή δύναμη. Αν και υπάρχει σαφής συναίνεση ότι το Linux είναι η ασφαλέστερη επιλογή για τον επιτραπέζιο υπολογιστή, δεν υπήρξε μαζική μετατόπιση από μηχανήματα Windows και Mac υπέρ του. Παρ’ όλα αυτά, μια μικρή αλλά σημαντική αύξηση στην υιοθέτηση του Linux πιθανότατα θα οδηγούσε σε ασφαλέστερη υπολογιστική εμπειρία για όλους, επειδή η απώλεια μεριδίου αγοράς είναι ένας σίγουρος τρόπος για να κεντρίσει το ενδιαφέρον της Microsoft και της Apple. Με άλλα λόγια, εάν αρκετοί χρήστες στραφούν στο Linux στον επιτραπέζιο υπολογιστή, οι υπολογιστές Windows και Mac είναι πολύ πιθανό να γίνουν πιο ασφαλείς πλατφόρμες.

Πηγή άρθρου: https://planet.ellak.gr/, https://eiosifidis.blogspot.com/

Στο πλαίσιο της εφαρμογής της Οδηγίας NIS2 για την κυβερνοασφάλεια, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA) ανέπτυξε και παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων Ευπαθειών (European Vulnerability Database). Η βάση αυτή αποτελεί ένα νέο εργαλείο που στοχεύει στη βελτίωση της ικανότητας της ΕΕ να ανιχνεύει, να αξιολογεί και να συντονίζει τις αντιδράσεις σε ευπάθειες στον κυβερνοχώρο.

Συνεργασία σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές Επίπεδο

Η δημιουργία της βάσης δεδομένων ήταν το αποτέλεσμα μιας ευρείας συνεργασίας ανάμεσα στην ENISA, τα κράτη μέλη της ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς όπως το MITRE CVE Programme. Από τον Ιανουάριο του 2024, η ENISA λειτουργεί ως Αρχή Αρίθμησης CVE (CVE Numbering Authority), γεγονός που της επιτρέπει να εκχωρεί αναγνωριστικά CVE σε ευπάθειες που ανακαλύπτονται ή αναφέρονται από τα Εθνικά CSIRTs της ΕΕ.

Αυτή η λειτουργία ενισχύει τη διαφάνεια και τη συνοχή στο οικοσύστημα των ευπαθειών στην Ευρώπη, ευθυγραμμισμένη με τις πολιτικές Συντονισμένης Αποκάλυψης Ευπαθειών (Coordinated Vulnerability Disclosure) των κρατών μελών.

Στόχος και Λειτουργικότητα

Η Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων Ευπαθειών λειτουργεί ως ένας αξιόπιστος και διαφανής πόρος πληροφοριών για ευπάθειες που επηρεάζουν προϊόντα και υπηρεσίες ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών).

Η πλατφόρμα έχει σχεδιαστεί με ολιστική προσέγγιση, διασυνδέοντας πολλαπλές πηγές και βάσεις δεδομένων. Αυτό επιτρέπει την ανάλυση, συσχέτιση και κατανόηση των ευπαθειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον, υποστηρίζει εργαλεία όπως το Vulnerability-Lookup – λογισμικό ανοικτού κώδικα για τη διαχείριση της συντονισμένης αποκάλυψης ευπαθειών.

“Η Βάση Δεδομένων Ευπαθειών της ΕΕ αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας της Ευρώπης,” δήλωσε η Henna Virkkunen, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τεχνολογική Κυριαρχία και τη Δημοκρατία.

Ποιοι τη χρησιμοποιούν;

Η βάση αυτή εξυπηρετεί:

• το ευρύ κοινό,
• παρόχους δικτύων και πληροφοριακών συστημάτων,
• ιδιωτικές επιχειρήσεις και οργανισμούς,
• εθνικές αρχές και τα ευρωπαϊκά CSIRTs.

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής της ENISA, Juhan Lepassaar, την περιέγραψε ως “ένα αποδοτικό μέσο για την εύρεση μέτρων μετριασμού και ένα απαραίτητο εργαλείο για την ΕΕ.”

Πώς λειτουργεί;

Η Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων Ευπαθειών παρουσιάζει τις πληροφορίες μέσω τριών πινάκων ελέγχου (dashboards):

1. Κρίσιμες Ευπάθειες (Critical Vulnerabilities)
2. Εκμεταλλευμένες Ευπάθειες (Exploited Vulnerabilities)
3. Συντονισμένες Ευρωπαϊκές Ευπάθειες (EU Coordinated Vulnerabilities)

Τα δεδομένα προέρχονται από ανοικτές πηγές (open-source databases) και εμπλουτίζονται με πληροφορίες από τα εθνικά CSIRTs, περιλαμβάνοντας συνήθως:

• περιγραφή της ευπάθειας,
• επηρεαζόμενα προϊόντα/υπηρεσίες,
• προτεινόμενα μέτρα αντιμετώπισης.

Η Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων Ευπαθειών αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του ευρωπαϊκού ψηφιακού οικοσυστήματος και της στρατηγικής για την κυβερνοασφάλεια. Υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεργασία, διαφάνεια και τεχνική επάρκεια στην προστασία των ευρωπαϊκών υποδομών.

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε τον ιστότοπο της ENISA.

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu/

 open thunar
choose file system (on the left menu)
then, you can see various folders 

open usr
open share
open backgrounds

at last!

and there you see some icons
you need to right click the icon you like
&
set it as default

(with a little help from https://discussion.fedoraproject.org/t/fedora-42-xfce-shows-the-old-blue-destop-wallpaper/155059/7) 

Στην εποχή της ραγδαίας ψηφιακής μετάβασης, η τεχνολογική ανεξαρτησία δεν αποτελεί πλέον πολυτέλεια, αλλά στρατηγική αναγκαιότητα. Η ιδέα της «ψηφιακής ανεξαρτησίας» αποκτά συνεχώς έδαφος, ιδιαίτερα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου οι ανησυχίες για την εξάρτηση από μη ευρωπαϊκούς τεχνολογικούς παρόχους και πλατφόρμες είναι πλέον έντονες. Στο πλαίσιο αυτό, η χρήση λογισμικού ανοιχτού κώδικα και η προώθηση ευρωπαϊκών αδειών, όπως η European Union Public License (EUPL), παίζουν κρίσιμο ρόλο.

Τι είναι η Ψηφιακή Ανεξαρτησία;

Η ψηφιακή ανεξαρτησία αναφέρεται στην ικανότητα ενός κράτους, μιας ένωσης ή ακόμα και μιας επιχείρησης να διαχειρίζεται τα ψηφιακά του συστήματα και τα δεδομένα με τρόπο που ευθυγραμμίζεται με τις δικές του αξίες, νόμους και συμφέροντα. Για την Ευρώπη, αυτό σημαίνει απεξάρτηση από αμερικανικές και ασιατικές τεχνολογικές πλατφόρμες, ενίσχυση της τοπικής καινοτομίας και διασφάλιση της συμμόρφωσης με το GDPR και άλλες ευρωπαϊκές ρυθμίσεις.

Ο Κίνδυνος του Vendor Lock-in

Η μετάβαση στο υπολογιστικό νέφος (cloud computing) έφερε πλεονεκτήματα όπως η κλιμακωσιμότητα και η ευελιξία, αλλά ταυτόχρονα δημιούργησε νέους κινδύνους — κυρίως αυτόν του «κλειδώματος παρόχου» (vendor lock-in). Πολλές επιχειρήσεις που βασίζονται σε έναν μόνο cloud πάροχο καθίστανται εξαρτημένες από την τεχνολογική του πλατφόρμα, τις τιμολογιακές του πρακτικές και τις νομικές του ρυθμίσεις.

Η πολυ-σύννεφη στρατηγική (multi-cloud) προτείνεται ως λύση: αξιοποιώντας διαφορετικούς παρόχους, οι επιχειρήσεις διατηρούν τη δυνατότητα να επιλέγουν τις καλύτερες υπηρεσίες για κάθε χρήση, διατηρώντας την επιχειρησιακή τους ευελιξία.

Η EUPL ως Θεμέλιο Ψηφιακής Ανεξαρτησίας

Η European Union Public License (EUPL) δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο να προσφέρει ένα νομικό πλαίσιο ανοιχτού λογισμικού που να είναι πλήρως συμβατό με το ευρωπαϊκό νομικό περιβάλλον, κυρίως σε ό,τι αφορά το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Η EUPL:

• Είναι νομικά δεσμευτική σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
• Προσφέρει συμβατότητα με άλλες γνωστές άδειες ανοιχτού λογισμικού (GPL, MPL, Apache κ.ά.).
• Εξασφαλίζει τη δυνατότητα ελεύθερης διανομής, τροποποίησης και επαναχρησιμοποίησης του λογισμικού.
• Υποστηρίζει 22 ευρωπαϊκές γλώσσες και εστιάζει στην προστασία του χρήστη, κάτι που απουσιάζει συχνά από άδειες που προέρχονται από άλλες ηπείρους.

Η Στρατηγική του Ανοιχτού Κώδικα στην Ευρώπη

Αν και το λογισμικό ανοιχτού κώδικα θεωρείται γενικά «ουδέτερο» και προσβάσιμο, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Πολλά σημαντικά έργα open source, όπως το Kubernetes, ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από εταιρείες εκτός Ευρώπης, όπως η Google, η Microsoft και η Amazon.

Κίνδυνοι από μη Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση:

1. Οικονομική και Πολιτική Επιρροή: Η εξάρτηση από τεχνολογίες που ελέγχονται από εταιρείες τρίτων χωρών ενδέχεται να καταστήσει την Ευρώπη ευάλωτη σε πολιτικές πιέσεις ή αλλαγές στρατηγικής.
2. Κανονιστική Αστάθεια: Ρυθμίσεις εκτός ΕΕ (όπως το CLOUD Act των ΗΠΑ) ενδέχεται να συγκρούονται με τον GDPR.
3. Απώλεια ελέγχου στην πορεία των έργων: Όταν οι κύριοι συνεισφέροντες σε ένα open source έργο δεν προέρχονται από την Ευρώπη, είναι πιθανό οι τεχνικές αποφάσεις να λαμβάνονται με γνώμονα αλλότρια συμφέροντα.

Παραδείγματα:

• HashiCorp και Terraform: Το 2023, η HashiCorp μετέτρεψε τη δημοφιλή άδεια χρήσης του Terraform από open source σε Business Source License, περιορίζοντας τη χρήση από τρίτους.
• Kubernetes: Αν και πρόκειται για έργο ανοιχτού κώδικα, οι περισσότεροι βασικοί συνεισφέροντες είναι από αμερικανικές εταιρείες, επηρεάζοντας σημαντικά τη στρατηγική και τεχνολογική κατεύθυνση του έργου.

Ευρωπαϊκές Πρωτοβουλίες

1. Sovereign Tech Fund (Γερμανία)

Ξεκίνησε το 2022 με στόχο τη χρηματοδότηση κρίσιμων υποδομών ανοιχτού λογισμικού — όπως λειτουργικά συστήματα, πρωτόκολλα επικοινωνίας και συστήματα ασφάλειας — με καθοριστικό ρόλο στην τεχνολογική ανεξαρτησία.

2. Ενίσχυση Ευρωπαϊκής Συμμετοχής

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει τη συμμετοχή Ευρωπαίων προγραμματιστών σε στρατηγικά έργα ανοιχτού λογισμικού, με στόχο την ενίσχυση της παρουσίας της ΕΕ στους κόμβους λήψης αποφάσεων.

3. Υιοθέτηση της EUPL

Η υιοθέτηση της EUPL ως τυπικής άδειας σε δημόσια και ιδιωτικά έργα εξασφαλίζει τη νομική συμβατότητα με τις ευρωπαϊκές αρχές και ενισχύει την ευθυγράμμιση με τις αξίες της διαφάνειας και της ανεξαρτησίας.

Το Open Source ως Όχημα Ανεξαρτησίας

Το λογισμικό ανοιχτού κώδικα συνιστά ένα από τα ελάχιστα τεχνολογικά μοντέλα που μπορούν να ενισχύσουν τη διαφάνεια, τη δημοκρατία και την ανεξαρτησία ταυτόχρονα. Όμως, η ανεξαρτησία σε αυτό τον τομέα δεν κρίνεται απλώς από τη χρήση του open source αλλά και από τη συμμετοχή στη διακυβέρνησή του.

Η Ευρώπη πρέπει να κινηθεί στρατηγικά ώστε να ηγηθεί σε έργα, να θέσει προδιαγραφές και να ενισχύσει το οικοσύστημα δημιουργών της. Η τεχνολογική ανεξαρτησία θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της ΕΕ να δημιουργήσει και να διαχειριστεί δικές της υποδομές — τόσο τεχνικά όσο και νομικά.

Συμπεράσματα και Προτάσεις Πολιτικής

Η μετάβαση σε μια κυρίαρχη, ευρωπαϊκή ψηφιακή στρατηγική απαιτεί συνδυασμένες δράσεις:

1. Χρηματοδότηση στρατηγικών έργων open source από ευρωπαϊκούς μηχανισμούς.
2. Υποχρεωτική χρήση της EUPL σε κρατικά έργα πληροφορικής.
3. Δημιουργία ευρωπαϊκού Cloud με πολυ-παρόχους, υποστηριζόμενο από EUPL-συμβατό λογισμικό.
4. Εκπαίδευση και ενίσχυση του οικοσυστήματος προγραμματιστών μέσω προγραμμάτων κατάρτισης.
5. Θέσπιση κανόνων για διακυβέρνηση λογισμικού που ευθυγραμμίζονται με τα συμφέροντα και τις αξίες της ΕΕ.

Η ψηφιακή ανεξαρτησία δεν είναι πια μελλοντικός στόχος — είναι απαίτηση του παρόντος. Αν η Ευρώπη επιθυμεί να έχει λόγο στο μέλλον της τεχνολογίας, πρέπει να επενδύσει σήμερα στο ανοιχτό, διαφανές και ανεξάρτητο μέλλον που προσφέρει ο ανοιχτός κώδικας.

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu

Οι αποφάσεις πάρθηκαν πριν από χρόνια σχετικά με το ποιο λειτουργικό σύστημα θα μπορούσε να επηρεάσει ασφάλεια των εταιριών σήμερα. Το πιο ασφαλές λειτουργικό σύστημα μπορεί να θεωρηθεί το Linux, από τα μεγάλα, ευρέως διαδεδομένα λειτουργικά συστήματα.

Οι επιχειρήσεις επενδύουν πολύ χρόνο, προσπάθεια και χρήμα για να διατηρήσουν τα συστήματά τους ασφαλή. Οι εταιρίες που παίρνουν την ασφάλεια στα σοβαρά, μπορεί να έχουν ένα κέντρο "επιχειρήσεων ασφαλείας". Φυσικά οι περισσότερες χρησιμοποιούν firewalls και antivirus. Πιθανότατα σπαταλούν πολύ χρόνο για να παρακολουθούν τα δίκτυά τους, αναζητώντας ανωμαλίες που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν παραβίαση. Τι με IDS, SIEM και NGFWs, αναπτύσσουν ένα πραγματικό "αλφάβητο" της άμυνας.

Αλλά πόσοι έχουν σκεφτεί τα λειτουργικά συστήματα που αναπτύσσονται στους υπολογιστές εργασίας; Ήταν η ασφάλεια ακόμα ένας παράγοντας όταν επιλέχθηκε το λειτουργικό σύστημα για τα desktops της εταιρίας; Αυτό θέτει μια ερώτηση που κάθε IT θα πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσει: Ποιο λειτουργικό σύστημα είναι το πιο ασφαλές για γενική ανάπτυξη-χρήση;

Σε έρευνα, ρωτήθηκαν μερικοί ειδικοί τι θεωρούν ως ασφάλεια των τριών αυτών επιλογών: τα Windows, η πλατφόρμα που είναι το πιο δημοφιλές λειτουργικό σύστημα γενικής χρήσης, το macOS X, το λειτουργικό σύστημα που βασίζεται στο FreeBSD που βασίζεται στο Unix και είναι εγκατεστημένο στα συστήματα Apple και το Linux, με το οποίο εννοούμε όλες τις διάφορες διανομές Linux και τα σχετικά συστήματα που βασίζονται στο Unix.

Πώς φτάσαμε ως εδώ;

Ένας λόγος για τον οποίο οι επιχειρήσεις μπορεί να μην έχουν αξιολογήσει την ασφάλεια του λειτουργικού συστήματος που χρησιμοποιούν είναι ότι έκαναν την επιλογή εδώ και χρόνια. Σε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν, θα δούμε ότι όλα τα λειτουργικά συστήματα ήταν αρκετά ασφαλή, επειδή η "πειρατεία" σε αυτά και η κλοπή δεδομένων ή η εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού ήταν σε "βρεφική ηλικία". Και όταν είχε γίνει μια επιλογή λειτουργικού συστήματος, ήταν πλέον δύσκολο να σκεφτούν μια αλλαγή. Ελάχιστοι οργανισμοί πληροφορικής θα ήθελαν τον πονοκέφαλο της μετακίνησης ενός παγκοσμίως δημοφιλούς λειτουργικού συστήματος σε ένα εντελώς νέο. Πονοκεφαλιάζουν όταν υπάρχει η αναβάθμιση ή ενημέρωση του ήδη χρησιμοποιούμενου λειτουργικού συστήματος.

Θα ήταν λέτε σοφό να επανεξετάσουμε; Είναι τα τρία κορυφαία λειτουργικά συστήματα αρκετά διαφορετικά στην προσέγγισή τους στην ασφάλεια ώστε να αξίζει η αλλαγή;

Βεβαίως οι απειλές που αντιμετωπίζουν τα συστήματα των επιχειρήσεων έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Οι επιθέσεις έχουν γίνει πολύ πιο εξελιγμένες. Ο μοναχικός χάκερ που κάποτε κυριάρχησε στη φαντασία της κοινής γνώμης, αντικαταστάθηκε από καλά οργανωμένα δίκτυα εγκληματιών και σκιώδεις οργανώσεις που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, με τεράστιους υπολογιστικούς πόρους.

Μας ενδιαφέρει το λειτουργικό σύστημα;

Το λειτουργικό σύστημα που αναπτύσσετε στους χρήστες σας κάνει τη διαφορά για την κατεύθυνση ασφαλείας σας, αλλά δεν είναι σίγουρη διασφάλιση. Για ένα πράγμα, μια παράβαση αυτές τις μέρες είναι πιο πιθανό να προκύψει επειδή ένας εισβολέας διερεύνησε τους χρήστες σας, όχι τα συστήματά σας. Μια έρευνα των hackers που παρακολούθησαν μια πρόσφατη διάσκεψη DEFCON αποκάλυψε ότι "το 84 τοις εκατό χρησιμοποιεί την κοινωνική μηχανική ως μέρος της στρατηγικής επίθεσης." Η ανάπτυξη ενός ασφαλούς λειτουργικού συστήματος είναι ένα σημαντικό σημείο εκκίνησης, αλλά χωρίς εκπαίδευση χρηστών, ισχυρά firewalls και συνεχή επαγρύπνηση, μπορούν να εισέλθουν τα πιο ασφαλή δίκτυα. Και φυσικά υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος του λογισμικού, των επεκτάσεων, των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, των plug-ins και του άλλου λογισμικού που φαίνεται να είναι καλοπροαίρετα αλλά γίνεται μια διαδρομή για το malware που εμφανίζεται στο σύστημα.

Και ανεξάρτητα από την πλατφόρμα που επιλέγετε, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να διατηρήσετε το σύστημά σας ασφαλές είναι να διασφαλίσετε ότι θα εφαρμόσετε τις ενημερώσεις λογισμικού αμέσως. Μόλις το patch εφαρμοστεί, οι χάκερ μπορούν μέσω του reverse engineer να βρουν ένα νέο exploit που μπορούν να χρησιμοποιήσουν στο επόμενο κύμα επιθέσεων.

Και μην ξεχνάτε τα βασικά. Μην χρησιμοποιείτε χρήστη "root" (υπερχρήστη) και μην δίνετε πρόσβαση επισκέπτη ούτε σε παλαιότερους διακομιστές του δικτύου. Διδάξτε στους χρήστες σας πώς να επιλέγουν πραγματικά ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης και εφοδιάστε τους με εργαλεία όπως το 1Password που τους διευκολύνουν να έχουν διαφορετικούς κωδικούς για κάθε λογαριασμό και ιστότοπο που χρησιμοποιούν.

Διότι, το σημαντικότερο είναι ότι κάθε απόφαση που παίρνετε σχετικά με τα συστήματά σας θα επηρεάσει την ασφάλειά σας, ακόμα και το λειτουργικό σύστημα στο οποίο οι χρήστες σας εργάζονται.

Windows, η δημοφιλής επιλογή

Εάν είστε υπεύθυνος ασφαλείας, είναι εξαιρετικά πιθανό οι ερωτήσεις που τίθενται σε αυτό το άρθρο να μπορούσαν να αναδιατυπωθούν ως εξής: Θα ήμασταν πιο ασφαλείς αν απομακρυνόμασταν από τα Microsoft Windows; Το να πούμε ότι τα Windows κυριαρχούν στην αγορά των επιχειρήσεων είναι υποεκτίμηση. Η NetMarketShare εκτιμά ότι ένα εντυπωσιακό 88% όλων των υπολογιστών στο διαδίκτυο τρέχει μια έκδοση των Windows.

Εάν τα συστήματά σας εμπίπτουν σε αυτό το 88%, πιθανότατα γνωρίζετε ότι η Microsoft έχει συνεχίσει να ενισχύει την ασφάλεια στο σύστημα των Windows. Μεταξύ των βελτιώσεών της είναι η επανεγγραφή του κώδικα του λειτουργικού της συστήματος, η προσθήκη του δικού της συστήματος antivirus, η βελτίωση των firewalls και η εφαρμογή μιας αρχιτεκτονικής sandbox, όπου τα προγράμματα δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στον χώρο μνήμης του λειτουργικού συστήματος ή άλλων εφαρμογών.

Ωστόσο, η δημοτικότητα των Windows αποτελεί από μόνη της πρόβλημα. Η ασφάλεια ενός λειτουργικού συστήματος μπορεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθος της εγκατεστημένης βάσης του. Για τους δημιουργούς κακόβουλου λογισμικού, τα Windows παρέχουν ένα τεράστιο πεδίο δράσης. Το να επικεντρώνονται σε αυτό τους αποφέρει τα μέγιστα για τις προσπάθειές τους.

Όπως εξηγεί ο Troy Wilkinson, CEO της Axiom Cyber Solutions, «τα Windows έρχονται πάντα τελευταία στον κόσμο της ασφάλειας για πολλούς λόγους, κυρίως λόγω του ρυθμού υιοθέτησης από τους καταναλωτές. Με έναν μεγάλο αριθμό προσωπικών υπολογιστών που βασίζονται στα Windows στην αγορά, οι χάκερ ιστορικά έχουν στοχεύσει αυτά τα συστήματα περισσότερο».

Είναι βέβαια αλήθεια ότι, από τον Melissa μέχρι το WannaCry και πέρα, μεγάλο μέρος του κακόβουλου λογισμικού που έχει δει ο κόσμος είχε ως στόχο συστήματα Windows.

macOS X και ασφάλεια μέσω της αφάνειας

Αν το πιο δημοφιλές λειτουργικό σύστημα θα είναι πάντα ο μεγαλύτερος στόχος, τότε μπορεί η χρήση μιας λιγότερο δημοφιλούς επιλογής να διασφαλίσει την ασφάλεια; Αυτή η ιδέα είναι μια νέα προσέγγιση της παλιάς —και εντελώς απαξιωμένης— έννοιας της "ασφάλειας μέσω της αφάνειας" ("security through obscurity"), η οποία υποστήριζε ότι η διατήρηση των εσωτερικών λειτουργιών του λογισμικού ως ιδιόκτητων και επομένως μυστικών ήταν ο καλύτερος τρόπος άμυνας ενάντια στις επιθέσεις.

Ο Wilkinson δηλώνει ξεκάθαρα ότι το macOS X «είναι πιο ασφαλές από τα Windows», αλλά βιάζεται να προσθέσει ότι «το macOS θεωρούνταν κάποτε ένα πλήρως ασφαλές λειτουργικό σύστημα με μικρές πιθανότητες σφαλμάτων ασφαλείας, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουμε δει χάκερ να δημιουργούν πρόσθετα exploits εναντίον του macOS».

Με άλλα λόγια, οι επιτιθέμενοι επεκτείνονται και δεν αγνοούν το σύμπαν των Mac.

Ο ερευνητής ασφαλείας Lee Muson της Comparitech λέει ότι «το macOS είναι πιθανώς η καλύτερη επιλογή» όσον αφορά την επιλογή ενός πιο ασφαλούς λειτουργικού συστήματος, αλλά προειδοποιεί ότι δεν είναι αδιαπέραστο, όπως πίστευαν κάποτε. Το πλεονέκτημά του είναι ότι «εξακολουθεί να επωφελείται από ένα άγγιγμα ασφάλειας μέσω της αφάνειας σε σύγκριση με τον πολύ μεγαλύτερο στόχο που παρουσιάζει η προσφορά της Microsoft».

Ο Joe Moore της Wolf Solutions δίνει στην Apple λίγη περισσότερη αναγνώριση, λέγοντας ότι «το macOS X έχει ένα εξαιρετικό ιστορικό όσον αφορά την ασφάλεια, εν μέρει επειδή δεν στοχεύεται τόσο ευρέως όσο τα Windows και εν μέρει επειδή η Apple κάνει αρκετά καλή δουλειά στην αντιμετώπιση των ζητημάτων ασφαλείας».

Και ο νικητής είναι…

Πιθανότατα το γνωρίζατε από την αρχή: Η σαφής συναίνεση μεταξύ των ειδικών είναι ότι το Linux είναι το πιο ασφαλές λειτουργικό σύστημα. Ωστόσο, ενώ είναι το λειτουργικό σύστημα επιλογής για διακομιστές, οι επιχειρήσεις που το αναπτύσσουν σε επιτραπέζιους υπολογιστές είναι ελάχιστες και σπάνιες.

Και αν αποφασίζατε ότι το Linux ήταν ο σωστός δρόμος, θα έπρεπε και πάλι να αποφασίσετε ποια διανομή του συστήματος Linux θα επιλέγατε, και τα πράγματα εκεί γίνονται λίγο πιο περίπλοκα. Οι χρήστες θα θέλουν ένα UI (διεπαφή χρήστη) που να φαίνεται οικείο, και εσείς θα θέλετε το πιο ασφαλές λειτουργικό σύστημα.

Όπως εξηγεί ο Moore, «το Linux έχει τη δυνατότητα να είναι το πιο ασφαλές, αλλά απαιτεί ο χρήστης να είναι κάπως προχωρημένος χρήστης». Επομένως, δεν είναι για όλους.

Οι διανομές Linux που στοχεύουν την ασφάλεια ως κύριο χαρακτηριστικό περιλαμβάνουν το Parrot Linux, μια διανομή βασισμένη στο Debian που, όπως λέει ο Moore, παρέχει πολλά εργαλεία σχετικά με την ασφάλεια άμεσα με την εγκατάσταση.

Φυσικά, μια σημαντική διαφοροποίηση είναι ότι το Linux είναι ανοιχτού κώδικα. Το γεγονός ότι οι προγραμματιστές μπορούν να διαβάσουν και να σχολιάσουν την εργασία ο ένας του άλλου μπορεί να φαντάζει ως εφιάλτης ασφαλείας, αλλά στην πραγματικότητα αποδεικνύεται ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο το Linux είναι τόσο ασφαλές, λέει ο Igor Bidenko, CISO της Simplex Solutions. Το Linux είναι το πιο ασφαλές λειτουργικό σύστημα, καθώς ο κώδικας του είναι ανοιχτός. Οποιοσδήποτε μπορεί να τον ελέγξει και να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχουν σφάλματα ή “κερκόπορτες” (back doors).

Ο Wilkinson αναλύει περαιτέρω ότι τα λειτουργικά συστήματα που βασίζονται σε Linux και Unix έχουν λιγότερα εκμεταλλεύσιμα ελαττώματα ασφαλείας γνωστά στον κόσμο της ασφάλειας πληροφοριών. Ο κώδικας του Linux ελέγχεται από την τεχνική κοινότητα, γεγονός που συμβάλλει στην ασφάλεια: Με τόσο μεγάλη επίβλεψη, υπάρχουν λιγότερες ευπάθειες, σφάλματα και απειλές.

Αυτή είναι μια λεπτή και ίσως αντισυμβατική εξήγηση, αλλά με δεκάδες – ή μερικές φορές εκατοντάδες – άτομα να διαβάζουν κάθε γραμμή κώδικα στο λειτουργικό σύστημα, ο κώδικας είναι στην πραγματικότητα πιο στιβαρός και η πιθανότητα σφαλμάτων να διαφύγουν στο κοινό μειώνεται. Αυτό είχε μεγάλη σχέση με το γιατί το PC World δήλωσε ευθέως ότι το Linux είναι πιο ασφαλές. Όπως εξηγεί η Katherine Noyes, η Microsoft μπορεί να διαφημίζει τη μεγάλη ομάδα των επί πληρωμή προγραμματιστών της, αλλά είναι απίθανο αυτή η ομάδα να μπορεί να συγκριθεί με μια παγκόσμια βάση χρηστών-προγραμματιστών Linux σε όλο τον κόσμο. Η ασφάλεια μπορεί μόνο να ωφεληθεί μέσω όλων αυτών των επιπλέον ματιών.

Ένας άλλος παράγοντας που αναφέρει το PC World είναι το καλύτερο μοντέλο δικαιωμάτων χρήστη του Linux: οι χρήστες των Windows συνήθως αποκτούν πρόσβαση διαχειριστή από προεπιλογή, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν πρόσβαση σχεδόν σε οτιδήποτε στο σύστημα, σύμφωνα με το άρθρο της Noyes. Το Linux, αντίθετα, περιορίζει σημαντικά τον «root» χρήστη.

Η Noyes σημείωσε επίσης ότι η ποικιλομορφία που είναι εφικτή εντός των περιβαλλόντων Linux αποτελεί καλύτερη άμυνα έναντι των επιθέσεων από τη συνήθη μονοκαλλιέργεια των Windows: Υπάρχουν απλά πολλές διαφορετικές διανομές Linux διαθέσιμες. Και ορισμένες από αυτές διαφοροποιούνται με τρόπους που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα ζητήματα ασφαλείας. Ο ερευνητής ασφαλείας Lee Muson της Comparitech προτείνει την ακόλουθη διανομή Linux: Το Qubes OS είναι μια τόσο καλή αφετηρία με το Linux όσο μπορείτε να βρείτε αυτή τη στιγμή, με μια υποστήριξη από τον Edward Snowden να επισκιάζει μαζικά τους δικούς του εξαιρετικά ταπεινούς ισχυρισμούς. Άλλοι ειδικοί ασφαλείας επισημαίνουν εξειδικευμένες ασφαλείς διανομές Linux, όπως το Tails Linux, σχεδιασμένο να εκτελείται με ασφάλεια και ανωνυμία απευθείας από ένα USB flash drive ή παρόμοια εξωτερική συσκευή.

Χτίζοντας την ορμή ασφαλείας

Η αδράνεια είναι μια ισχυρή δύναμη. Αν και υπάρχει σαφής συναίνεση ότι το Linux είναι η ασφαλέστερη επιλογή για τον επιτραπέζιο υπολογιστή, δεν υπήρξε μαζική μετατόπιση από μηχανήματα Windows και Mac υπέρ του. Παρ' όλα αυτά, μια μικρή αλλά σημαντική αύξηση στην υιοθέτηση του Linux πιθανότατα θα οδηγούσε σε ασφαλέστερη υπολογιστική εμπειρία για όλους, επειδή η απώλεια μεριδίου αγοράς είναι ένας σίγουρος τρόπος για να κεντρίσει το ενδιαφέρον της Microsoft και της Apple. Με άλλα λόγια, εάν αρκετοί χρήστες στραφούν στο Linux στον επιτραπέζιο υπολογιστή, οι υπολογιστές Windows και Mac είναι πολύ πιθανό να γίνουν πιο ασφαλείς πλατφόρμες.

Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.

Ο κόσμος αλλάζει ταχύτητα. Οι αλγόριθμοι της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) χρησιμοποιούνται πλέον ευρύτατα στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Έλεγχοι και αποφάσεις -για δάνεια, για ιατρικές διαγνώσεις, ακόμα και για ποινικές υποθέσεις- καθορίζονται εν πολλοίς από την αλγοριθμική επεξεργασία των δεδομένων. Αλλά ποιος ελέγχει τους αλγόριθμους;

Πριν λίγες ημέρες,  το Ελεγκτικό Συνέδριο της Ολλανδίας δημοσίευσε τα αποτελέσματα των ετήσιων ελέγχων  διαφορετικών αλγορίθμων που χρησιμοποιούνται από την ολλανδική κυβέρνηση. Φέτος, εξέτασαν τρεις αλγόριθμους πρόβλεψης κινδύνου που χρησιμοποιούνται σε διάφορους οργανισμούς και βοηθούν στον εντοπισμό (α) γονέων που έχουν ανάγκη στήριξης, καθώς είναι πιθανό να πρέπει να επιστρέψουν σημαντικό ποσό των επιδομάτων παιδικής μέριμνας, (β) αιτούντων επιδόματα ανεργίας, που ενδέχεται να μην είναι επιλέξιμοι και (γ) της απάτης ΦΠΑ  με τη μέθοδο καρουσέλ. Τα αποτελέσματα των ελέγχων ανέδειξαν και μια άλλη πλευρά: Πολυάριθμα ζητήματα σχετικά με το χειρισμό των προσωπικών δεδομένων και την ασφάλεια των πληροφοριών. Τα ευαίσθητα δεδομένα που χρησιμοποιούνται σε αυτούς τους αλγορίθμους ενδέχεται να μην προστατεύονται επαρκώς…

Τα ευρήματα αυτά εντείνουν τις ανησυχίες των πολιτών αλλά και των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης για την σύννομη, διαφανή και ηθική χρήση των αλγορίθμων, που απαιτεί διαδικασίες και οργανισμούς με υψηλή τεχνογνωσία και επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα, κάτι που δεν είναι δεδομένο, ωστόσο είναι απαραίτητο στοιχείο της Δημοκρατικής Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Ευτυχώς, αυτά προβλέπονται και στο νέο Ευρωπαϊκό Κανονιστικό Πλαίσιο για την Τεχνητή Νοημοσύνη, το EU AI Act, αλλά και στο ελληνικό, Νέο Εθνικό Νομοθετικό Πλαίσιο για τις Αναδυόμενες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών που καθορίστηκε με τον N. 4961/2022. Το ζητούμενο βέβαια είναι η αποτελεσματική εφαρμογή αυτών των κανονισμών, που απαιτεί την καταγραφή, τον δοκιμαστικό έλεγχο και την αποτίμηση των πιθανών κινδύνων από την εφαρμογή κάθε αλγορίθμου.

Ο Δοκιμαστικός Έλεγχος και ο Ρόλος του στην ΤN

Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός – AI Act,   χωρίζει τους αλγόριθμους ΤΝ σε τρία επίπεδα κινδύνου και απαγορεύει ορισμένες χρήσεις τους:

Χαμηλό ρίσκο: Παιχνίδια, φίλτρα. Χωρίς έλεγχο.

Περιορισμένο ρίσκο: Ψηφιακοί βοηθοί – Chatbots.

Υψηλό ρίσκο: Αξιολογήσεις πιστώσεων, αναγνώριση προσώπων, επεξεργασία Βιολογικών και Βιομετρικών δεδομένων: απαιτούνται αυστηρές προϋποθέσεις για την εφαρμογή τους

Απαγορευμένες χρήσεις: Κοινωνική βαθμολόγηση, εκμετάλλευση ευπαθών ομάδων.

Τι απαιτείται και ελέγχεται;

Διαφάνεια: Ο κώδικας πρέπει να είναι κατανοητός. Όχι μαύρα κουτιά.

Ανθρώπινος Εποπτικός Έλεγχος: Κανείς δεν αφήνει μια μηχανή να αποφασίσει μόνη της.

Ασφάλεια και Αρτιότητα Δεδομένων: Αν τα δεδομένα είναι σκουπίδι, τα αποτελέσματα θα είναι σκουπίδι.

Συνεχής Επαναξιολόγηση: Οι αλγόριθμοι πρέπει να μαθαίνουν, αλλά και να διορθώνονται.

Τί προβλέπεται στην Ελλάδα

Στη βάση του νέου Εθνικού Νομοθετικού Πλαισίου για τις Αναδυόμενες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών που ψηφίστηκε με τον  νόμο 4961/2022, προβλέπονται τα εξής:

Η χρήση συστημάτων ΤΝ επιτρέπεται μόνο εφόσον προβλέπεται από ειδική διάταξη νόμου, που περιλαμβάνει κατάλληλες εγγυήσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των φυσικών και νομικών προσώπων, που επηρεάζονται από τα συστήματα αυτά (εξαιρούνται τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Προστασίας του Πολίτη)

Πριν τη χρήση συστήματος ΤΝ, πέρα από την εκτέλεση εκτίμησης αντικτύπου του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 («ΓΚΠΔ»), κάθε φορέας έχει την υποχρέωση να εκπονεί και αλγοριθμική εκτίμηση αντικτύπου για την αξιολόγηση των κινδύνων που ενδέχεται να προκύπτουν για τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τα έννομα συμφέροντα των προσώπων, που επηρεάζονται από το σύστημα αυτό.

Με Προεδρικό Διάταγμα εξειδικεύονται οι κατάλληλες εγγυήσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των προσώπων, που επηρεάζονται από τη χρήση συστημάτων ΤΝ.

Μητρώο Συστημάτων ΤΝ: Κάθε δημόσιος φορέας τηρεί μητρώο με τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιεί και παρέχει δημόσια πληροφορίες, μεταξύ άλλων, για τον χρόνο έναρξης και τις παραμέτρους λειτουργίας του συστήματος ΤΝ καθώς και για τις αποφάσεις που λαμβάνονται ή υποστηρίζονται μέσω αυτού. Τυχόν καταγγελίες για παραβιάσεις των υποχρεώσεων διαφάνειας εξετάζονται από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας.

Θα σημάνουν αυτοί οι έλεγχοι το τέλος ανομίας και κακής χρήσης;

Όχι. Ο κανονισμός και οι έλεγχοι είναι ένα βήμα. Αλλά, όπως συμβαίνει στην ανθρώπινη ιστορία, οι «κακοί»  θα ψάχνουν τρύπες στους αλγόριθμους και τρόπους να τους παρακάμψουν ή να τους εκμεταλλευτούν. Οι κυβερνήσεις και οι ελεγκτικοί μηχανισμού θα καθυστερούν. Και οι πολίτες θα ζητούν προστασία και θα  απαιτούν λογοδοσία.

Για αυτό χρειάζεται γρήγορα να αξιοποιηθεί το ευρύτερο οικοσύστημα της καινοτομίας, τα  ερευνητικά κέντρα, οι κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας και η συνεχής επιμόρφωση και η ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας με τους αρμόδιους φορείς από τις άλλες χώρες.

(*) Ο Γιάννης Κωτσής-Γιανναράκης είναι Συντονιστής του κόμβου Ψηφιακής Καινοτομίας GR digiGOV-innoHUB, Έχει διατελέσει Γενικός Διευθυντής της Ιντερνετικής Πύλης in.gr του ΔΟΛ.

—

Πηγή άρθρου: kreport.gr

To Wikimedia Community User Group Greece ανακοινώνει την έναρξη του ελληνικού σκέλους του διεθνούς διαγωνισμού Wiki Loves Earth 2025, που θα διεξαχθεί μεταξύ 1-30 Ιουνίου.

Το Wiki Loves Earth στην Ελλάδα είναι διαγωνισμός φωτογραφίας και συνεισφοράς περιεχομένου, που απευθύνεται σε φωτογράφους (ερασιτέχνες και μη) οι οποίοι θα φωτογραφίσουν μνημεία της φύσης και προστατευόμενους τόπους στην Ελλάδα και θα τα ανεβάσουν με ελεύθερη άδεια στην Βικιπαίδεια και συγκεκριμένα στο αποθετήριο εικόνων Wikimedia Commons,, με στόχο την ενημέρωση και τον εμπλουτισμό των διαδικτυακών εγχειρημάτων που υποστηρίζονται από το Wikimedia, όπως η Βικιπαίδεια, με φωτογραφίες των φυσικών μνημείων και των προστατευόμενων εκτάσεων στο έδαφος της Ελλάδας.

Το Wiki Loves Earth διοργανώθηκε στην Ελλάδα για πρώτη φορά το 2016 από το Wikimedia Community User Group Greece. Στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία αφού η συμμετοχή υπερέβη και τους πιο αισιόδοξους στόχους, με τελικό αποτέλεσμα την υποβολή χιλιάδων φωτογραφιών από την Ελληνική φύση, πολλές από τις οποίες ήδη έχουν εικονογραφήσει πολλά λήμματα της Wikipedia, της ελεύθερης εγκυκλοπαίδειας.

Ο διαγωνισμός στοχεύει:

• στην ενημέρωση και τον εμπλουτισμό των διαδικτυακών εγχειρημάτων που υποστηρίζονται από το Wikimedia Foundation, όπως η Βικιπαίδεια, με φωτογραφίες των φυσικών μνημείων και των προστατευόμενων εκτάσεων στο έδαφος της Ελλάδας
• στην δημιουργία εικόνων για υψηλό αριθμό φυσικών μνημείων και των προστατευόμενων εκτάσεων στην Ελλάδα και να παρέχει ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα ενδιαφερόμενα φυσικά και νομικά πρόσωπα.

Με την παραχώρηση ελεύθερης άδειας χρήσης οι φωτογραφίες καθίστανται ιδιοκτησία της ανθρωπότητας – θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από οποιονδήποτε για οποιονδήποτε σκοπό, χωρίς να ξεχνούν να αναφέρουν τον φωτογράφο και την πηγή από όπου ανακτήθηκε η φωτογραφία.

Οποιοσδήποτε μπορεί να συμμετάσχει στο διαγωνισμό “Wiki Loves Earth”. Θα πρέπει να εγγραφεί στο Wikimedia Commons – αδελφικό εγχείρημα της Wikipedia – να πάει στον κατάλογο των τοποθεσιών αυτόν που είναι κοντά του, να τραβήξει μια ή περισσότερες φωτογραφίες ο ίδιος (οπωσδήποτε) και να τις ανεβάσει στο Wikimedia Commons ακολουθώντας το σχετικό σύνδεσμο για κάθε περιοχή από τον σχετικό κατάλογο.

Το Παρατηρητήριο Τεχνολογίας του Δημόσιου Τομέα (PSTW) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δημοσίευσε νέα έκθεση με τίτλο Analysis of the generative AI landscape in the European public sector (Ανάλυση του τοπίου της παραγωγικής ΤΝ στον ευρωπαϊκό δημόσιο τομέα). Η έκθεση παρέχει την πρώτη προοπτική, σε επίπεδο ΕΕ, σχετικά με τη διακυβέρνηση, την εφαρμογή και τις δοκιμές των τεχνολογιών παραγωγικής ΤΝ (GenAI) σε όλες τις δημόσιες διοικήσεις στην Ευρώπη.  

Το PSTW, το οποίο ιδρύθηκε το 2023, παρακολουθεί ενεργά και αναλύει τη χρήση αναδυόμενων τεχνολογιών —συμπεριλαμβανομένης της ΤΝ και του blockchain— στην καινοτομία στον δημόσιο τομέα. Υπό τη διαχείριση της μονάδας «Διαλειτουργική Ευρώπη» της DIGIT και του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC), η τελευταία έκθεση του PSTW εξετάζει την αυξανόμενη δυναμική της παραγωγικής ΤΝ από τις κατευθυντήριες γραμμές και τη διακυβέρνηση έως την εφαρμογή σε επίγειο επίπεδο.  

Αναδυόμενη τεχνολογία, αλλά με εναπομένουσες προκλήσεις 

Τα εργαλεία παραγωγικής ΤΝ, από τα διαλογικά ρομπότ έως τα εργαλεία σύνταξης νομοθετικών κειμένων, εφαρμόζονται όλο και περισσότερο πιλοτικά στις ευρωπαϊκές διοικήσεις. Η έκθεση επισημαίνει τον τρόπο με τον οποίο η GenAI επιτρέπει στις κυβερνήσεις να παρέχουν εξατομικευμένες υπηρεσίες, να αυτοματοποιούν και να ενισχύουν τις διοικητικές διαδικασίες και να βελτιώνουν τη λήψη κυβερνητικών αποφάσεων. Ωστόσο, η μαζική χρήση τέτοιων εργαλείων παρουσιάζει προκλήσεις, όπως πρόσθετες ανθρώπινες παραλείψεις, διασφάλιση των δεδομένων των πολιτών και διάφορα ζητήματα διακυβέρνησης, δεοντολογικά και τεχνικά ζητήματα.  

Η έκθεση εξετάζει 33 έγγραφα πολιτικής που σχετίζονται με τη GenAI σε 17 κράτη μέλη της ΕΕ, θεσμικά όργανα και περιφέρειες της ΕΕ και προσδιορίζει μια σαφή προτεραιότητα για τη διασφάλιση της λογοδοσίας, της διαφάνειας και της ιδιωτικότητας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και για την προώθηση της καινοτομίας και της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. 

Αυξανόμενη υιοθεσία  

Η έκθεση PSTW εντόπισε 61 περιπτώσεις χρήσης GenAI από είκοσι χώρες και θεσμικά όργανα της ΕΕ, εκ των οποίων πάνω από τις μισές ήταν νέες από το 2024. Οι περισσότερες από τις περιπτώσεις χρήσης εξακολουθούν να βρίσκονται υπό πιλοτική εφαρμογή ή ανάπτυξη, επιδεικνύοντας πρώιμο αλλά αυξανόμενο ενδιαφέρον. Οι εθνικές διοικήσεις ηγούνται της υιοθέτησης, με περιπτώσεις χρήσης που καλύπτουν τις γενικές δημόσιες υπηρεσίες, τη δημόσια ασφάλεια, τον τουρισμό και τη νομοθετική στήριξη. 

Συνεντεύξεις από πόλεις όπως το Ελσίνκι και το Δουβλίνο, καθώς και ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και η καταλανική κυβέρνηση, αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιοι οργανισμοί συνεργάζονται με παρόχους τεχνολογίας, πανεπιστήμια και εσωτερικές ομάδες πληροφορικής για την από κοινού ανάπτυξη εργαλείων GenAI. Οι πιο κοινές προτεραιότητες που προέκυψαν αφορούσαν την προσαρμογή της γλώσσας, τη διαλειτουργικότητα και τη δημιουργία συμπεριληπτικής και εξηγήσιμης ΤΝ. 

Εθνικά μοντέλα ψηφιακής ανεξαρτησίας 

Η έκθεση εντοπίζει μια νέα τάση των εθνικών μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLMs) που δημιουργούνται και εκπαιδεύονται χρησιμοποιώντας τοπικά δεδομένα και διαδικασίες οικοδόμησης σε τοπικές γλώσσες. Χώρες όπως η Βουλγαρία (BgGPT), η Σουηδία (GPT-SW3), η Φινλανδία (FinGPT) και οι Κάτω Χώρες (GPT-NL) δημιουργούν εθνικά LLM που επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να ενισχύσουν την ψηφιακή ανεξαρτησία, να διαφυλάξουν τις γλώσσες πολιτιστικής κληρονομιάς και να μειώσουν την εξάρτηση από διεθνείς παρόχους.  

Αυτά τα εθνικά μοντέλα είναι δημόσια αγαθά που καθιστούν τις διοικήσεις, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις πιο αυτάρκεις με τοπικά εφαρμόσιμα και αξιόπιστα εργαλεία GenAI. 

Στήριξη της πολιτικής της ΕΕ και μελλοντικές εξελίξεις 

Η έκθεση συνδέει τις εξελίξεις αυτές με την ευρύτερη ψηφιακή στρατηγική της ΕΕ. Εξετάζει το κανονιστικό πλαίσιο της πράξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΤΝ, καθώς και πρόσφατες πρωτοβουλίες, όπως η δέσμη μέτρων για την καινοτομία στον τομέα της ΤΝ και η πρωτοβουλία GenAI4EU, οι οποίες αποσκοπούν στη στήριξη της καινοτομίας στις δημόσιες υπηρεσίες και στη βιομηχανία.  

Ουσιαστικά, προσφέρει έναν δομημένο τρόπο ώστε τα κράτη μέλη και άλλοι ερευνητές να συνεχίσουν τη χαρτογράφηση των πολιτικών και των πρακτικών της Γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης και διασφαλίζει την υποστήριξη της επαναχρησιμοποίησης και της συνεργασίας μέσω της δικτυακής πύλης της διαλειτουργικής Ευρώπης, ενθαρρύνοντας έτσι τις διοικήσεις να μαθαίνουν η μία από την άλλη. 

Διαβάστε την πλήρη έκθεση εδώ. 

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu

Tο 2025, η Ευρώπη κάνει αποφασιστικά βήματα στην υιοθέτηση και υποστήριξη των Ψηφιακών Δημόσιων Αγαθών (Digital Public Goods – DPGs) – τεχνολογίες δημόσιου συμφέροντος που είναι ανοικτά αδειοδοτημένες, προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και είναι σχεδιασμένες για επαναχρησιμοποίηση.

Τι είναι τα Ψηφιακά Δημόσια Αγαθά;

Σύμφωνα με τη Συμμαχία για τα Ψηφιακά Δημόσια Αγαθά (DPGA), μια πολυμερή πρωτοβουλία που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη, DPGs ορίζονται ως «λογισμικό ανοικτού κώδικα, ανοικτά πρότυπα, ανοικτά δεδομένα, ανοικτά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και συλλογές ανοικτού περιεχομένου που συμμορφώνονται με τους νόμους περί απορρήτου και τις βέλτιστες πρακτικές, δεν προκαλούν βλάβη και συμβάλλουν στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs)».

Η DPGA διατηρεί το DPG Standard και ένα μητρώο επαληθευμένων DPGs, παρέχοντας ένα πλαίσιο αξιοπιστίας για κυβερνήσεις και οργανισμούς που επιθυμούν να τα υιοθετήσουν.

Αν και η έννοια των DPGs έχει κυρίως αξιοποιηθεί στην αναπτυξιακή βοήθεια και τον Παγκόσμιο Νότο, πλέον βλέπουμε σημαντική στροφή και ενδιαφέρον στην Ευρώπη, καθώς και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Γιατί αυξάνεται η υιοθέτηση των DPGs στην Ευρώπη;

Η αύξηση της δραστηριότητας γύρω από τα DPGs συνδέεται με την ανάγκη για συμμετοχικές, ανοιχτές και διαφανείς ψηφιακές υποδομές. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και κοινότητες πολιτών αρχίζουν να βλέπουν τα DPGs ως θεμέλια της νέας ψηφιακής διακυβέρνησης.

Πρωτοβουλίες όπως το Next Generation Internet και το EuroStack ενσωματώνουν πλέον τις αρχές των DPGs, ενώ εθνικές ψηφιακές στρατηγικές (π.χ. Digitalstrategie της Γερμανίας, Tech.Gouv της Γαλλίας) αναδεικνύουν έντονα την αξία του ανοικτού λογισμικού, της διαλειτουργικότητας και των κοινών αγαθών.

Νέες Περιπτώσεις Χρήσης των DPGs στον Δημόσιο Τομέα

Η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι η σταδιακή μετατροπή της Ευρώπης από «καταναλωτή» DPGs σε «παραγωγό» και «διαχειριστή». Τέσσερα πρόσφατα παραδείγματα καταδεικνύουν αυτή τη μεταστροφή.

1. MultiPOD και Decidim: Η Συμμετοχική Δημοκρατία σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο

Το έργο MultiPOD, υπό την ηγεσία της ομάδας του Decidim – πλατφόρμας συμμετοχικής δημοκρατίας ανοιχτού κώδικα από τη Βαρκελώνη – στοχεύει στη δημιουργία ενός Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ψηφιακού Χώρου για τη Δημόσια Διαβούλευση.

Ο στόχος είναι να συνδεθούν τοπικές, εθνικές και ευρωπαϊκές συμμετοχικές διαδικασίες μέσω διαφανούς και διαλειτουργικής ψηφιακής υποδομής. Η αξία του MultiPOD έγκειται στο ότι αποτελεί μοντέλο για έναν “δικτυωμένο αλλά ομοσπονδιακό” τρόπο λήψης αποφάσεων, βασισμένο στην ανοιχτότητα και τη συνεργασία μεταξύ δημόσιων φορέων και ερευνητικών ιδρυμάτων.

2. OpenFisca Association: Προτυποποίηση και Βιωσιμότητα στα Κοινωνικά Δεδομένα

Το OpenFisca είναι μια μηχανή μικροπροσομοίωσης φορολογικών και κοινωνικών πολιτικών, που αναπτύχθηκε αρχικά από τη γαλλική κυβέρνηση. Το 2024, ιδρύθηκε η OpenFisca Association, η οποία παρέχει επίσημη διακυβέρνηση και επιτρέπει την επεκτασιμότητα και τη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η θεσμοθέτηση του έργου ενισχύει την εμπιστοσύνη δημόσιων φορέων και ερευνητών, επιτρέποντας την υιοθέτηση σε μεγάλη κλίμακα. Είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα μετάβασης ενός DPG από προσωρινό έργο σε θεσμοποιημένο κοινό ψηφιακό αγαθό.

3. Open Data Editor 1.4.0: Διαφάνεια μέσω Εργαλείων

Το Open Knowledge Foundation παρουσίασε την έκδοση 1.4.0 του Open Data Editor – ενός εργαλείου επεξεργασίας και καθαρισμού ανοιχτών δεδομένων. Αν και δεν έχει επίσημα εγγραφεί ως DPG, το εργαλείο αυτό έχει δοκιμαστεί ήδη σε φορείς όπως ο Observatoire des armements στη Γαλλία και ο Δήμος Ζάγκρεμπ στην Κροατία, αποδεικνύοντας την αξία του ως λειτουργικό δημόσιο αγαθό.

Ιδιαίτερα σημαντικό για μικρούς δήμους και δημόσιες υπηρεσίες με περιορισμένους πόρους, το εργαλείο διευκολύνει τη δημιουργία υψηλής ποιότητας dataset – ενισχύοντας τη λογοδοσία και την αξιοπιστία των δημόσιων πληροφοριών.

4. Civic Assistant από το Consul Democracy: AI με Αξίες

Η Consul Democracy Foundation αναπτύσσει έναν νέο Civic Assistant – έναν βοηθό τεχνητής νοημοσύνης ανοιχτού κώδικα, βασισμένο σε LLMs, σχεδιασμένο ειδικά για πλατφόρμες δημόσιας διαβούλευσης.

Αντί για εμπορικές λύσεις με αδιαφανείς μηχανισμούς, ο Civic Assistant ενσωματώνει τις αρχές της διαφάνειας, της επεξηγησιμότητας και της συμμετοχικότητας. Το έργο (2025–2027) υποστηρίζεται από φορείς όπως ο Danes je nov dan (Σλοβενία), το COSLA (Σκωτία) και η Mehr Demokratie (Γερμανία).

Ευρωπαϊκές Αξίες και DPGs: Μια Στρατηγική Σύγκλιση

Η Ευρώπη δείχνει αυξημένο ενδιαφέρον για τα DPGs, καθώς αυτά συμβαδίζουν με τις βασικές της αξίες: σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, προστασία δεδομένων και τεχνολογίες δημόσιου συμφέροντος. Το Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR) εναρμονίζεται απόλυτα με το DPG Standard, διευκολύνοντας έτσι την υιοθέτηση από κυβερνητικούς φορείς.

Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει τη διεθνή συνεργασία σε θέματα ψηφιακής υποδομής, χρηματοδοτώντας DPG έργα σε αναπτυσσόμενες χώρες και προωθώντας την πολυμερή συνεργασία.

Αξιοσημείωτο είναι ότι, σε αντίθεση με κεντρικοποιημένα μοντέλα όπως αυτά της Ινδίας ή της Εσθονίας, η ευρωπαϊκή προσέγγιση στα DPGs παραμένει κατανεμημένη και πολιτικά προσανατολισμένη – βασισμένη σε θεσμικές συνεργασίες και αποκεντρωμένη καινοτομία.

Συμπεράσματα: Ποιος είναι ο ρόλος της Ευρώπης στα Παγκόσμια DPGs;

Όλα τα παραπάνω έργα δείχνουν ότι η Ευρώπη δεν είναι απλώς παρατηρητής, αλλά αναδύεται ως βασικός παίχτης στο παγκόσμιο οικοσύστημα των DPGs. Μέσω της ευθυγράμμισης πολιτικής βούλησης, θεσμικής ικανότητας και ψηφιακών αξιών, η ήπειρος μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος των ψηφιακών κοινών.

Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν θα υιοθετηθούν τα DPGs στην Ευρώπη, αλλά πώς θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητα, η κλιμάκωση και η ενσωμάτωσή τους στις δημόσιες ψηφιακές υπηρεσίες με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu/

Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και, ειδικότερα, των θεμελιωδών μοντέλων (foundation models) έχει αποτελέσει την αιχμή του δόρατος για την επιστημονική και τεχνολογική καινοτομία της τελευταίας δεκαετίας. Αν και το ανοιχτό λογισμικό έχει αποδείξει την αξία του ως ένα επιτυχημένο μοντέλο ανάπτυξης και συνεργασίας, το αντίστοιχο πλαίσιο στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης παραμένει ατελές. Το Marin συστήνεται ως απάντηση σε αυτό το έλλειμμα διαφάνειας: ένα πλήρως ανοικτό εργαστήριο όπου η ανάπτυξη μοντέλων είναι επαναλήψιμη, κοινοτική και επιστημονικά τεκμηριωμένη από την πρώτη ημέρα. Στόχος του είναι όχι μόνο να προάγει την επιστημονική έρευνα αλλά και να καταστήσει την κατασκευή μοντέλων AI μια συλλογική διαδικασία.

Το Κενό στην Ανοιχτή Τεχνητή Νοημοσύνη

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί με μοντέλα όπως τα Llama, DeepSeek, Gemma, τα οποία διατίθενται με ανοικτά βάρη (open weights), σπανίως συνοδεύονται από τον πλήρη κώδικα και τις συνταγές δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν για την εκπαίδευσή τους. Αυτό σημαίνει πως δεν πληρούν τις προδιαγραφές του πραγματικού ανοιχτού κώδικα. Ερευνητικές ομάδες όπως οι Eleuther AI, AI2, Hugging Face, BigScience, BigCode, Together AI έχουν κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, δημοσιεύοντας τόσο τους κώδικες όσο και τα δεδομένα, επιτρέποντας την αναπαραγωγή και τη μετεξέλιξη των μοντέλων τους.

Το Marin προχωρά ένα βήμα παραπέρα, εισάγοντας μία υποδομή και μεθοδολογία που επιτρέπει την πλήρη διαφάνεια και τη συλλογική συμμετοχή στην έρευνα και ανάπτυξη των θεμελιωδών μοντέλων.

Marin: Μία Νέα Μορφή Ανοιχτού Εργαστηρίου

Το Marin λειτουργεί ως ένα “ανοικτό εργαστήριο” (open lab) όπου κάθε πτυχή της έρευνας και της ανάπτυξης είναι δημόσια και τεκμηριωμένη από την αρχή. Αξιοποιεί το GitHub όχι μόνο ως αποθετήριο κώδικα, αλλά ως το κεντρικό μέσο οργάνωσης και τεκμηρίωσης των πειραμάτων. Κάθε πείραμα ορίζεται και παρακολουθείται μέσω GitHub issues, τα οποία λειτουργούν ως προκαταρτικές δηλώσεις υποθέσεων και στόχων (mini-preregistration).

Η διαδικασία είναι η εξής:

1. Υποβολή πειράματος: Ένας ερευνητής υποβάλλει pull request (PR) με τον απαραίτητο κώδικα.
2. Αξιολόγηση: Ο PR αξιολογείται δημόσια, με δυνατότητα σχολιασμού και διαλόγου από την κοινότητα.
3. Εκτέλεση: Εφόσον εγκριθεί, το πείραμα εκτελείται δημόσια και τα αποτελέσματα τεκμηριώνονται σε πραγματικό χρόνο.
4. Αναλύσεις: Τα ευρήματα και η ανάλυση ενσωματώνονται στο αρχικό issue.

Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζεται η αναπαραγωγιμότητα, η επιστημονική διαφάνεια και η αποδοχή της αποτυχίας ως φυσικό μέρος της ερευνητικής διαδικασίας.

Πειράματα και Μοντέλα

Η υποδομή του Marin αξιοποιείται σε δύο βασικούς άξονες πειραμάτων:

1. Ελεγχόμενα Πειράματα Μικρής Κλίμακας: Αφορούν την απομόνωση και μελέτη μεμονωμένων παραμέτρων όπως οι αρχιτεκτονικές, οι βελτιστοποιητές, οι ταξινομητές ποιότητας και οι μέθοδοι κανονικοποίησης. Αυτού του τύπου τα πειράματα θυμίζουν την παιδαγωγική προσέγγιση του μαθήματος CS336 του Stanford, με στόχο την εις βάθος κατανόηση κάθε τμήματος της αλυσίδας της μοντελοποίησης. (Δείτε ένα ελεγχόμενο πείραμα εδώ: Controlled experiment example)
2. YOLO Εκτελέσεις (You Only Launch Once): Μεγάλες εκπαιδεύσεις που οδηγούν στην κατασκευή ανταγωνιστικών μοντέλων. Κατά τη διάρκεια αυτών, καταγράφηκαν προβλήματα, ανακαλύφθηκαν νέα ευρήματα και έγιναν αναθεωρήσεις. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το Marin 8B Base, το οποίο εκπαιδεύτηκε με αρχιτεκτονική τύπου LLaMA και ξεπέρασε το LLaMA 3.1 8B Base σε 14 από τις 19 βασικές αξιολογήσεις.

Η έκδοση Marin 8B Instruct, που προήλθε από επιπλέον επιβλεπόμενη εκπαίδευση (~5B tokens), ξεπέρασε το OLMo 2 σε standard αξιολογήσεις για instruct models, παρότι υπολείπεται ακόμη του LLaMA 3.1 Tulu, κυρίως λόγω απουσίας RLHF.

Speedrun: Ο Αγώνας Ταχύτητας για Ερευνητές AI

Για να ενισχύσει τη συνεισφορά της κοινότητας, το Marin υιοθετεί τον μηχανισμό των speedruns, εμπνευσμένο από αντίστοιχα εγχειρήματα όπως το nanogpt speedrun. Οι συμμετέχοντες καλούνται να επιτύχουν προκαθορισμένα benchmarks με τον αποδοτικότερο τρόπο, ενθαρρύνοντας την καινοτομία σε επίπεδο αρχιτεκτονικής, εκπαίδευσης και επεξεργασίας δεδομένων.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κλιμακωτή αξιολόγηση: τα πειράματα εκτελούνται σε διαφορετικά επίπεδα υπολογιστικών πόρων, με σκοπό την εξαγωγή scaling laws. Έτσι, προκρίνεται η μεθοδολογική αξιολόγηση της απόδοσης και όχι η επίδοση σε απομονωμένη κλίμακα.

Datashop: Για τους Ειδικούς του Τομέα

Το Datashop αποτελεί μία καινοτόμο προσθήκη για την ενίσχυση των επιδόσεων των μοντέλων σε εξειδικευμένα πεδία. Ειδικοί από διάφορους επιστημονικούς χώρους μπορούν να συμβάλουν με την επιμέλεια δεδομένων που καλύπτουν συγκεκριμένες ανάγκες ή ελλείψεις των μοντέλων.

Η διαδικασία περιλαμβάνει:

1. Ορισμό παραμέτρων (prompt) για την αναζήτηση κατάλληλων δεδομένων.
2. Χρήση LLMs για την ταξινόμηση εγγράφων βάσει των κριτηρίων.
3. Εκπαίδευση ενός απλού ταξινομητή (π.χ., γραμμικού ή BERT).
4. Επιλογή δεδομένων για fine-tuning ή αξιολόγηση κατά το midtraining.

Με τον τρόπο αυτό, ειδικοί χωρίς βαθιές τεχνικές γνώσεις μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην προσαρμογή των μοντέλων σε επιμέρους επιστημονικούς ή τεχνικούς τομείς.

Συμπεράσματα και Προοπτικές

Το Marin δεν είναι απλώς μία νέα πλατφόρμα ανοιχτής έρευνας. Αντιπροσωπεύει μια βαθιά αλλαγή στην αντίληψη για το πώς πρέπει να υλοποιείται η έρευνα στην τεχνητή νοημοσύνη: με διαφάνεια, συλλογικότητα, επαναληψιμότητα και ανοικτό πειραματισμό.

Η πορεία δεν είναι εύκολη: η εκπαίδευση θεμελιωδών μοντέλων απαιτεί τεράστιους πόρους και η οικοδόμηση κοινότητας είναι απαιτητική. Όμως, η ιστορία του ανοιχτού διαδικτύου και του ανοιχτού λογισμικού αποδεικνύει πως τέτοιες προσπάθειες, όσο φιλόδοξες κι αν φαίνονται, μπορούν να αλλάξουν το τοπίο της τεχνολογίας και της γνώσης.

Το Marin ανοίγει νέους δρόμους για την επιστημονική έρευνα και την τεχνολογική εξέλιξη. Στοχεύει να επεκτείνει τη λειτουργικότητα του μοντέλου με υποστήριξη για πολυτροπικότητα, πολύγλωσση κατανόηση, μακροσκελείς συμφραζόμενες και προηγμένες τεχνικές ενίσχυσης με ανθρώπινη ανατροφοδότηση (RLHF).

Πηγή άρθρου: https://marin.community/

Πρώτη φορά είδα αποτέλεσμα του Assist,

της τεχνητής νοημοσύνης της μηχανής αναζήτησης duckduckgo 

σε ερώτησή μου, και βέβαια φιγουράρει πάνω-πάνω.

Ευτυχώς αναφέρει ότι μπορεί να περιέχει ανακρίβειες

και παραθέτει τις δύο πηγές, απ' όπου άντλησε πληροφορίες.

Η κρυπτογράφηση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θεμέλιους λίθους για την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο. Ωστόσο, σε μια εποχή όπου η κυβερνοεγκληματικότητα αυξάνεται και η κρατική επιτήρηση επεκτείνεται, η κρυπτογράφηση έχει μετατραπεί σε πεδίο έντονων πολιτικών και νομικών συγκρούσεων. Πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να επιβάλουν μέτρα που θα επιτρέπουν την «ειδική πρόσβαση» στις κρυπτογραφημένες επικοινωνίες — στην ουσία δημιουργώντας “πίσω πόρτες”. Αυτή η πρακτική, αν και προωθείται ως αναγκαία για λόγους δημόσιας ασφάλειας, θέτει σε κίνδυνο θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, δημοκρατικές αρχές και την ίδια την ασφάλεια του κυβερνοχώρου.

H Access Now δημοσίευσε την έκθεση με τίτλο: 10 Facts to Counter Encryption Myths. παρουσιάζοντας 10 επιχειρήματα για καταρρίψει του διαδεδομένους μύθους γύρω από την κρυπτογράφηση

1. Η ισχυρή κρυπτογράφηση είναι απαραίτητη για την ασφάλεια του διαδικτύου

Ο μύθος ότι μια «πίσω πόρτα» για τις διωκτικές αρχές δεν επηρεάζει την ασφάλεια είναι τεχνικά και λογικά εσφαλμένος. Η κρυπτογράφηση λειτουργεί με μαθηματικές αρχές: είναι είτε ισχυρή είτε σπασμένη. Η δημιουργία μιας πίσω πόρτας ισοδυναμεί με ενσωμάτωση αδυναμίας στο σύστημα, που μπορεί να αξιοποιηθεί από οποιονδήποτε, όχι μόνο από «καλοπροαίρετες» αρχές.

2. Η ειδική πρόσβαση απειλεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία

Η ιδιωτικότητα δεν είναι πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση για την ελευθερία της έκφρασης, την ελεύθερη σκέψη και την ασφαλή επικοινωνία. Δημοσιογράφοι, δικηγόροι, ακτιβιστές και ευάλωτες ομάδες βασίζονται στην προστασία που προσφέρει η κρυπτογράφηση. Όταν αυτή η προστασία υπονομεύεται, απειλούνται οι ζωές και η δημοκρατία.

3. Η ασφάλεια και η ιδιωτικότητα ενισχύουν η μία την άλλη

Η ιδέα ότι πρέπει να θυσιάσουμε την ιδιωτικότητα για να αποκτήσουμε ασφάλεια είναι ένας ψευδής διχασμός. Η ισχυρή κρυπτογράφηση μειώνει τις παραβιάσεις δεδομένων και τις κυβερνοεπιθέσεις, προστατεύοντας τόσο τους πολίτες όσο και τα κράτη. Επομένως, το δίλημμα δεν είναι «ασφάλεια ή ιδιωτικότητα», αλλά «ασφάλεια μέσω ιδιωτικότητας».

4. Οι αρχές δεν βρίσκονται σε «σκοτεινή εποχή» επιτήρησης

Το επιχείρημα ότι η κρυπτογράφηση οδηγεί σε αδυναμία επιβολής του νόμου (το λεγόμενο “going dark”) δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε τόσος όγκος ψηφιακών δεδομένων στη διάθεση των αρχών. Μεταδεδομένα, τοποθεσίες, επαφές, και η διαδικτυακή συμπεριφορά μπορούν να συγκροτήσουν πλήρη προφίλ χρηστών — ακόμα και με κρυπτογραφημένο περιεχόμενο.

5. Η αποδυνάμωση της κρυπτογράφησης δεν σταματά την εγκληματικότητα

Οι εγκληματίες θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν άλλες μορφές κρυπτογράφησης ή θα δημιουργήσουν δικές τους πλατφόρμες. Το μόνο που θα καταφέρει η επιβολή πίσω πορτών είναι να στερήσει από τον γενικό πληθυσμό το δικαίωμα στην ασφαλή επικοινωνία. Και όπως δείχνουν οι έρευνες, η αύξηση της επιτήρησης δεν οδηγεί απαραίτητα σε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

6. Η κρυπτογράφηση ενισχύει την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο

Παρόλο που ορισμένοι επικαλούνται την ανάγκη καταπολέμησης του παιδικού σεξουαλικού υλικού ως λόγο υπονόμευσης της κρυπτογράφησης, αυτό θα είχε τα αντίθετα αποτελέσματα. Οι δράστες θα μεταβούν σε πιο μυστικές πλατφόρμες. Αντιθέτως, η ισχυρή κρυπτογράφηση διασφαλίζει την ασφάλεια των παιδιών προσφέροντάς τους ασφαλείς, επαληθεύσιμους τρόπους επικοινωνίας, χωρίς τον φόβο παρακολούθησης ή εκμετάλλευσης.

7. Η “ιχνηλασιμότητα” είναι απειλή για την ιδιωτικότητα και την ελευθερία έκφρασης

Η απαίτηση για ιχνηλασιμότητα, δηλαδή την υποχρεωτική καταγραφή της προέλευσης κάθε μηνύματος, καταστρέφει τη λογική της από άκρο σε άκρο κρυπτογράφησης. Επιπλέον, ενισχύει την αυτολογοκρισία, καθώς οι χρήστες γνωρίζουν πως ενδέχεται να τιμωρηθούν όχι για το περιεχόμενο που δημιούργησαν, αλλά επειδή το διέδωσαν.

8. Η κρυπτογράφηση προστατεύει την εθνική ασφάλεια

Η ασφάλεια της κυβέρνησης, των υποδομών και των πολιτών εξαρτάται από την ασφάλεια των ψηφιακών συστημάτων. Οι επιθέσεις κατά δημοσίων προσώπων, κρίσιμων υποδομών και κρατικών υπηρεσιών δείχνουν ότι η κρυπτογράφηση δεν είναι εμπόδιο, αλλά ασπίδα προστασίας έναντι κυβερνοεπιθέσεων.

9. Η κρυπτογράφηση ενισχύει την εμπιστοσύνη και την οικονομία

Ολόκληρη η ψηφιακή οικονομία — από τις τραπεζικές συναλλαγές μέχρι το ηλεκτρονικό εμπόριο — βασίζεται στην κρυπτογράφηση. Η υπονόμευσή της οδηγεί σε απώλεια εμπιστοσύνης των καταναλωτών, αποεπένδυση, απώλεια θέσεων εργασίας και αύξηση του κόστους από επιθέσεις και παραβιάσεις δεδομένων.

10. Οι αρχές δεν χρειάζεται να “σπάσουν” την κρυπτογράφηση για να επιτελέσουν το έργο τους

Η επιβολή του νόμου έχει ήδη στη διάθεσή της τεράστιο όγκο στοιχείων από μεταδεδομένα, αντίγραφα ασφαλείας, φυσικά στοιχεία και μαρτυρίες. Το να δημιουργούνται κενά ασφαλείας για να εξυπηρετηθούν λίγες περιπτώσεις, είναι δυσανάλογο και αντίθετο με τις δημοκρατικές αρχές.

Συμπέρασμα

Η κρυπτογράφηση δεν είναι πρόβλημα — είναι λύση. Είναι ένα από τα λίγα μέσα που έχουμε για να προστατεύσουμε την ιδιωτικότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία της έκφρασης και την ασφάλεια στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον. Η ιδέα της επιβολής πίσω πορτών ή της εξασθένισης της κρυπτογράφησης για λόγους ασφάλειας, ακόμα κι αν προβάλλεται ως λογική, είναι τεχνικά αβάσιμη και πολιτικά επικίνδυνη.

Αντί να αποδυναμώνουμε την κρυπτογράφηση, πρέπει να την ενισχύσουμε. Τα κράτη οφείλουν να επενδύσουν σε πολιτικές που προάγουν την κυβερνοασφάλεια, να διασφαλίζουν το κράτος δικαίου και να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οτιδήποτε λιγότερο είναι ένας δρόμος προς λιγότερη ασφάλεια, λιγότερη ελευθερία και λιγότερη δημοκρατία.

Διαβάστε τη πλήρη έκθεση εδώ

Πηγή άρθρου: https://www.accessnow.org/why-encryption-is-important/

Η Θεσσαλονίκη τίμησε τα 40 χρόνια του Free Software Foundation (FSF) την Παρασκευή 23 Μαΐου 2025, στην Αίθουσα Συνεδρίων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Το πρωτοπόρο Ίδρυμα που διαμόρφωσε την αντίληψη περί ψηφιακής ελευθερίας, γιόρτασε την επέτειό του στην πόλη, μέσα από μια εκδήλωση που διοργανώθηκε από μια ευρεία συμμαχία φορέων: τον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ), την Ελληνική Ένωση Φίλων Ελεύθερου Λογισμικού (GreekLUG), την Κοινότητα Ανοιχτού Λογισμικού του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (Open Source UoM), το Κέντρο Ανοικτών Τεχνολογιών ΑΠΘ και την κοινότητα του LibrePlanet Greece. Το γεγονός συγκέντρωσε εκπροσώπους της ακαδημαϊκής, τεχνολογικής και κοινωνικής κοινότητας.

Πέραν της επετειακής διάστασης, η συνάντηση αποτέλεσε γόνιμο εφαλτήριο προβληματισμού και ανταλλαγής απόψεων σχετικά με τη σύγχρονη σημασία του ελεύθερου λογισμικού και τις μελλοντικές προκλήσεις. Σήμερα, που η τεχνολογία καθορίζει όλο και περισσότερο πτυχές της καθημερινότητάς μας, η ψηφιακή ανεξαρτησία αναδεικνύεται όχι απλώς ως επιλογή, αλλά ως θεμελιώδης προϋπόθεση για τη διατήρηση μιας δημοκρατικής κοινωνίας.

Το Όραμα του FSF: Η Ελευθερία στον Ψηφιακό Κόσμο
Η Miriam Bastian, Program Manager του Free Software Foundation, ήταν η πρώτη ομιλήτρια, φέρνοντας το μήνυμα των ιδρυτικών αρχών του οργανισμού. Ανέδειξε τις τέσσερις ελευθερίες – χρήση, μελέτη, διανομή και τροποποίηση του λογισμικού – όχι ως απλές τεχνικές παραμέτρους, αλλά ως ένα ευρύτερο ηθικό και πολιτικό πλαίσιο που κατοχυρώνει το δικαίωμα του κάθε ατόμου να έχει τον πλήρη έλεγχο των εργαλείων του. Η κα Bastian υπογράμμισε την κρισιμότητα της συλλογικής δράσης και της συνεργασίας για την ανάπτυξη ενός ελεύθερου και βιώσιμου τεχνολογικού οικοσυστήματος, υπενθυμίζοντας ότι το FSF λειτουργεί ως ένας βασικός πυλώνας ενός παγκόσμιου κινήματος αφιερωμένου στην ελευθερία στον ψηφιακό χώρο.

Οι Ελληνικές Κοινότητες στο Προσκήνιο: Δράσεις και Μονοπάτια Ελευθερίας
Η σκυτάλη των ομιλιών πέρασε στην Ελληνική Ένωση Φίλων Ελεύθερου Λογισμικού (GreekLUG), όπου ο Σάββας Αδαμτζίλογλου και ο Μιχάλης Ζήσης παρουσίασαν το πλούσιο έργο του συλλόγου. Μίλησαν για την διαχρονική συμβολή τους στην προώθηση του ελεύθερου λογισμικού στη Βόρεια Ελλάδα και όχι μόνο. Ειδική αναφορά έγινε σε πρακτικές εφαρμογές, παρουσιάζοντας εναλλακτικές επιλογές και παραδείγματα χρήσης του ελεύθερου λογισμικού στην καθημερινή ζωή, δίνοντας έμφαση στην αυτονομία που προσφέρει στους χρήστες.

Ο Νίκος Παραφέστας από την κοινότητα του LibrePlanet Greece συνέχισε παρουσιάζοντας ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο: τη «Σκάλα της Ελευθερίας» (Freedom Ladder). Πρόκειται για μια μεθοδική προσέγγιση που στοχεύει στην καθοδήγηση χρηστών και οργανισμών προς μια σταδιακή μετάβαση από ιδιόκτητες σε ελεύθερες εφαρμογές. Η πρωτοβουλία αυτή αποδεικνύει ότι η υιοθέτηση του ελεύθερου λογισμικού είναι προσβάσιμη σε όλους, ανεξαρτήτως τεχνικής εξειδίκευσης.

Ένα ακόμα καίριο ζήτημα που τέθηκε ήταν αυτό των ελεύθερων αδειών λογισμικού, με τον Πάνο Αλευρόπουλο να αναλύει τη νομική και πρακτική τους διάσταση. Εξηγήθηκε πώς οι άδειες αυτές διασφαλίζουν τις ελευθερίες του χρήστη και αποτελούν τον βασικό μηχανισμό για την ανοιχτή και συλλογική ανάπτυξη του κώδικα.

Ο άξονας όλων των συζητήσεων υπήρξε η άρρηκτη σύνδεση του ελεύθερου λογισμικού με την ψηφιακή ανεξαρτησία. Υπογραμμίστηκε με έμφαση ότι η δυνατότητα του χρήστη να έχει τον πλήρη έλεγχο του κώδικα, των προσωπικών του δεδομένων και της ροής της πληροφορίας συνιστά ακρογωνιαίο λίθο για κάθε σύγχρονη δημοκρατία.

Η έννοια της ψηφιακής ανεξαρτησίας εκτείνεται πέρα από το αμιγώς τεχνικό πεδίο, περιλαμβάνοντας:

• την αναγκαία κατοχύρωση του ελέγχου των προσωπικών δεδομένων, τα οποία συχνά αξιοποιούνται και εμπορεύονται χωρίς τη ρητή συγκατάθεση των χρηστών·
• την απεξάρτηση κρατών και δημοσίων φορέων από τεχνολογικά μονοπώλια και γεωπολιτικές εξαρτήσεις·
• καθώς και την ενίσχυση της διαφάνειας, της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης που προάγει ο ανοιχτός κώδικας.

Η ζωντανή αυτή συνάντηση δεν προσέλκυσε μόνο ειδικούς του χώρου, αλλά και ένα ποικίλο κοινό, συμπεριλαμβανομένων φοιτητών από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Αριστοτέλειο, καθώς και απλών πολιτών. Οι προβληματισμοί που αναπτύχθηκαν αφορούσαν καίρια ζητήματα:

• Πώς μπορεί το ελεύθερο λογισμικό να ενσωματωθεί συστηματικά στην υποχρεωτική εκπαίδευση;
• Ποιος είναι ο ρόλος των δημόσιων φορέων στην απόκτηση της απαραίτητης τεχνογνωσίας για τη μετάβαση σε ανοιχτά πρότυπα;
• Και τέλος, πώς το κράτος μπορεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην προώθηση πολιτικών ψηφιακής ανεξαρτησίας;

Το κοινό συμπέρασμα ήταν ξεκάθαρο: Η πορεία προς την ψηφιακή ανεξαρτησία μπορεί να είναι πρόκληση, αλλά αποτελεί αδιαπραγμάτευτη ανάγκη. Απαιτείται συντονισμένη συλλογική δράση, τεκμηριωμένες πολιτικές αποφάσεις και συνεπείς επενδύσεις στην εκπαίδευση.

Η συγκεκριμένη επετειακή εκδήλωση δεν ήταν μία απλή αναδρομή. Λειτούργησε ως ένας οδικός χάρτης για το μέλλον. Σε έναν κόσμο όπου ο συγκεντρωτισμός εξουσίας στα δεδομένα, η έλλειψη διαφάνειας και η τεχνολογική εξάρτηση αποτελούν αυξανόμενες απειλές, το ελεύθερο λογισμικό παραμένει το πιο δυναμικό μέσο για τη χειραφέτηση των χρηστών, την ενδυνάμωση των κοινοτήτων και την εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών.

Σαράντα χρόνια μετά τη θεμελίωσή του, το FSF εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης. Και η ελληνική κοινότητα –με τις δραστήριες κοινότητες της Θεσσαλονίκης να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή– αποδεικνύει καθημερινά ότι η ιδέα του Ελεύθερου Λογισμικού όχι απλώς διατηρεί την επικαιρότητά της, αλλά αποτελεί πλέον επιτακτική ανάγκη.

Παρουσιάσεις

– Το ελεύθερο λογισμικό και η “σκάλα της ελευθερίας” (Παραφέστας Νίκος, LibrePlanetGR)
– Παρουσίαση GreekLUG & “Ελεύθερο Λογισμικό: Επιλογές και Παραδείγματα” (Αδαμτζίλογλου Σάββας | Ζήσης Μιχάλης, GreekLUG)
– Ελεύθερες άδειες (Αλευρόπουλος Πάνος)

Βίντεο

Στον ψηφιακό κόσμο του 21ου αιώνα, η έννοια των Ψηφιακών Δημοσίων Αγαθών (DPGs) εξελίσσεται συνεχώς, και η ενσωμάτωση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης (AI systems) ως DPGs σηματοδοτεί μια καμπή για τη μελλοντική τεχνολογική πρόοδο με κοινωνική επίδραση. Με πρωτοβουλία της Digital Public Goods Alliance (DPGA) και σε συνεργασία με την UNICEF, δημιουργήθηκε το 2023 μια εξειδικευμένη Κοινότητα Πρακτικής (Community of Practice – CoP), με στόχο την προσαρμογή του προτύπου DPG ώστε να καλύπτει τα AI συστήματα.

Αυτό το άρθρο εξετάζει σε βάθος τις τεχνικές και δεοντολογικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ένα AI σύστημα ώστε να χαρακτηριστεί Ψηφιακό Δημόσιο Αγαθό, παρουσιάζοντας ένα πρακτικό και δομημένο πλαίσιο βασισμένο στο DPG Standard, ενώ ενσωματώνει στοιχεία από τις πρόσφατες εξελίξεις και διεθνή πρότυπα.

Τι είναι ένα Ψηφιακό Δημόσιο Αγαθό;

Ένα Ψηφιακό Δημόσιο Αγαθό δεν είναι απλώς ένα ανοικτό λογισμικό ή δεδομένο. Σύμφωνα με το DPG Standard, ένα DPG πρέπει να είναι:

• Ανοικτού κώδικα
• Προσβάσιμο
• Προσαρμόσιμο
• Σχεδιασμένο ώστε να μην προκαλεί βλάβη

Η φιλοσοφία αυτή προωθεί τη δημοκρατική πρόσβαση, την τεχνολογική διαφάνεια και την αποδοτική επαναχρησιμοποίηση, ειδικά για λύσεις που εξυπηρετούν δημόσιο συμφέρον.

Τι είναι ένα AI σύστημα σύμφωνα με το DPG Standard;

Η DPGA ευθυγραμμίζεται με τον ορισμό του ΟΟΣΑ (OECD, 2019) για τα AI συστήματα, τα οποία περιγράφονται ως:

«Συστήματα βασισμένα σε μηχανές, σχεδιασμένα να λειτουργούν με ποικίλα επίπεδα αυτονομίας, και να πραγματοποιούν προβλέψεις, συστάσεις ή αποφάσεις που επηρεάζουν πραγματικά ή εικονικά περιβάλλοντα.»

Βασικά Συστατικά και Άδειες

Για να αναγνωριστεί ένα AI σύστημα ως DPG, πρέπει να παρέχει τα παρακάτω συστατικά, υπό συγκεκριμένες άδειες χρήσης:

Αν και η χρήση πλήρων frameworks (όπως το ALTAI ή το OECD AI Risk Assessment) ενθαρρύνεται, δεν είναι προαπαιτούμενο για αναγνώριση ως DPG.

Συμβατότητα με Διεθνή Πρότυπα

Το αναθεωρημένο DPG Standard είναι συμβατό με:

• Open Source AI Definition (OSAID)
• Model Openness Framework (MOF)
• Τις αρχές της Open Science (MOF Class I)

Η σημασία της Τεκμηρίωσης

Η τεκμηρίωση είναι βασικό στοιχείο ώστε τρίτοι φορείς να μπορούν να επαναχρησιμοποιήσουν ή να προσαρμόσουν ένα AI σύστημα.

Απαιτείται τεκμηρίωση για δύο βασικές ενότητες: το μοντέλο και τα δεδομένα.

Για το Μοντέλο:

• Επισκόπηση: Όνομα, έκδοση, δημιουργός, περιγραφή, επαφή.
• Προβλεπόμενη χρήση: Ποιος θα το χρησιμοποιήσει, για ποιες περιπτώσεις.
• Απόδοση: Ακρίβεια, recall, precision, κ.ά.
• Περιορισμοί: Biases, αδυναμίες, failure modes.

Για τα Δεδομένα:

• Επισκόπηση: Πηγή, ημερομηνία, δημιουργός, χρήση.
• Τεχνικά Στοιχεία: Προέλευση, ποιότητα, schema, identifiers.
• Σύνθεση: Format, χαρακτηριστικά, labels, splits.
• Συλλογή και Επεξεργασία: Διαδικασίες καθαρισμού, labeling.

Επιτρέπεται η χρήση προτύπων όπως τα Model Cards και τα Datasheets for Datasets, χωρίς όμως να επιβάλλεται συγκεκριμένη μορφή, εφόσον το περιεχόμενο καλύπτεται.

Ηθικές και Τεχνικές Πτυχές Υπεύθυνης ΤΝ

Στο πνεύμα της Σύστασης της UNESCO για την Ηθική της Τεχνητής Νοημοσύνης, εντάσσονται υποχρεωτικά στοιχεία δεοντολογίας. Τα AI DPGs πρέπει να ενσωματώνουν «ασφαλή εξ ορισμού» σχεδιασμό και να λαμβάνουν υπόψη τον ανθρώπινο αντίκτυπο.

Συμβατότητα με Διεθνή Πρότυπα

Το αναθεωρημένο DPG Standard είναι συμβατό με:

• Open Source AI Definition (OSAID)
• Model Openness Framework (MOF)
• Τις αρχές της Open Science (MOF Class I)

Το DPG Standard λειτουργεί ως ενιαίο σημείο αξιολόγησης συμμόρφωσης με πολλαπλά πρότυπα ανοικτότητας, καθιστώντας τη διαδικασία υποβολής πιο απλή και συνεκτική για τους δημιουργούς AI συστημάτων.

Η DPGA ανοίγει τις πόρτες για υποβολή AI συστημάτων στο DPG Registry, προσκαλώντας οργανισμούς, πανεπιστήμια, startup και δημιουργούς ανοικτών AI λύσεων που ανταποκρίνονται στο πρότυπο. Μέσω της σελίδας υποβολής μπορούν να ενταχθούν και να συμβάλλουν στην παγκόσμια προσπάθεια για ασφαλή, δίκαιη και επαναχρησιμοποιήσιμη τεχνητή νοημοσύνη.

Η ένταξη των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης ως Ψηφιακά Δημόσια Αγαθά δεν είναι απλώς τεχνική ή νομική πράξη. Είναι μια πολιτική δήλωση για το μέλλον της καινοτομίας: ανοιχτή, δίκαιη, διαφανής και προσανατολισμένη στο κοινό όφελος.

Καθώς τα AI εργαλεία γίνονται ολοένα και πιο σημαντικά στην παγκόσμια ψηφιακή υποδομή, η ανάγκη για ανοιχτή πρόσβαση και υπεύθυνη χρήση είναι επιτακτική. Με το DPG Standard ως οδηγό, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι τα οφέλη της ΤΝ φτάνουν σε όλους, όχι μόνο στους λίγους.

Πηγή άρθρου: https://www.digitalpublicgoods.net/

Η Eurovision, μια από τις μεγαλύτερες και πιο σύνθετες τηλεοπτικές παραγωγές στον κόσμο, δεν είναι μόνο ένα φεστιβάλ μουσικής· είναι και ένα τεχνολογικό επίτευγμα. Πίσω από τα εκθαμβωτικά φώτα, τα θεαματικά σκηνικά και τις έντονες ερμηνείες, λειτουργεί ένας αόρατος αλλά ουσιώδης μηχανισμός. Και αυτός στηρίζεται ολοένα και περισσότερο στο ανοιχτό λογισμικό.

Η διαγωνιστική διαδικασία, η παραγωγή, η μετάδοση, ακόμα και η αρχειοθέτηση της ιστορίας του θεσμού, βασίζονται σε εργαλεία ανοικτού κώδικα που προσφέρουν ευελιξία, διαφάνεια και συνεργατικότητα. Η Εurovision, που ολοκλήρωσε τον μεγάλο τελικό της στις 17 Μαΐου 2025, αποδεικνύει ότι το ανοικτό λογισμικό δεν είναι απλώς εναλλακτική λύση, αλλά απαραίτητο συστατικό της σύγχρονης δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.

Η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση και η αποστολή της

Η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU) είναι ο διοργανωτής της Γιουροβίζιον και αντιπροσωπεύει πάνω από 100 δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς σε όλη την Ευρώπη και πέραν αυτής. Από το 2007 και έπειτα, η EBU έχει αγκαλιάσει συστηματικά τη χρήση και προώθηση λογισμικού ανοικτού κώδικα στον χώρο των μέσων. Αυτό γίνεται με διάφορους τρόπους: από την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών έως τη φιλοξενία συναντήσεων ανοιχτού κώδικα και τη συνεισφορά σε κοινές ψηφιακές πλατφόρμες.

Το CasperCG – γραφικά σε πραγματικό χρόνο

Ανάμεσα στα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα χρήσης ανοιχτού λογισμικού είναι το CasperCG. Πρόκειται για ένα επαγγελματικό σύστημα αναπαραγωγής βίντεο και γραφικών, ανεπτυγμένο από τη δημόσια τηλεόραση της Σουηδίας. Το λογισμικό αυτό χρησιμοποιείται για τη δημιουργία γραφικών κατά τη διάρκεια των μεταδόσεων —όπως οι βαθμολογίες και τα «κάτω τρίτα» (lower thirds), δηλαδή οι πληροφορίες που εμφανίζονται στο κάτω μέρος της οθόνης.

Η ανοιχτή του φύση επέτρεψε τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κοινότητας προγραμματιστών που δημιουργούν πρόσθετα, επεκτάσεις και ενσωματώσεις, προσαρμόζοντας το CasperCG στις ανάγκες κάθε παραγωγής. Το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκε και στον διαγωνισμό του 2025 αποδεικνύει την αξιοπιστία και την ευελιξία του.

Ήχος χωρίς σύνορα – EarProductionSuite

Η EBU δεν περιορίζεται μόνο στα οπτικά στοιχεία. Στον τομέα του ήχου, το EarProductionSuite είναι ένα σύνολο VST (Virtual Studio Technology) προσθηκών που αναπτύχθηκαν από κοινού από το BBC R&D και το πρώην IRT, σε συνεργασία με ραδιοτηλεοπτικούς φορείς της Αυστρίας και της Ελβετίας.

Το EarProductionSuite επιτρέπει στους ηχολήπτες να δημιουργούν πιο προσβάσιμο και ευέλικτο ήχο, ακόμη και για συστήματα με δυνατότητες προσωπικής ακουστικής εμπειρίας (immersive audio). Είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς η τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει την εμπειρία του θεατή – ιδίως για άτομα με ακουστικές δυσκολίες.

CHAOS – Ψηφιοποιώντας την ιστορία της Eurovision

Η ανάγκη για αρχειοθέτηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς οδήγησε στη δημιουργία του έργου CHAOS. Το έργο αυτό ξεκίνησε από τη συνεργασία του Δανικού Ραδιοτηλεοπτικού Οργανισμού και της EBU όταν η Δανία φιλοξενούσε τον διαγωνισμό.

Στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένα εσωτερικό σύστημα αρχειοθέτησης κάθε εμφάνισης και μετάδοσης στην ιστορία της Eurovision. Η πλατφόρμα είναι ανοιχτού κώδικα, προσαρμοσμένη για χρήση από μέλη της EBU και επαγγελματίες του χώρου. Η σημασία του CHAOS έγκειται στο ότι προσφέρει ένα κοινό σημείο αναφοράς για τη μελέτη, ανάλυση και επαναχρησιμοποίηση περιεχομένου.

Συνεργασία, όχι ανταγωνισμός

Η EBU ενισχύει την κοινότητα του ανοικτού λογισμικού με πρωτοβουλίες όπως τα Open Source Meetups στην ετήσια Έκθεση Διεθνούς Ραδιοτηλεόρασης (IBC), ενώ είχε δημιουργήσει και την πλατφόρμα EBU.io για τη φιλοξενία των έργων της. Αν και η πλατφόρμα αυτή σταμάτησε τη λειτουργία της το 2022, τα έργα συνεχίζουν να φιλοξενούνται στα EBU GitLab και EBU QC Tool.

Ενδεικτικά, στον λογαριασμό της EBU στο GitHub υπάρχουν πάνω από 130 ενεργά έργα ανοικτού κώδικα, που καλύπτουν από εργαλεία για μετατροπή βίντεο έως εργαλεία για τη διαχείριση δικτύων μετάδοσης.

Ανοικτό Λογισμικό στη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση

Η Γιουροβίζιον δεν είναι η μόνη περίπτωση. Δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί σε όλη την Ευρώπη προχωρούν σε παρόμοιες πρωτοβουλίες. Η ARD και η ZDF στη Γερμανία ανέπτυξαν κοινή πλατφόρμα ζωντανής ροής, με βασικά συστατικά —όπως ο media player και ο recommendation engine— διαθέσιμα ως ανοικτού κώδικα. Αυτό επιτρέπει όχι μόνο τη διαφάνεια αλλά και τη διάδοση της τεχνολογίας τους σε πολιτιστικούς φορείς και οργανισμούς.

Ένα ακόμη παράδειγμα είναι η πλατφόρμα Display Europe, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και χρησιμοποιείται από 50 μέσα ενημέρωσης. Το σύστημα βασίζεται εξολοκλήρου σε εργαλεία ανοικτού κώδικα, όπως το PeerTube για βίντεο, το Whisper για μεταγραφές και το Transposer για τον συντονισμό ροής εργασίας.

Ένα τεχνολογικό και πολιτιστικό πανηγύρι

Η Γιουροβίζιον είναι αναμφίβολα μια γιορτή πολιτιστικής ποικιλομορφίας. Πλέον, είναι και ένα λαμπρό παράδειγμα του τι μπορεί να επιτευχθεί όταν οι τεχνολογίες ανοικτού κώδικα και η δημόσια ραδιοτηλεόραση συνεργάζονται. Από την εικονική κονσόλα ήχου έως τα δυναμικά γραφικά σε πραγματικό χρόνο, από την ανοιχτή αρχειοθέτηση έως την τεχνολογική διαφάνεια, το μήνυμα είναι σαφές: η καινοτομία δεν απαιτεί απαραίτητα εμπορικές λύσεις, αλλά συνεργασία, κοινότητα και κοινό όραμα.

Η αυλαία για την Eurovision 2025 έπεσε, αλλά η κουρτίνα της τεχνολογικής προόδου παραμένει ανοιχτή. Και πίσω από αυτήν, το ανοιχτό λογισμικό συνεχίζει να «γράφει» τη δική του συμφωνία.

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu

by: Wikimedia Greece

Μια γιορτή της ελεύθερης γνώσης, της καινοτομίας και του πολιτισμού έλαβε χώρα την Πέμπτη 9 Μαΐου στους χώρους του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα, με την ολοκλήρωση του Ionian Wikithon 2025. Η ολοήμερη δράση διοργανώθηκε από την Κοινότητα Wikimedia Ελλάδας σε συνεργασία με το Εργαστήριο Δικτύων, Ασφάλειας και Πολυμέσων του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο της διεθνούς εβδομάδας του Wikimedia Hackathon 2025.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, φοιτητές, ερευνητές και μέλη της κοινότητας εκπαιδεύτηκαν στη χρήση των εργαλείων της Wikimedia, όπως τα Wikidata, και συμμετείχαν ενεργά στον εμπλουτισμό της ελληνόφωνης Wikipedia με νέες εγγραφές και πολυτροπικές πληροφορίες. Το πρόγραμμα περιλάμβανε, επίσης, βιωματικά εργαστήρια με έμφαση στην οπτικοποίηση δεδομένων και στη χρήση ανοικτών γεωχωρικών εργαλείων. Την ομιλία/ερηαστήριο για τα Wikidata διοργάνωσε το μέλος ΕΔΙΤ του Τμ. Πληροφορικής Ελένη Χριστοπούλου.

Προσκεκλημένος Ομιλητής ήταν ο Αν. Καθηγητής του Τμ. Πληροφορικής Μιχάλης Στεφανιδάκης.

Ιδιαίτερα ξεχωριστή στιγμή αποτέλεσε η δράση Geocaching στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Οι συμμετέχοντες, αξιοποιώντας δεδομένα από τα Wikidata, εντόπισαν και τεκμηρίωσαν σημεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος, προβάλλοντας την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης μέσα από σύγχρονες τεχνολογίες.

Κομβική υπήρξε η συμβολή του Προέδρου της Ομάδας Χρηστών Wikimedia Ελλάδας, κ. Μάριου Μαγιολαδίτη, ο οποίος στήριξε τη δράση με παρουσιάσεις, τεχνική εποπτεία και καθοδήγηση των συμμετεχόντων. Με πολυετή δράση στον χώρο της Wikipedia και της ελεύθερης γνώσης, ο κ. Μαγιολαδίτης υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας ανάμεσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα και το εθελοντικό οικοσύστημα για την ενίσχυση της ανοιχτής και αξιόπιστης πληροφορίας.

Το Ionian Wikithon 2025 ανέδειξε τη δυναμική σύνδεση ανάμεσα σε τεχνολογία, παιδεία και πολιτισμό, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη διάδοση της ανοιχτής, συμμετοχικής και προσβάσιμης γνώσης. Οι διοργανωτές ευχαριστούν θερμά όλους τους συμμετέχοντες και ανανεώνουν το ραντεβού για νέες κοινές πρωτοβουλίες υπέρ της ελεύθερης γνώσης και ποιοτικής πληροφόρησης στην Ελλάδα.

Τι είναι το Wikimedia Hackathon;

Το Wikimedia Hackathon είναι μια διεθνής συνάντηση προγραμματιστών, συνεισφερόντων και υποστηρικτών της Wikimedia, με στόχο τη βελτίωση των τεχνολογικών εργαλείων πίσω από την Wikipedia και τα αδελφικά της εγχειρήματα. Διοργανώνεται ετησίως σε διαφορετική χώρα, αποτελώντας έναν κόμβο καινοτομίας, συνεργασίας και ανταλλαγής ιδεών για την ελεύθερη γνώση. Φέτος, το κεντρικό συνέδριο φιλοξενήθηκε στη Κωνσταντινούπολη, ενώ παράλληλες δράσεις πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες πόλεις του κόσμου — ανάμεσά τους και η Κέρκυρα. Στο κεντρικό συνέδριο, την Κοινότητα Wikimedia Ελλάδας εκπροσώπησε φέτος ο Μάριος Μαγιολαδίτης.

Πηγή άρθρου: https://planet.ellak.gr/ , https://blog.wikimedia.gr/

MNT Reform The open source DIY laptop for hacking, customization, and privacy
Από μια συζήτηση στο Mastodon, βρήκα αυτή την πρόταση για άτομα με τεχνικές γνώσεις που ασχολούνται με παραμετροποίηση, ηθική ψηφιακή περείσφρηση κλπ.

Πιο έτοιμες λύσεις:
Purism, a different type of technology company.
System76 proudly engineers and manufactures premium Linux computers 

TUXEDO Computers   

Star Labs, we're just a bunch of geeks

LinuxCertified

ThinkPenguin, Inc. was founded in 2008 to improve support for GNU/Linux

για πιο τεχνολογικώς ειδήμονες
The PINE64 community

φορητός που αναβαθμίζεται εύκολα
Framework Upgrade, customize, and repair

Πάντως,  είναι δυνατόν και στην Ελλάδα να αγοράσεις υπολογιστή, ΧΩΡΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ,

οπότε δεν πληρώνεις για την άδεια των γουίντοουζ (ή έξοδα εγκατάστασης του λειτουργικού.)

π.χ. https://www.skroutz.gr/c/25/laptop/f/763668/choris-leitourgiko.html

Δεν ξέρω αν ποτέ επιχειρήθηκε κάτι παρόμοιο από εταιρία εν Ελλάδι,

εννοώ να παραχθούν μηχανήματα με προεγκαταστημένη μια διανομή GNU/Linux.

 Το πιο κοντινό που μπορώ να θυμηθώ είναι ότι, περίπου το 2009 ή 2010,
αγόρασα στην Αθήνα ένα ASUS Eee PC, 32-bit, με μόλις 1 γίγα μνήμη,
ένα μικρό SSD δισκάκι,
που είχε προεγκατεστημένη τη λινουξική διανομή Xandros.

Μάλιστα, ήταν θαμένο κάτω από μια στοίβα ολόιδιων ASUS Eee PC,
αλλά με γουίντοουζ, τα οποία ήταν πιο ακριβά.

Αρχικά, το ανάρτησα στο φόρουμ

https://linux-user.gr/t/ypologisths-kinhto-mono-me-linux/5865 

Μια γιορτή της ελεύθερης γνώσης, της καινοτομίας και του πολιτισμού έλαβε χώρα την Πέμπτη 9 Μαΐου στους χώρους του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα, με την ολοκλήρωση του Ionian Wikithon 2025. Η ολοήμερη δράση διοργανώθηκε από την Κοινότητα Wikimedia Ελλάδας σε συνεργασία με το Εργαστήριο Δικτύων, Ασφάλειας και Πολυμέσων του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο της διεθνούς εβδομάδας του Wikimedia Hackathon 2025.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, φοιτητές, ερευνητές και μέλη της κοινότητας εκπαιδεύτηκαν στη χρήση των εργαλείων της Wikimedia, όπως τα Wikidata, και συμμετείχαν ενεργά στον εμπλουτισμό της ελληνόφωνης Wikipedia με νέες εγγραφές και πολυτροπικές πληροφορίες. Το πρόγραμμα περιλάμβανε, επίσης, βιωματικά εργαστήρια με έμφαση στην οπτικοποίηση δεδομένων και στη χρήση ανοικτών γεωχωρικών εργαλείων. Την ομιλία/ερηαστήριο για τα Wikidata διοργάνωσε το μέλος ΕΔΙΤ του Τμ. Πληροφορικής Ελένη Χριστοπούλου.

Προσκεκλημένος Ομιλητής ήταν ο Αν. Καθηγητής του Τμ. Πληροφορικής Μιχάλης Στεφανιδάκης.

Ιδιαίτερα ξεχωριστή στιγμή αποτέλεσε η δράση Geocaching στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Οι συμμετέχοντες, αξιοποιώντας δεδομένα από τα Wikidata, εντόπισαν και τεκμηρίωσαν σημεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος, προβάλλοντας την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης μέσα από σύγχρονες τεχνολογίες.

Κομβική υπήρξε η συμβολή του Προέδρου της Ομάδας Χρηστών Wikimedia Ελλάδας, κ. Μάριου Μαγιολαδίτη, ο οποίος στήριξε τη δράση με παρουσιάσεις, τεχνική εποπτεία και καθοδήγηση των συμμετεχόντων. Με πολυετή δράση στον χώρο της Wikipedia και της ελεύθερης γνώσης, ο κ. Μαγιολαδίτης υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας ανάμεσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα και το εθελοντικό οικοσύστημα για την ενίσχυση της ανοιχτής και αξιόπιστης πληροφορίας.

Το Ionian Wikithon 2025 ανέδειξε τη δυναμική σύνδεση ανάμεσα σε τεχνολογία, παιδεία και πολιτισμό, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη διάδοση της ανοιχτής, συμμετοχικής και προσβάσιμης γνώσης. Οι διοργανωτές ευχαριστούν θερμά όλους τους συμμετέχοντες και ανανεώνουν το ραντεβού για νέες κοινές πρωτοβουλίες υπέρ της ελεύθερης γνώσης και ποιοτικής πληροφόρησης στην Ελλάδα.

Τι είναι το Wikimedia Hackathon;

Το Wikimedia Hackathon είναι μια διεθνής συνάντηση προγραμματιστών, συνεισφερόντων και υποστηρικτών της Wikimedia, με στόχο τη βελτίωση των τεχνολογικών εργαλείων πίσω από την Wikipedia και τα αδελφικά της εγχειρήματα. Διοργανώνεται ετησίως σε διαφορετική χώρα, αποτελώντας έναν κόμβο καινοτομίας, συνεργασίας και ανταλλαγής ιδεών για την ελεύθερη γνώση. Φέτος, το κεντρικό συνέδριο φιλοξενήθηκε στη Κωνσταντινούπολη, ενώ παράλληλες δράσεις πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες πόλεις του κόσμου — ανάμεσά τους και η Κέρκυρα. Στο κεντρικό συνέδριο, την Κοινότητα Wikimedia Ελλάδας εκπροσώπησε φέτος ο Μάριος Μαγιολαδίτης.

Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ), σε συνεργασία με τα μέλη του, συγκροτεί ομάδα για τη συμμετοχή στην ετήσια εθνική άσκηση κυβερνοάμυνας ΠΑΝΟΠΤΗΣ 2025, η οποία διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Κυβερνοάμυνας (ΔΙΚΥΒ) του ΓΕΕΘΑ και θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου 2025.

Καλούμε όσους ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν ενεργά στην ομάδα να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους έως τη Δευτέρα 16 Ιουνίου 2025, συμπληρώνοντας την φόρμα συμμετοχής.

Η άσκηση περιλαμβάνει:

• Live Jeopardy-style CTF παίγνιο, κατάλληλο για συμμετέχοντες με σχετική εμπειρία,
• Offline σενάρια/παιχνίδια προσομοίωσης, που ενισχύουν την ομαδική συνεργασία και την επιχειρησιακή προετοιμασία.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επιλέξουν να συμμετάσχουν είτε σε μία είτε και στις δύο φάσεις της άσκησης.

Υπάρχει επίσης η δυνατότητα παρακολούθησης ως παρατηρητής, για όσους επιθυμούν να αποκτήσουν εκπαιδευτική εμπειρία ή να αξιολογήσουν τη διαδικασία χωρίς ενεργό ρόλο.

Στους συμμετέχοντες θα διατεθούν σενάρια προηγούμενων ετών για προετοιμασία. Στόχος είναι η δημιουργία μιας συνεκτικής ομάδας, με σκοπό όχι μόνο τη συμμετοχή στην άσκηση αλλά και τη διατήρησή της και μετά τη λήξη της, για περαιτέρω συνεργασία και εξάσκηση.

Η άσκηση ΠΑΝΟΠΤΗΣ διοργανώνεται από το 2010 και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στον τομέα της κυβερνοάμυνας στην Ελλάδα, με περισσότερους από 400 συμμετέχοντες από τις Ένοπλες Δυνάμεις, τα Σώματα Ασφαλείας, τον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο, τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Σε ανοικτή επιστολή προς τον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο κ. Virkkunen και την Επίτροπο κα McGrath, περισσότεροι από 100 οργανισμοί και πολυάριθμοι εμπειρογνώμονες εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για τις εν εξελίξει πρωτοβουλίες επανανομοθέτησης του GDPR, τονίζοντας ότι πρόκειται για μία επικίνδυνη απόπειρα αποδυνάμωσης ενός από τα σημαντικότερα νομοθετικά επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στον ψηφιακό χώρο.

Αποδυνάμωση του Κανονισμού με το πρόσχημα της απλοποίησης

Όπως επισημαίνεται στην επιστολή, ενώ οι προτεινόμενες τροποποιήσεις προβάλλονται ως στοχευμένες παρεμβάσεις υπέρ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και της νομικής σαφήνειας, στην ουσία εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για τη διασφάλιση της λογοδοσίας και την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων. Ειδικότερα, οι αλλαγές ενδέχεται να επιτρέψουν σε ορισμένες επιχειρήσεις να απαλλαγούν από θεμελιώδεις υποχρεώσεις, όπως η τήρηση αρχείων επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων – ακόμη και ευαίσθητων κατηγοριών – αποκλειστικά βάσει του μεγέθους ή του κύκλου εργασιών τους.

Η προσέγγιση αυτή αντιβαίνει στον καθιερωμένο «προσανατολισμένο στον κίνδυνο» χαρακτήρα του Κανονισμού, σύμφωνα με τον οποίο οι υποχρεώσεις καθορίζονται από το επίπεδο κινδύνου για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων και όχι από επιχειρηματικά κριτήρια.

Δικαιώματα υπό διαπραγμάτευση;

Οι υπογράφοντες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ενδεχόμενη εργαλειοποίηση της έννοιας της ανταγωνιστικότητας ως άλλοθι για την εξασθένηση βασικών ρυθμιστικών εγγυήσεων. Η επιστολή επισημαίνει ότι η διατήρηση υψηλών προτύπων προστασίας δεδομένων δεν αποτελεί εμπόδιο στην καινοτομία, αλλά προϋπόθεση για διατηρήσιμη ανταγωνιστικότητα, εμπιστοσύνη των καταναλωτών και εύρυθμη λειτουργία της ψηφιακής αγοράς.

Διεθνείς Πιέσεις και Γεωπολιτικές Επιπτώσεις

Η επιστολή αναδεικνύει, επίσης, τις εξωτερικές γεωπολιτικές πιέσεις που υφίσταται η Ε.Ε. για την αποδυνάμωση του ρυθμιστικού της πλαισίου. Τονίζεται ότι η εξασθένηση του GDPR θα υπονομεύσει την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως παγκόσμιου προτύπου στον τομέα της ψηφιακής διακυβέρνησης και θα ενισχύσει στρατηγικές τρίτων δρώντων που στοχεύουν στη χαλάρωση των κανόνων για εμπορικούς σκοπούς.

Συστάσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Στο πλαίσιο αυτό, οι υπογράφοντες καλούν την Επιτροπή:

• Να απορρίψει ρητά οποιαδήποτε πρωτοβουλία επανεξέτασης του Κανονισμού, ανεξαρτήτως εύρους,
• Να ενισχύσει την εφαρμογή και επιβολή του ισχύοντος πλαισίου, ιδίως έναντι επαναλαμβανόμενων παραβατών,
• Να ενδυναμώσει τους μικρότερους οργανισμούς μέσω καθοδήγησης και τεχνικής υποστήριξης, χωρίς την αποδυνάμωση θεμελιωδών διατάξεων,
• Να σταθεί απέναντι σε πιέσεις που αποσκοπούν στην ανταλλαγή των δικαιωμάτων των πολιτών με οικονομικά ή εμπορικά συμφέροντα.

Ηθικό και Νομικό Χρέος Προστασίας των Δικαιωμάτων

Η επιστολή υπογραμμίζει ότι ο GDPR αποτελεί θεμέλιο της ευρωπαϊκής ψηφιακής πολιτικής, θεσμοθετώντας την προστασία των προσωπικών δεδομένων ως θεμελιώδες δικαίωμα. Η αποδυνάμωσή του θα συνιστούσε οπισθοδρόμηση και υπονόμευση των δικαιωμάτων των πολιτών, ειδικά για κοινότητες που πλήττονται δυσανάλογα από τις ψηφιακές ανισότητες.

• Διαβάστε την πλήρη επιστολή εδώ

Πηγή άρθρου: https://edri.org/

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA), προχώρησε σε ένα αποφασιστικό βήμα για την ενίσχυση της ψηφιακής της κυριαρχίας: τη δημιουργία και λειτουργία της Ευρωπαϊκής Βάσης Δεδομένων Ευπαθειών (European Vulnerability Database – EUVD). Η βάση αυτή προσφέρει μια νέα προσέγγιση στην καταγραφή, αξιολόγηση και αντιμετώπιση των κυβερνοευπαθειών, αποτελώντας έναν σημαντικό αντίβαρο στην επί δεκαετίες εξάρτηση της Ευρώπης από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ιδιαίτερα από το Εθνικό Μητρώο Ευπαθειών (National Vulnerability Database – NVD) του MITRE και της CISA.

Η δημιουργία του EUVD δεν αντιμετωπίζεται ομοιόμορφα από την κοινότητα της κυβερνοασφάλειας. Ορισμένοι το θεωρούν ως ένα απαραίτητο βήμα για την ενίσχυση της αυτονομίας της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας. Άλλοι επισημαίνουν την επιπλέον πολυπλοκότητα που προστίθεται στις ήδη υπάρχουσες υποδομές. Ίσως, όπως λέει και ο Boris Cipot, senior security engineer στην Black Duck, η αλήθεια να βρίσκεται και στα δύο: «Ένα ξεκάθαρο όφελος είναι η μείωση της εξάρτησης από το NVD ως τη μοναδική πηγή αλήθειας. Από την άλλη, είναι ακόμη μία βάση δεδομένων που πρέπει να παρακολουθείται και να αναλύεται, προσθέτοντας πολυπλοκότητα για τους οργανισμούς που οφείλουν να κατανοούν τις διαφορές μεταξύ των πηγών και να εξασφαλίζουν πλήρη κάλυψη».

Πέρα από την Απλή Καταγραφή

Η EUVD δεν περιορίζεται στην καταγραφή ευπαθειών. Σκοπός της είναι η παροχή αξιόπιστων και άμεσα αξιοποιήσιμων πληροφοριών, όπως μέτρα αντιμετώπισης, κατάσταση εκμετάλλευσης, και βαθμολογία σοβαρότητας. Οι πληροφορίες αυτές συλλέγονται από CSIRTs (Ομάδες Αντιμετώπισης Περιστατικών Ασφάλειας Πληροφοριών), κατασκευαστές λογισμικού και άλλες βάσεις δεδομένων, και αναλύονται μέσω ανοικτού λογισμικού όπως το Vulnerability-Lookup.

Η βάση προσφέρει τρία κύρια dashboards: ένα για κρίσιμες ευπάθειες, ένα για ευπάθειες που έχουν ήδη εκμεταλλευτεί και ένα τρίτο για ευπάθειες που έχουν συντονιστεί από την ΕΕ.

Ο Darren Guccione, CEO της Keeper Security, περιγράφει την EUVD ως ένα «σημαντικό ορόσημο για την ανάπτυξη και ωρίμανση της κυβερνοάμυνας στην Ευρώπη αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο». Επαινεί την ENISA για τη συνεργασία της με αμερικανικούς φορείς όπως η CISA και το MITRE, προκειμένου να ενσωματωθούν δεδομένα από τις βάσεις τους — Known Exploited Vulnerabilities (KEV) και Common Vulnerabilities and Exposures (CVE). Όπως σημειώνει, αυτή η προσπάθεια «είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του τι μπορεί να επιτευχθεί μέσα από συνεργασία μεγάλης κλίμακας».

Παράλληλα, ο Julian Brownlow Davies, αντιπρόεδρος στην Bugcrowd, υπογραμμίζει πως η βάση αυτή είναι ενδεικτική μιας ευρύτερης τάσης όπου οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να διασφαλίσουν την ψηφιακή τους κυριαρχία. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι «η πρόκληση θα είναι να παραμείνει επιχειρησιακά επίκαιρη», προσθέτοντας πως για να είναι πραγματικά χρήσιμη, θα χρειαστεί «στενή ενοποίηση και αυστηρός συγχρονισμός σε πραγματικό χρόνο», κάτι που απουσιάζει από αρκετές δημόσιες πρωτοβουλίες.

Ένα Σημαντικό Βήμα προς την Αυτονομία

Παρά τις πιθανές προκλήσεις, η δημιουργία της EUVD έχει ήδη χαρακτηριστεί ως «νίκη για την παγκόσμια κοινότητα κυβερνοασφάλειας» από τον Nathaniel Jones, αντιπρόεδρο στρατηγικής ασφάλειας και τεχνητής νοημοσύνης στη Darktrace. Όπως σημειώνει, η ανάληψη του ρόλου CNA (CVE Numbering Authority) από την ΕΕ θα βοηθήσει να γεφυρωθούν παλαιότερα κενά συντονισμού και θα μειώσει την εξάρτηση από μοναδικά σημεία αποτυχίας όπως το MITRE. Αυτό, όπως λέει, «είναι μια λογική πρακτική διαχείρισης κινδύνου που βοηθά στη μείωση των καθυστερήσεων στην αναφορά νέων ευπαθειών».

Η δημιουργία του EUVD αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα στο πλαίσιο των παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων. Σύμφωνα με τον John Gunn, CEO της Token, η αποδυνάμωση των κυβερνοπολιτικών στις ΗΠΑ υπό την κυβέρνηση Τραμπ έχει αφήσει ένα κενό. «Η πολιτική ‘defund the cyber-police’ της σημερινής κυβέρνησης θέτει το μέλλον του προγράμματος αυτού σε σοβαρό κίνδυνο», λέει, προσθέτοντας πως «είναι θετικό ότι η ΕΕ αναλαμβάνει δράση, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα θέτει εκείνη πλέον την ατζέντα και τις προτεραιότητες αντί για τις ΗΠΑ».

Η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Βάσης Δεδομένων Ευπαθειών σηματοδοτεί μια κομβική στιγμή για την ευρωπαϊκή κυβερνοασφάλεια. Αντανακλά μια βαθύτερη επιθυμία της ΕΕ να αποδεσμευτεί από την υπερατλαντική εξάρτηση και να προωθήσει την ψηφιακή της κυριαρχία. Παρά τις ανησυχίες για πολυπλοκότητα και ενδεχόμενη κατακερματισμένη πληροφόρηση, η πρωτοβουλία αυτή ενισχύει την ικανότητα της Ευρώπης να προστατεύει τις ψηφιακές της υποδομές και τους πολίτες της σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κυβερνοχώρο.

Αναμένεται να φανεί στην πράξη αν η EUVD θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες, προσφέροντας αξιόπιστη, επικαιροποιημένη και επιχειρησιακά χρήσιμη πληροφόρηση — ή αν θα παραμείνει ένα ακόμα εργαλείο που προσθέτει περισσότερο θόρυβο παρά ουσία στο ήδη περίπλοκο οικοσύστημα της κυβερνοασφάλειας.

Πηγή άρθρου: https://securityboulevard.com/

Το Σάββατο 17 Μαΐου 2025, το Μουσείο Πληροφορικής φιλοξένησε μία ξεχωριστή συνάντηση αφιερωμένη στα 40 χρόνια από την ίδρυση του Free Software Foundation (FSF), του οργανισμού που άλλαξε για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την τεχνολογία, την ελευθερία και την ψηφιακή αυτονομία. Η εκδήλωση, που διοργανώθηκε από την ΕΕΛΛΑΚ, την Ένωση Χρηστών και Φίλων Linux Ελλάδας (Hellug) και την ελληνική κοινότητα του LibrePlanet, συγκέντρωσε πλήθος κόσμου από τον χώρο της πληροφορικής, της εκπαίδευσης και της κοινωνίας των πολιτών.

Πέρα από μία επετειακή αναδρομή, η συνάντηση λειτούργησε ως πλατφόρμα προβληματισμού και ανταλλαγής ιδεών γύρω από τη σημασία του ελεύθερου λογισμικού σήμερα και τις προκλήσεις του αύριο. Σε μια εποχή που η τεχνολογία διεισδύει σε κάθε πτυχή της ζωής μας, η ψηφιακή ανεξαρτησία δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά απαραίτητη συνθήκη για μια δημοκρατική κοινωνία.

Η Φιλοσοφία του FSF: Η Τεχνολογία στην Υπηρεσία της Ελευθερίας

Η έναρξη της εκδήλωσης έγινε με την ομιλία της Miriam Bastian, Program Manager του Free Software Foundation, η οποία παρουσίασε τις θεμελιώδεις αρχές του οργανισμού. Οι τέσσερις ελευθερίες – η ελευθερία χρήσης, μελέτης, διανομής και τροποποίησης του λογισμικού – δεν είναι απλώς τεχνικοί όροι, αλλά εκφράζουν ένα βαθιά ηθικό και πολιτικό πλαίσιο: το δικαίωμα κάθε ατόμου να έχει τον έλεγχο των εργαλείων που χρησιμοποιεί.

Η Bastian τόνισε τη σημασία της συλλογικότητας και της συνεργασίας στη διατήρηση ενός ελεύθερου και βιώσιμου τεχνολογικού οικοσυστήματος. Υπενθύμισε ότι το FSF δεν είναι απλώς ένας φορέας τεχνικής υποστήριξης, αλλά ένας πυλώνας ενός παγκόσμιου κινήματος για την ελευθερία στον ψηφιακό κόσμο.

Η Ελληνική Πραγματικότητα: Παρόν και Μέλλον

Ακολούθησε παρουσίαση του Hellug, όπου τα μέλη του συλλόγου μίλησαν για τις προσπάθειες προώθησης του Linux και του ελεύθερου λογισμικού στην Ελλάδα τα τελευταία 25 χρόνια. Τονίστηκε η σημασία της τοπικής κοινότητας, η οποία λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στην τεχνική γνώση και την κοινωνία των πολιτών. Αναφέρθηκαν δράσεις εκπαίδευσης, συμμετοχής σε εκθέσεις, εγκαταστάσεις Linux σε σχολεία και δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και η συμβολή του συλλόγου στην καλλιέργεια μιας κουλτούρας τεχνολογικής αυτονομίας.

Η κοινότητα του LibrePlanet Greece παρουσίασε την «Σκάλα της Ελευθερίας» (Freedom Ladder), ένα μοντέλο ενημέρωσης και σταδιακής μετάβασης από τα ιδιόκτητα προς τα ελεύθερα εργαλεία. Η «σκάλα» προτείνει ένα πρακτικό μονοπάτι για άτομα και οργανισμούς που θέλουν να ανεξαρτητοποιηθούν από τις μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες, αλλά δεν γνωρίζουν από πού να ξεκινήσουν. Η πρωτοβουλία αυτή φέρνει το ελεύθερο λογισμικό πιο κοντά στον καθημερινό χρήστη, χωρίς απαιτήσεις τεχνικής εξειδίκευσης.

Θέμα της εκδήλωσης αποτέλεσε η σύνδεση του ελεύθερου λογισμικού με την έννοια της ψηφιακής ανεξαρτησίας. Στη εκδήλωση υπογραμμίστηκε ότι η ελευθερία του χρήστη να ελέγχει τον κώδικα, τα δεδομένα του και τις ροές πληροφορίας αποτελεί θεμέλιο της δημοκρατίας.

Η ψηφιακή ανεξαρτησία δεν περιορίζεται στο τεχνικό επίπεδο. Αφορά:

• τον έλεγχο των προσωπικών μας δεδομένων, που συχνά συλλέγονται και εμπορεύονται χωρίς συναίνεση,
• την ανεξαρτησία κρατών και δημόσιων οργανισμών από μονοπώλια και γεωπολιτικές εξαρτήσεις,
• την ενίσχυση της διαφάνειας, της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης μέσω ανοικτού κώδικα,

Η εκδήλωση εξελίχθηκε σε μια γόνιμη συνάντηση με συμμετοχή όχι μόνο ειδικών, αλλά και φοιτητών, μελών κοινωνικών κινημάτων και απλών πολιτών. Οι συμμετέχοντες έθεσαν κρίσιμα ερωτήματα:

• Πώς μπορούμε να εντάξουμε το ελεύθερο λογισμικό στην υποχρεωτική εκπαίδευση;
• Πώς μπορούν οι δημόσιοι φορείς να αποκτήσουν την τεχνογνωσία για να μεταβούν σε ανοικτά πρότυπα;
• Ποιος είναι ο ρόλος του κράτους στην προώθηση πολιτικών ψηφιακής ανεξαρτησίας;

Οι συζητήσεις κατέληξαν σε έναν κοινό τόπο: Η μετάβαση δεν είναι εύκολη, αλλά είναι απαραίτητη. Και απαιτεί συλλογική δράση, τεκμηριωμένες πολιτικές και επένδυση στην εκπαίδευση.

Η επετειακή αυτή συνάντηση δεν ήταν απλώς μια επιστροφή στο παρελθόν. Ήταν μια ματιά στο μέλλον. Σε έναν κόσμο που απειλείται από τον συγκεντρωτισμό των δεδομένων, την αδιαφάνεια και την τεχνολογική εξάρτηση, το ελεύθερο λογισμικό παραμένει το πιο ελπιδοφόρο εργαλείο για την ενδυνάμωση των χρηστών, των κοινοτήτων και των δημοκρατικών θεσμών.

Σαράντα χρόνια μετά τη θεμελίωσή του, το FSF συνεχίζει να εμπνέει. Και η ελληνική κοινότητα, ενεργή, πολυδιάστατη και αφοσιωμένη, αποδεικνύει ότι η ιδέα του Ελεύθερου Λογισμικού δεν είναι απλώς επίκαιρη – είναι πιο αναγκαία από ποτέ.

Αρχεία παρουσιάσεων:

Ανεβαίνοντας την σκάλα της ελευθερίας

Ελεύθερο Λογισμικό και Ψηφιακή Ανεξαρτησία