Στις 22 Μαΐου 2025, από τις 10:00 π.μ. έως τις 12:00 μ.μ. (CEST), το Διαδικτυακό Σεμινάριο του OSOR (Open Source Observatory) σας προσκαλεί να εξερευνήσετε τον κρίσιμο ρόλο των Γραφείων Προγραμμάτων Ανοιχτού Λογισμικού (OSPOs) στη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών στην Ευρώπη. Αυτή η διαδικτυακή συνάντηση απευθύνεται σε όλους όσους επιθυμούν να κατανοήσουν πώς το ανοιχτό λογισμικό μπορεί να ενισχύσει τη δημόσια διοίκηση, την καινοτομία και τη συνεργασία.
Τι Θα Μάθετε:
Το OSPO της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Θα γνωρίσετε το ρόλο του OSPO της ΕΕ, το οποίο υποστηρίζει την υιοθέτηση ανοιχτού λογισμικού εντός της Επιτροπής και ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ δημόσιων φορέων. Θα αναδειχθούν οι στρατηγικές πρωτοβουλίες για τη δημιουργία ενός βιώσιμου οικοσυστήματος ανοιχτής τεχνολογίας.
Πρακτικές Πληροφορίες για τα OSPO: Θα αποκτήσετε βασικές γνώσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα OSPO διευκολύνουν την ανάπτυξη, την υιοθέτηση και τη συνεργασία γύρω από το ανοιχτό λογισμικό. Θα συζητηθούν μέθοδοι για την υπέρβαση κοινών προκλήσεων και η σημασία της δημιουργίας πολιτικών που ευνοούν το ανοιχτό περιβάλλον.
Μελέτες Περίπτωσης: Πραγματικά παραδείγματα από OSPO δημόσιων φορέων θα καταδείξουν τον αντίκτυπο τους στην ψηφιακή μεταμόρφωση. Θα μάθετε πώς ορισμένες χώρες και οντότητες έχουν αξιοποιήσει τα OSPO για να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους, να μειώσουν το κόστος και να ενισχύσουν τη διαφάνεια.
Γιατί Να Συμμετάσχετε;
Ανεξάρτητα από το αν είστε νέος στον κόσμο των OSPO, σκέφτεστε να δημιουργήσετε ένα τέτοιο γραφείο στον οργανισμό σας, ή απλώς θέλετε να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας, μέσα από αυτό το σεμινάριο θα αποκτήσετε χρήσιμα εργαλεία για να προωθήσετε τις δικές σας πρωτοβουλίες σε ανοιχτό λογισμικό.
Οι νικητές του διεθνούς σκέλους έχουν ήδη ανακοινωθεί και εκεί στην τρίτη (3η) θέση φιγουράρει η παραπάνω εικόνα της Μονής Ρουσάνου (2η θέση) από τον Ιωάννη Ιωαννίδη, ενώ στην 21η η φωτογραφία της Οδού των Ιπποτών στη Ρόδο από την Ανέζα Παλιού (εδώ 3η θέση). Έχουν θερμά συγχαρητήρια!
To Wiki Loves Monuments είναι διεθνής διαγωνισμός φωτογραφίας μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, και στην Ελλάδα διοργανώνεται από το Wikimedia User Group Greece.
Θες να αυτοματοποιήσεις την εγκατάσταση εφαρμογών, τη διαχείριση server ή το provisioning δεκάδων μηχανημάτων; Ανακάλυψε το Ansible, το πιο ευέλικτο εργαλείο για system automation σε Linux. Αυτός ο οδηγός καλύπτει πλήρως τη χρήση του σε Debian, Ubuntu και Fedora, με απλά παραδείγματα και πλήρεις εντολές.
Τι είναι το Ansible και πώς λειτουργεί;
Το Ansible είναι ένα εργαλείο αυτοματισμού συστημάτων ανοιχτού κώδικα. Σου επιτρέπει να εκτελείς εντολές, εγκαταστάσεις πακέτων, τροποποιήσεις ρυθμίσεων, ακόμη και ενημερώσεις, σε δεκάδες ή εκατοντάδες συστήματα ταυτόχρονα, από ένα μόνο σημείο ελέγχου. Με το Ansible δε χρειάζεταινα εγκαθιστάς τίποταστα συστήματα που διαχειρίζεσαι. Είναι agentless, δηλαδή βασίζεται αποκλειστικά στο SSH και γι’ αυτό δεν απαιτεί επιπλέον λογισμικό στα υπόλοιπα συστήματα. Xρησιμοποιεί YAML αρχεία (playbooks) για να περιγράψει τι θέλεις να γίνει και φροντίζει να το κάνει με idempotent τρόπο — δηλαδή χωρίς να ξανακάνει ό,τι έχει ήδη γίνει.
Το Ansible είναι ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιώ καθημερινά όταν θέλω να αυτοματοποιήσω επαναλαμβανόμενες εργασίες σε πολλούς Linux servers. Είτε δουλεύεις με δύο Raspberry Pi είτε με είκοσι VPS, είναι απλά ανεκτίμητο…
Κεντρική Αρχή του Ansible – Οι βασικοί ρόλοι
Το Ansible βασίζεται σε ένα απλό αλλά πολύ ισχυρό μοντέλο:
Control node Ο υπολογιστής από τον οποίο εκτελείται το Ansible. Παράδειγμα: το laptop σου ή ένας κεντρικός server.
Managed nodes Οι υπολογιστές-στόχοι στους οποίους εφαρμόζονται οι εντολές και τα playbooks του Ansible. Παραδείγματα: web servers, database servers, Raspberry Pis, virtual machines, containers.
Το Ansible τρέχει μόνο στον control node. Δεν χρειάζεται να εγκαταστήσεις τίποτα στα managed nodes (εκτός από Python ≥3.8, η οποία σχεδόν πάντα είναι ήδη εγκατεστημένη).
Πώς επικοινωνεί;
Το Ansible χρησιμοποιεί SSH για να συνδεθεί με τα managed nodes και να εκτελέσει εντολές. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεσαι “agents”, δηλαδή μόνιμες υπηρεσίες ή daemons που να τρέχουν στους άλλους υπολογιστές — είναι πλήρως agentless.
Εν ολίγοις, χρειάζεσαι:
Έναν control node (π.χ. ο δικός σου υπολογιστής με Ubuntu ή Fedora).
Μερικούς managed nodes (άλλους υπολογιστές ή VM με SSH ενεργοποιημένο).
Σύνδεση SSH από τον control node προς τα managed nodes (ιδανικά χωρίς password).
Το Ansible εγκατεστημένο μόνο στον control node.
Παράδειγμα:
Έστω ότι έχεις:
Το laptop σου με Ubuntu 22.04 → Control node
Έναν Raspberry Pi με Debian 12 → Managed node
Έναν virtual server με Fedora 40 → Managed node
Θα εγκαταστήσεις μόνο στο laptop σου:
sudo apt install ansible
Θα φροντίσεις να μπορείς να συνδεθείς μέσω SSH στους άλλους δύο:
ssh pi@192.168.1.42
ssh fedora@192.168.1.56
Και μετά, το Ansible θα μπορεί να κάνει install πακέτα, να ξεκινήσει services ή να στείλει αρχεία και στους δύο στόχους με μία μόνο εντολή.
Πάμε να δούμε πως γίνεται!
Προετοιμασία Συστήματος
Οπως είπαμε, για να χρησιμοποιήσεις το Ansible, θα χρειαστείς:
Έναν control node (ο υπολογιστής από όπου στέλνεις τις εντολές).
Έναν ή περισσότερους managed nodes (υπολογιστές-στόχους στους οποίους εφαρμόζεται η κάθε εντολή).
Ενεργό SSH μεταξύ τους.
Python ≥ 3.8 εγκατεστημένο στα managed nodes (σχεδόν πάντα προεγκατεστημένο σε Debian/Fedora).
Το Ansible χρειάζεται ένα inventory αρχείο που να περιγράφει τα managed nodes, δηλαδή τους υπολογιστές-στόχους σου. Από προεπιλογή χρησιμοποιεί το /etc/ansible/hosts, αλλά μπορείς να ορίσεις custom path.
Οπως είπαμε, το Ansible βασίζεται σε SSH συνδέσεις για να κάνει τη δουλειά του. Ιδανικά, μπορείς να ενεργοποιήσεις passwordless login με SSH keys. Με την πρώτη εντολή φτιάχνεις ένα public/private SSH κλειδί στο control node, ενώ με τη δεύτερη στέλνεις το κλειδί σε ένα managed υπολογιστή ο οποίος από εκεί και έπειτα θα δέχεται συνδέσεις από τον control χωρίς να ζητά κάθε φορά τον κωδικό χρήστη:
ssh-keygen
ssh-copy-id user@192.168.1.101
Δηλαδή, από εδώ και πέρα, το Ansible θα μπορεί να συνδέεται αυτόματα!
Το Ansible διαθέτει εκατοντάδες προκαθορισμένα modules που σου επιτρέπουν να εκτελέσεις πολύπλοκες εργασίες χωρίς να γράψεις playbook. Αυτό είναι ιδανικό για δοκιμές, μικρές εργασίες ή επείγουσες εντολές.
Ένα module είναι ουσιαστικά ένα “δομικό block ενέργειας”: μπορεί να εγκαταστήσει πακέτα, να τροποποιήσει services, να δημιουργήσει αρχεία, να εκτελέσει shell εντολές, να αντιγράψει αρχεία, να διαχειριστεί χρήστες, και πολλά ακόμη.
Σύνταξη Γενικής Μορφής
ansible <στόχος> -m <module_name> -a "<επιλογές>"
Παραδείγματα από τον Πραγματικό Κόσμο
➤ Εγκατάσταση πακέτου htop σε Debian/Ubuntu:
ansible all -m apt -a "name=htop state=present"
➤ Εγκατάσταση πακέτου nginx σε Fedora:
ansible all -m dnf -a "name=nginx state=present"
➤ Εκτέλεση μιας απλής shell εντολής:
ansible webservers -m shell -a "uptime"
➤ Εκκίνηση υπηρεσίας:
ansible dbservers -m service -a "name=mysql state=started"
Εκτελεί shell εντολές με υποστήριξη pipes, redirects, κ.λπ.
apt, dnf, yum, package
Διαχείριση πακέτων
service
Έναρξη, τερματισμός, ενεργοποίηση υπηρεσιών
copy
Αντιγραφή αρχείων από τον control node προς τα managed nodes
file
Δημιουργία/τροποποίηση αρχείων και δικαιωμάτων
user
Δημιουργία ή διαγραφή χρηστών
Αν έπρεπε να διαλέξω ένα module που με έχει σώσει άπειρες φορές, αυτό θα ήταν το copy. Ιδανικό για να στέλνεις config αρχεία, scripts ή templates σε πολλά συστήματα χωρίς scp και manual sync.
Προσοχή:
Αν χρησιμοποιείς modules που απαιτούν root δικαιώματα (π.χ. apt, service), πρέπει να προσθέσεις την επιλογή --become:
ansible all -m apt -a "name=vim state=latest" --become
Γιατί να χρησιμοποιήσω modules αντί για shell;
Αν και μπορείς να εκτελέσεις οποιαδήποτε εντολή με το shell module, είναι πιο ασφαλές και idempotent να χρησιμοποιείς native modules όπου είναι δυνατό. Για παράδειγμα:
ansible all -m shell -a "apt install nginx -y" # Μη ιδανικό
ενώ
ansible all -m apt -a "name=nginx state=present" # Ιδανικό
Το δεύτερο είναι πιο προβλέψιμο, επαναλήψιμο και εντοπίζει αλλαγές καλύτερα.
TL;DR
Χρησιμοποίησε modules όταν θέλεις να κάνεις μικρές, γρήγορες αλλαγές από το terminal. Είναι σαν να έχεις τη δύναμη πολλών SSH sessions ταυτόχρονα, αλλά με πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια, ακρίβεια και δυνατότητα επέκτασης.
Δημιουργία Playbook
Μέχρι τώρα είδαμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιούμε modules απευθείας από το terminal για μικρές, αποσπασματικές εργασίες. Όμως… αν θέλεις να εκτελείς πολλές ενέργειες, σε πολλούς servers, με συνέπεια και επαναληψιμότητα, τότε χρειάζεσαι ένα playbook.
Τι είναι Playbook;
Ένα playbook είναι ένα απλό αρχείο YAML που περιγράφει:
σε ποιους υπολογιστές θα εφαρμοστούν οι ενέργειες
τι ακριβώς πρέπει να γίνει
με ποια σειρά
και υπό ποιες συνθήκες
Το Ansible διαβάζει αυτό το αρχείο και εκτελεί κάθε task όπως το ορίζεις, ελέγχοντας μάλιστα αν χρειάζεται να γίνει κάτι (idempotence).
Δομή ενός Playbook
Ένα playbook αποτελείται από:
name: Περιγραφικός τίτλος για το τι κάνει
hosts: Ποιοι στόχοι θα επηρεαστούν
become: Αν απαιτούνται root δικαιώματα
tasks: Η λίστα με τις ενέργειες (modules + options)
Παράδειγμα: site.yml
- name: Εγκατάσταση και εκκίνηση του Nginx
hosts: webservers
become: true
tasks:
- name: Εγκατάσταση Nginx σε Debian/Ubuntu
apt:
name: nginx
state: present
when: ansible_os_family == "Debian"
- name: Εγκατάσταση Nginx σε Fedora
dnf:
name: nginx
state: present
when: ansible_os_family == "RedHat"
- name: Εκκίνηση και ενεργοποίηση υπηρεσίας
service:
name: nginx
state: started
enabled: true
Τι κάνει αυτό το playbook;
Στοχεύει τους hosts της ομάδας webservers
Χρησιμοποιεί apt για Debian-based συστήματα και dnf για RedHat/Fedora
Ξεκινάει το service και το ενεργοποιεί στο boot
Όλα γίνονται με sudo (επειδή become: true)
Pro Tip:
Μπορείς να δημιουργήσεις ένα αρχείο site.yml και να το εκτελέσεις με:
ansible-playbook site.yml
Συνήθως δοκιμάζω κάθε playbook με --check πρώτα, για να αποφύγω τυχόν ατυχήματα (π.χ. αν έβαλα λάθος όνομα service ή πακέτου).
ansible-playbook site.yml --check
Να μερικές παράμετροι για χρήσιμες παραλλαγές:
--check: dry-run (δοκιμή χωρίς αλλαγές)
--diff: δείχνει αλλαγές αρχείων
--limit webservers: στοχεύει μόνο συγκεκριμένη ομάδα
Δοκίμασε να γράψεις το πρώτο σου playbook σήμερα! Με το Ansible, κάθε επανάληψη γίνεται αυτοματισμός.
Μικρή Εισαγωγή στα Roles
Τα roles οργανώνουν το playbook σε επαναχρησιμοποιήσιμα κομμάτια.
Χρησιμοποίησε group_vars/ και host_vars/ για παραμετροποίηση
Ενσωμάτωσε jinja2 templates για δυναμικά αρχεία config
Συμπέρασμα
Το Ansible είναι ένα πανίσχυρο αλλά φιλικό εργαλείο για DevOps, sysadmins και developers που θέλουν να αυτοματοποιήσουν διαχειριστικές εργασίες με ασφάλεια, ευκολία και δυνατότητα επέκτασης.
Ξεκινώντας με έναν μόνο υπολογιστή και προχωρώντας σταδιακά, θα φτάσεις στο σημείο να διαχειρίζεσαι ολόκληρους στόλους συστημάτων με μία εντολή.
Αλλά και αρχάριος-α να είσαι, αν ξεκινήσεις με μικρά playbooks και λίγους στόχους, θα διαπιστώσεις γρήγορα πόσο χρόνο μπορεί να σου εξοικονομήσει. Εγώ πλέον το χρησιμοποιώ ακόμα και για ενημερώσεις του συστήματος στο σπίτι!
Άνοιξαν οι αιτήσεις για την υποβολή προτάσεων για παρουσιάσεις και ομιλίες στο Wikimedia CEE Meeting 2025, το οποίο θα γίνει τον Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη.
Οι συμμετέχοντες, τόσο Έλληνες όσο και εκτός Ελλάδας, είναι ευπρόσδεκτοι να προτείνουν παρουσιάσεις για το συνέδριο. Οι τύποι παρουσιάσεων είναι: ομιλίες, πάνελ, διάλεξη, συζήτηση στρογγυλής τράπεζας, επίδειξη κάποιου εργαλείου, εργαστήριο, και γρήγορη ομιλία, αλλά και συζήτηση για την επίλυση κάποιου κοινού προβλήματος.
Μπορείτε να κάνετε πρόταση για οποιοδήποτε θέμα σχετικό με τον βικιπαιδισμό αφορά την περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Μεταξύ των θεμάτων ενδιαφέροντος συγκαταλέγονται η διακυβέρνηση του κινήματος, η τεχνητή νοημοσύνη, η νεολαία, το CEE Hub, το μέλλον του κινήματος, οι συνεργασίες, η επίλυση διαφωνιών, η μείωση των συντακτών σε πολλές κοινότητες, οι οργανωτικές και άλλες δεξιότητες, και άλλα.
Οι αιτήσεις θα παραμείνουν ανοιχτές έως τις 31 Μαΐου 2025 στις 23:59 το βράδυ, και οι αιτώντες θα ενημερωθούν αν εγκρίθηκε η παρουσίαση τους ή όχι κάποια στιγμή τον Ιούλιο, αφού τον Ιούνιο θα γίνει αξιολόγηση από διεθνή επιτροπή με 3 Έλληνες μέλη και 6 μέλη από άλλες χώρες.
Το τελικό πρόγραμμα θα βγει τον Αύγουστο. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υποβολή παρουσιάσεων, δείτε εδώ.
Ο Δήμος Αθηναίων προσκαλεί όλους τους ενεργούς πολίτες, φορείς της κοινωνίας των πολιτών και επαγγελματίες να συμμετάσχουν ενεργά στη διαμόρφωση του Σχεδίου Δράσης του για τη συμμετοχή του στην πρωτοβουλία OGP Local (Open Government Partnership).
Στο πλαίσιο αυτό, οργανώνεται ένα διήμερο θεματικών εργαστηρίων το Σάββατο 17 και την Κυριακή 18 Μαΐου στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων, με στόχο την ανοικτή και δημιουργική συνδιαμόρφωση συγκεκριμένων δράσεων που απαντούν σε σύγχρονες αστικές προκλήσεις.
Τι περιλαμβάνει η εκδήλωση:
Συμμετοχικά workshops με τη συμμετοχή οργανώσεων και ενεργών πολιτών Ανάλυση και επεξεργασία προτάσεων από τη δημόσια διαβούλευση Προτεραιοποίηση δράσεων με βάση τις ανάγκες των κατοίκων
Θεματικές ενότητες:
Ενεργειακή Δημοκρατία και Ευαλωτότητα (Σάββατο 17 Μαΐου)
Στέγαση και Βιώσιμη Ανάπτυξη (Σάββατο 17 Μαΐου)
Καθολική Προσβασιμότητα σε φυσικό και ψηφιακό επίπεδο (Κυριακή 18 Μαΐου)
Διαφάνεια, Λογοδοσία και Συμμετοχικός Προϋπολογισμός (Κυριακή 18 Μαΐου)
Η συμμετοχή είναι ελεύθερη. Μετά το πέρας των εργαστηρίων, θα αναρτηθούν τα πρακτικά και τα αποτελέσματα, ενώ οι προτάσεις που θα προκύψουν θα αποτελέσουν τη βάση για το τελικό Σχέδιο Δράσης του Δήμου.
Πού: Σεράφειο Δήμου Αθηναίων (Εχελιδών 19 & Πειραιώς 144, 11854, Αθήνα – Χάρτης) Πότε: Σάββατο 17 & Κυριακή 18 Μαΐου 2025 Ώρες: 09:30–19:00 Συμμετοχή: Ελεύθερη με προεγγραφή (φόρμα συμμετοχής)
Μαζί διαμορφώνουμε ένα πιο ανοιχτό, δίκαιο και συμμετοχικό μέλλον για την Αθήνα!
Δείτε το πρόγραμμα των εργαστηρίων ανά θεματική ενότητα:
Ενεργειακή Δημοκρατία και Ευαλωτότητα
Στέγαση και Βιώσιμη Ανάπτυξη
Καθολική Προσβασιμότητα σε φυσικό και ψηφιακό επίπεδο
Διαφάνεια, Λογοδοσία και Συμμετοχικός Προϋπολογισμός
Σάββατο 17 Μαΐου 2025
Ώρα
Δραστηριότητα
09:30–10:00
Προσέλευση
10:00–10:15
Εισαγωγή από την ομάδα OGP Local του Δήμου Αθηναίων (στόχος, δομή εργασίας)
Η τεχνολογία προβάλλεται εδώ και δεκαετίες ως η πανάκεια για τα περισσότερα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα. Όμως, όλο και περισσότερα παραδείγματα παγκοσμίως αποκαλύπτουν πως, όταν εφαρμόζεται χωρίς λογοδοσία και χωρίς ανθρωποκεντρική προσέγγιση, μπορεί να γίνει εργαλείο καταπίεσης, διάκρισης και ελέγχου. Το φαινόμενο του techno-solutionism, δηλαδή η πεποίθηση ότι κάθε κοινωνικό ζήτημα μπορεί να λυθεί μέσω κάποιας τεχνολογικής καινοτομίας, εξελίσσεται σε ιδεολογικό πυλώνα της σύγχρονης επιτήρησης και ποινικοποίησης των περιθωριοποιημένων ομάδων.
Τεχνολογία και ασφάλεια: Μια επίφαση προόδου
Από το Ισραήλ και τη Ρωσία, μέχρι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναπτύσσονται και υιοθετούνται συστήματα επιτήρησης που αξιοποιούν τεχνητή νοημοσύνη (AI), με πρόσχημα την αύξηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας. Στην πράξη, όμως, αυτές οι τεχνολογίες εφαρμόζονται δυσανάλογα σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και μειονότητες, με στόχο τον έλεγχο, την πρόληψη κινητοποιήσεων και την καταστολή.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η στρατιωτική μονάδα 8200 στο Ισραήλ, η οποία χρησιμοποιεί σύστημα AI για την παρακολούθηση Παλαιστινίων και ακτιβιστών στη Δυτική Όχθη. Το σύστημα αυτό παρέχει εργαλεία για την ανάλυση κινήσεων, την επιτήρηση της καθημερινότητας και ακόμη και την «πρόβλεψη κοινωνικών αναταραχών».
Αντίστοιχα, στη Ρωσία, λογισμικό αναγνώρισης εθνικότητας έχει τοποθετηθεί σε χιλιάδες κάμερες στην Αγία Πετρούπολη, νομιμοποιώντας τον ρατσιστικό έλεγχο και την καταγραφή ατόμων με βάση τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά τους.
Η Ευρώπη δεν αποτελεί εξαίρεση
Είναι λάθος να θεωρήσουμε αυτές τις περιπτώσεις ως χαρακτηριστικά αυταρχικών καθεστώτων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η υιοθέτηση παρόμοιων πρακτικών επιτήρησης είναι όχι μόνο υπαρκτή, αλλά και θεσμοθετημένη. Η λογική της «Ψηφιακής Ευρώπης-Φρούριο» ενισχύεται μέσα από ρυθμιστικά πλαίσια και ευρωπαϊκά έργα, όπως το iBorderCtrl και το ROBORDER, τα οποία χρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους και βασίζονται σε αμφισβητούμενες τεχνολογίες.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η χρήση της τεχνολογίας στην πολιτική για τη μετανάστευση. Η βάση δεδομένων EURODAC επεκτάθηκε ώστε να περιλαμβάνει και φωτογραφίες προσώπων – ακόμη και παιδιών έξι ετών – για σκοπούς αναγνώρισης μέσω AI.
Παράλληλα, το AI Act της ΕΕ προσφέρει γενική εξαίρεση για χρήση σε θέματα εθνικής ασφάλειας, ενώ απέτυχε να απαγορεύσει αμφιλεγόμενα συστήματα σε μεταναστευτικό και αστυνομικό πλαίσιο.
Άλλα παραδείγματα όπως το έργο AEGIS δοκιμάζονται στην Ολλανδία, την Ισπανία και τη Ρουμανία, και περιλαμβάνουν εγκατάσταση AI-καμερών στην Αμβέρσα, για να «ανιχνεύουν απειλές» σε εβραϊκές κοινότητες.
Ο κίνδυνος της ψευδούς ουδετερότητας της τεχνολογίας
Οι υποστηρικτές της τεχνολογικής λύσης συχνά ισχυρίζονται ότι η τεχνολογία είναι ουδέτερη. Όμως, η τεχνολογία δεν αναπτύσσεται ούτε εφαρμόζεται σε κοινωνικό κενό. Ενσαρκώνει τις προκαταλήψεις, τις ιεραρχίες και τις ανισότητες του κοινωνικού πλαισίου στο οποίο ενσωματώνεται.
Όπως τονίζει η συμμαχία Protect Not Surveil, η αντιμετώπιση της τεχνολογίας ως ουδέτερης ενέχει τον κίνδυνο αναπαραγωγής ακριβώς εκείνων των μορφών κατάχρησης εξουσίας που η ΕΕ ισχυρίζεται ότι απορρίπτει.
Από την καινοτομία στην καταστολή
Η χρήση τεχνολογιών υπό το πρόσχημα της καινοτομίας οδηγεί συχνά στην ενίσχυση της καταστολής. Η Ουγγαρία, για παράδειγμα, ψήφισε νόμο τον Μάρτιο του 2025 που ποινικοποιεί το δικαίωμα στη διαμαρτυρία και επιτρέπει τη χρήση Remote Biometric Identification για την αναγνώριση συμμετεχόντων στο Pride της Βουδαπέστης.
Ταυτόχρονα, η αυξανόμενη ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, όπως η αστυνόμευση και η διαχείριση συνόρων, ανοίγει το δρόμο για την εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση κρίσιμων τομέων, όπου στρατιωτικές και τεχνολογικές εταιρείες έχουν πλέον ισχυρά οικονομικά κίνητρα να συνεχίσουν να καινοτομούν – όχι για το κοινό καλό, αλλά για το ιδιωτικό κέρδος.
Προς μια ανθρωποκεντρική τεχνολογία
Η απάντηση στο techno-solutionism δεν είναι η απόρριψη της τεχνολογίας καθ’ ολοκληρίαν, αλλά η επανανοηματοδότησή της. Πρέπει να επανεξετάσουμε όχι μόνο το «πώς» αλλά και το «γιατί» χρησιμοποιούμε την τεχνολογία. Η ανάπτυξη και η χρήση των τεχνολογικών εργαλείων πρέπει να καθοδηγούνται από τις αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της λογοδοσίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Το αφήγημα της τεχνολογικής λύσης μπορεί να είναι ελκυστικό, ειδικά σε περιόδους αβεβαιότητας. Όμως, η αλήθεια είναι ότι η τεχνολογία δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαθιστά τη δημοκρατία, την κοινωνική πολιτική ή τη δικαιοσύνη. Αν θέλουμε μια κοινωνία πιο ασφαλή, πιο δίκαιη και πιο δημοκρατική, πρέπει να επανεξετάσουμε τον ρόλο της τεχνολογίας στη ζωή μας – όχι ως «αυτόματη λύση», αλλά ως εργαλείο για την ενδυνάμωση των ανθρώπων και των κοινοτήτων τους.
Οι νικητές του διεθνούς σκέλους έχουν ήδη ανακοινωθεί και εκεί στην τρίτη (3η) θέση φιγουράρει η παραπάνω εικόνα της Μονής Ρουσάνου (2η θέση) από τον Ιωάννη Ιωαννίδη, ενώ στην 21η η φωτογραφία της Οδού των Ιπποτών στη Ρόδο από την Ανέζα Παλιού (εδώ 3η θέση). Έχουν θερμά συγχαρητήρια!
To Wiki Loves Monuments είναι διεθνής διαγωνισμός φωτογραφίας μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, και στην Ελλάδα διοργανώνεται από το Wikimedia User Group Greece.
Το έργο ODECO, γνωστό για την προώθηση της έρευνας σε οικοσυστήματα ανοιχτών δεδομένων στην Ευρώπη, δημοσίευσε μια νέα έκθεση με τίτλο ‘Legal Frictions for Data Openness: Reflections from a Case-Study on Re-Use of the Open Web for AI Training’’. Η έκθεση εμβαθύνει στις περίπλοκες νομικές και πολιτικές προκλήσεις που σχετίζονται με τη χρήση δεδομένων ανοιχτού ... Read more
Στο περιβάλλον των ψηφιακών πληροφοριών του 21ου αιώνα, οι βιβλιοθήκες —δημόσιες και ακαδημαϊκές— εξακολουθούν να αποτελούν κρίσιμους φορείς πρόσβασης στη γνώση, την έρευνα και την πολιτιστική παραγωγή. Ωστόσο, η μετάβαση από το έντυπο στο ψηφιακό περιεχόμενο έχει αναδείξει μια σειρά από νέες προκλήσεις. Στο επίκεντρο αυτών των προκλήσεων βρίσκεται η εξάρτηση των βιβλιοθηκών από συμβάσεις αδειοδότησης και η αδυναμία διαπραγμάτευσης όρων που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.
Η έκθεση της COMMUNIA με τίτλο “Unfair licensing practices: the library experience“, που βασίστηκε σε συνάντηση με υπεύθυνους αδειοδότησης από ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες τον Φεβρουάριο του 2025, αναδεικνύει πώς οι εκδότες εκμεταλλεύονται το μονοπωλιακό τους καθεστώς και την αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων για να επιβάλουν δυσανάλογους περιορισμούς στις βιβλιοθήκες. Η ανισορροπία δύναμης σε αυτές τις σχέσεις οδηγεί σε σοβαρούς περιορισμούς στην πρόσβαση, την επιστημονική πρόοδο και τα δικαιώματα των χρηστών.
Η Αδειοδότηση Ψηφιακών Πόρων: Ένα Ασφυκτικό Περιβάλλον
Οι δημόσιες και οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες λειτουργούν με διαφορετικά μοντέλα και στόχους. Ωστόσο, και οι δύο καλούνται να αποκτήσουν πρόσβαση σε ψηφιακά έργα —όπως e-books, περιοδικά και βάσεις δεδομένων— μέσω αδειών, οι οποίες ρυθμίζουν αυστηρά ποιος, πότε και πώς μπορεί να τα χρησιμοποιήσει.
Η έκθεση τονίζει ότι η μετάβαση από την αγορά έντυπων βιβλίων στην αδειοδότηση ψηφιακών εκδόσεων έχει ενισχύσει υπέρμετρα την εξουσία των εκδοτών. Οι όροι πρόσβασης, οι γεωγραφικοί και χρονικοί περιορισμοί, ακόμη και το ποια έργα διατίθενται, καθορίζονται μονομερώς από τους εκδότες.
Εμπόδια στη Δημιουργία Ψηφιακών Συλλογών
Άρνηση Αδειοδότησης
Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα είναι η άρνηση αδειοδότησης από τους εκδότες. Ορισμένοι αρνούνται να διαπραγματευτούν με βιβλιοθήκες ή αποκλείουν δημοφιλείς τίτλους και εγχειρίδια από την κυκλοφορία τους μέσω δημόσιων καναλιών.
Η πρακτική του “windowing” (καθυστέρηση της διαθεσιμότητας ενός τίτλου σε βιβλιοθήκες για 6–12 μήνες μετά την έκδοση) δημιουργεί πρόσθετα εμπόδια, ιδίως για τις δημόσιες βιβλιοθήκες που εξυπηρετούν ευρείες κοινωνικές ομάδες.
Ακατάλληλα Μοντέλα Αδειοδότησης
Οι βιβλιοθήκες υποχρεώνονται συχνά να αποδέχονται πακέτα αδειών (bundled licenses) που περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό τίτλων, πολλοί από τους οποίους δεν είναι αναγκαίοι. Αυτό οδηγεί σε σπατάλη δημόσιων πόρων και περιορίζει τη βιβλιοποικιλότητα.
Η εμφάνιση των “άδειες ανά άτομο” (one-book-per-student) εντείνει την ανισότητα στην πρόσβαση. Τα πανεπιστήμια καλούνται να αγοράσουν μία άδεια ανά φοιτητή ανά μάθημα, κάτι που είναι οικονομικά και λειτουργικά ανέφικτο. Επιπλέον, τίθενται σοβαρά ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων, καθώς απαιτείται η αποστολή λιστών φοιτητών σε εκδότες.
Μέτρηση Πρόσβασης (Metered Licenses)
Οι λεγόμενες “μετρημένες άδειες” προβλέπουν περιορισμένο αριθμό δανεισμών ή χρονική πρόσβαση, χωρίς δικαιώματα διαρκούς χρήσης. Ένα e-book μπορεί να διατεθεί για 4–8 δανεισμούς και μετά να απαιτείται νέα αγορά. Αντίθετα, ένα φυσικό βιβλίο μπορεί να δανειστεί 20–30 φορές.
Περιορισμοί στην Επιστημονική Έρευνα
Οι ερευνητές και οι φοιτητές αντιμετωπίζουν αυξανόμενους περιορισμούς λόγω συμβατικών όρων που υπερβαίνουν το νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα χρήσης.
Περιοριστικές Ρήτρες για Τεχνητή Νοημοσύνη (AI)
Η έκθεση περιλαμβάνει παραδείγματα όπου οι εκδότες απαγορεύουν οποιαδήποτε χρήση των περιεχομένων με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, ακόμη και για αθώες ενέργειες, όπως η δημιουργία περιλήψεων με τη βοήθεια chatbot.
Οι βιβλιοθηκονόμοι προειδοποιούν ότι δεν είναι νομικά, ηθικά ή τεχνικά εφικτό για μια βιβλιοθήκη να ελέγχει τη χρήση AI από τους χρήστες της.
Περιορισμοί στην Εξόρυξη Κειμένου και Δεδομένων (TDM)
Παρά το ότι η ΕΕ επιτρέπει πλέον την TDM για ερευνητικούς σκοπούς, πολλοί εκδότες περιλαμβάνουν ρήτρες που την απαγορεύουν, εκμεταλλευόμενοι το δικαίωμα της ελεύθερης διαπραγμάτευσης.
Επιλογή Ξένου Δικαίου
Η επιβολή ξένων νομικών συστημάτων, όπως το Δίκαιο του Ντέλαγουερ (ΗΠΑ), δημιουργεί νομική αβεβαιότητα και πρακτικά ακυρώνει τα εθνικά δικαιώματα των χρηστών, ιδίως εκείνα που σχετίζονται με ερευνητικές εξαιρέσεις.
Περιορισμένος Ορισμός «Εξουσιοδοτημένων Χρηστών»
Συχνά, μόνο φοιτητές και προσωπικό που είναι εγγεγραμμένοι στο ίδρυμα λογίζονται ως νόμιμοι χρήστες. Αυτό αποκλείει φοιτητές ανταλλαγής, ερευνητές κοινών προγραμμάτων, εξωτερικούς συνεργάτες και διεθνείς εταίρους, υπονομεύοντας την ανοικτή επιστήμη.
Άλλες Επιζήμιες Συμβατικές Ρήτρες
Ρήτρες Ευθύνης και Παραβάσεων
Οι εκδότες επιδιώκουν να επιβάλουν στις βιβλιοθήκες πλήρη νομική ευθύνη για τις πράξεις των χρηστών τους. Μια και μόνη χρήση AI ή TDM από έναν φοιτητή μπορεί να οδηγήσει σε κατάργηση της άδειας και νομικές ενέργειες κατά του ιδρύματος.
Έλεγχοι και Επιθεωρήσεις
Ορισμένες άδειες επιτρέπουν στους εκδότες να διενεργούν επιτόπιους ελέγχους στους χώρους της βιβλιοθήκης ή να απαιτούν την παράδοση αρχείων χρήσης.
4.3 Ρήτρες Εμπιστευτικότητας
Οι βιβλιοθήκες καλούνται να υπογράψουν συμφωνίες μη αποκάλυψης (NDAs) που περιορίζουν την ανταλλαγή πληροφοριών ακόμα και με δημόσιους φορείς ή άλλες βιβλιοθήκες. Αυτό υπονομεύει τη διαφάνεια, τη συλλογική διαπραγμάτευση και την ενημερωμένη λήψη αποφάσεων.
Συμπεράσματα και Προτάσεις Πολιτικής
Η έκθεση υποστηρίζει ότι το υφιστάμενο μοντέλο αδειοδότησης:
Αποτρέπει την ανάπτυξη βιώσιμων ψηφιακών συλλογών
Περιορίζει την ερευνητική και εκπαιδευτική χρήση
Απειλεί τη βιβλιοθηκονομική αυτονομία
Αντιβαίνει στις αρχές της ανοικτής πρόσβασης και της δημοκρατικής γνώσης
Και καταλήγει σε σειρά προτάσεων πολιτικής:
Νομοθετική Υποχρέωση Διαθεσιμότητας: Η ψήφιση ευρωπαϊκού κανονισμού που να επιβάλλει την υποχρεωτική διαθεσιμότητα όλων των ψηφιακών έργων σε βιβλιοθήκες υπό δίκαιους και μη διακριτικούς όρους.
Κατοχύρωση της Υπεροχής των Εξαιρέσεων: Οι εθνικές εξαιρέσεις και περιορισμοί υπέρ της έρευνας και της εκπαίδευσης να μην δύνανται να περιορίζονται από συμβάσεις.
Δημιουργία ενός Ψηφιακού Νόμου Γνώσης (Digital Knowledge Act): Ένας νομικός μηχανισμός που να κατοχυρώνει τα δικαιώματα ψηφιακής πρόσβασης στη γνώση στο ευρωπαϊκό δίκαιο.
Η ελευθερία των συμβάσεων, όταν ασκείται από μονοπωλιακούς παρόχους γνώσης, μπορεί να οδηγήσει σε καταστρατήγηση θεμελιωδών κοινωνικών και επιστημονικών αξιών. Οι βιβλιοθήκες δεν είναι εμπορικοί πελάτες. Είναι δημόσιοι θεσμοί. Το δικαίωμα στην πρόσβαση στη γνώση δεν μπορεί να υπόκειται σε καταχρηστικούς όρους.
Αν δεν υπάρξει θεσμική παρέμβαση, ο «ψηφιακός πολιτισμός» κινδυνεύει να παραμείνει πολιτισμός κλειστής πρόσβασης. Η Ευρώπη έχει την ευκαιρία —και την ευθύνη— να δείξει ότι η τεχνολογική πρόοδος δεν πρέπει να γίνεται σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος.
Σε έναν όλο και πιο διασυνδεδεμένο και ψηφιοποιημένο κόσμο, η αξιόπιστη ταυτοποίηση νομικών προσώπων είναι κρίσιμη για την οικονομική διαφάνεια, την ασφάλεια και την ομαλή λειτουργία των παγκόσμιων αγορών. Εδώ ακριβώς έρχεται να παίξει καθοριστικό ρόλο το Legal Entity Identifier (LEI) — ένας διεθνής αναγνωριστικός αριθμός που έχει σχεδιαστεί για να διασφαλίζει τη μοναδική και καθαρή αναγνώριση κάθε νομικής οντότητας.
Τι είναι το LEI;
Το LEI είναι ένας αλφαριθμητικός κωδικός 20 χαρακτήρων, βασισμένος στο πρότυπο ISO 17442, ο οποίος επιτρέπει την ακριβή ταυτοποίηση νομικών προσώπων που συμμετέχουν σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές ή άλλες επίσημες δραστηριότητες. Δημιουργήθηκε στο πλαίσιο πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της διαφάνειας μετά την οικονομική κρίση του 2008, υπό την καθοδήγηση του Financial Stability Board (FSB) και των κρατών του G20.
Η βασική ανάγκη πίσω από το LEI είναι η δυνατότητα απάντησης σε δύο θεμελιώδη ερωτήματα:
Ποιος είναι ποιος;
Ποιος ανήκει σε ποιον;
Με την ύπαρξη ενός μοναδικού, παγκόσμιου αναγνωριστικού αριθμού, η διαχείριση κινδύνων, η καταπολέμηση χρηματοοικονομικής απάτης και η συμμόρφωση με κανονισμούς γίνονται πιο αποτελεσματικές και διαφανείς.
Η χρήση και διάδοση του LEI προσφέρει πολλαπλά πλεονεκτήματα τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στις ρυθμιστικές αρχές:
Ενίσχυση της διαφάνειας και της εμπιστοσύνης
Η ανοιχτή πρόσβαση στα δεδομένα του Global LEI Index επιτρέπει σε κάθε ενδιαφερόμενο να ελέγχει την ταυτότητα και τη δομή ιδιοκτησίας οποιασδήποτε νομικής οντότητας. Αυτό ενισχύει την εμπιστοσύνη και τη λήψη αποφάσεων με γνώμονα την ασφάλεια.
Απλοποίηση διαδικασιών KYC και due diligence
Το LEI μειώνει τη γραφειοκρατία και τον χρόνο στις διαδικασίες αναγνώρισης αντισυμβαλλόμενων και onboarding πελατών, διευκολύνοντας έτσι το διεθνές εμπόριο και τις διασυνοριακές συναλλαγές.
Υποστήριξη της συμμόρφωσης με ρυθμιστικές απαιτήσεις
Η ύπαρξη ενός κοινού αναγνωριστικού βοηθά τις επιχειρήσεις να συμμορφώνονται με κανονισμούς όπως AML (Anti-Money Laundering), CFT (Counter-Funding of Terrorism), MiFID II, EMIR, FATCA και άλλους.
Διαφάνεια στις σχέσεις οντοτήτων
Το LEI περιλαμβάνει πληροφορίες για τις σχέσεις μεταξύ νομικών προσώπων (μητρικές/θυγατρικές), διευκολύνοντας την κατανόηση και επίβλεψη πολυεθνικών εταιρικών δομών.
Δωρεάν και ανοικτή πρόσβαση στα δεδομένα
Η Global Legal Entity Identifier Foundation (GLEIF) παρέχει ελεύθερη πρόσβαση στα LEI δεδομένα μέσω του Global LEI Index, καθιστώντας τα ένα δημόσιο αγαθό.
Σε ποίους απευθύνεται τα LEI;
Το LEI είναι απαραίτητο ή συνιστώμενο για:
Τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και επενδυτικά ταμεία
Νομικά πρόσωπα που συμμετέχουν σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές
Εταιρείες που εμπλέκονται σε διεθνείς εμπορικές σχέσεις
Επιχειρήσεις που υπόκεινται σε ελέγχους KYC
Παρόχους υπηρεσιών compliance ή AML
Η διαδικασία απόκτησης LEI είναι σχετικά απλή:
Επιλέγετε έναν εξουσιοδοτημένο LEI Issuing Organization από τη λίστα της GLEIF.
Υποβάλλετε αίτηση με τα βασικά στοιχεία της νομικής σας οντότητας.
Η αίτηση εξετάζεται και εφόσον τα δεδομένα επιβεβαιωθούν, εκδίδεται ο μοναδικός κωδικός LEI.
Η εγγραφή είναι ετήσια και απαιτεί ανανέωση κάθε χρόνο για να παραμείνει ενεργή.
Η GLEIF εξασφαλίζει την εγκυρότητα και ακρίβεια των στοιχείων μέσω ετήσιου ελέγχου και ενημέρωσης των δεδομένων.
Η εφαρμογή του LEI εξελίσσεται συνεχώς για να καλύψει ανάγκες της ψηφιακής οικονομίας. Γίνεται πλέον χρήση των LEI σε αυτοματοποιημένα ψηφιακά σενάρια, όπως σε blockchain εφαρμογές, ψηφιακές ταυτότητες και API-based υπηρεσίες, προσφέροντας ακόμα μεγαλύτερη αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα στις ψηφιακές αλληλεπιδράσεις.
Οι διεθνείς ρυθμιστικές αρχές ενθαρρύνουν την ευρύτερη χρήση του LEI, όχι μόνο στους χρηματοοικονομικούς κύκλους, αλλά και σε κάθε επιχειρηματικό τομέα που εμπλέκεται σε πολύπλοκες ή διακρατικές συναλλαγές.
Η υιοθέτηση του LEI αποτελεί ουσιαστικό βήμα για τη διασφάλιση διαφάνειας, συμμόρφωσης και αξιοπιστίας στον παγκόσμιο επιχειρηματικό και χρηματοοικονομικό κόσμο. Καθώς οι απαιτήσεις για ελέγχους, κανονισμούς και ψηφιακές διασυνδέσεις αυξάνονται, η ύπαρξη ενός μοναδικού, αναγνωρίσιμου και διαφανή κωδικού για κάθε νομικό πρόσωπο καθίσταται όλο και πιο απαραίτητη.
Οι εφαρμογές συνομιλιών με κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο, όπως οι Signal και WhatsApp, θεωρούνται από τους καλύτερους τρόπους για να διατηρήσει κανείς τις ψηφιακές του συνομιλίες ιδιωτικές. Ωστόσο, αν δεν είστε προσεκτικοί με το πώς αποθηκεύονται και δημιουργούνται τα αντίγραφα ασφαλείας αυτών των συνομιλιών, ενδέχεται να θέσετε σε κίνδυνο την προστασία της ιδιωτικότητάς σας.
Η κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο διασφαλίζει ότι μόνο ο αποστολέας και ο παραλήπτης μπορούν να διαβάσουν τα περιεχόμενα των μηνυμάτων. Ο οργανισμός που παρέχει την πλατφόρμα—όπως η Meta για το WhatsApp ή η Signal Foundation για το Signal—δεν έχει πρόσβαση στο περιεχόμενο. Ωστόσο, μπορούν να συλλέγουν μεταδεδομένα, δηλαδή ποιος επικοινωνεί με ποιον, πότε και από πού.
Το Πρόβλημα με τα Αντίγραφα Ασφαλείας
Ακόμα και αν η συνομιλία είναι πλήρως κρυπτογραφημένη, τα αντίγραφα ασφαλείας αυτών των συνομιλιών μπορεί να μην προστατεύονται με τον ίδιο τρόπο. Αν αποθηκευτούν στο cloud (π.χ. Google Drive ή iCloud) χωρίς επαρκή κρυπτογράφηση, τότε ενδέχεται να είναι προσβάσιμα από τρίτους, ακόμα και από τις ίδιες τις πλατφόρμες αποθήκευσης ή τις αρχές.
Ας δούμε πώς αντιμετωπίζουν αυτό το ζήτημα μερικές από τις πιο δημοφιλείς εφαρμογές.
Signal: Καμία Σύνδεση με το Cloud
Η επίσημη εφαρμογή Signalδεν υποστηρίζει καθόλου αποθήκευση στο cloud. Αυτό σημαίνει ότι οι συνομιλίες σας δεν δημιουργούν αυτόματα αντίγραφα ασφαλείας σε πλατφόρμες όπως το iCloud ή το Google Drive.
Αν θέλετε να μεταφέρετε τα μηνύματά σας σε νέο κινητό, θα πρέπει να το κάνετε χειροκίνητα, χρησιμοποιώντας τις οδηγίες που παρέχει η εφαρμογή. Αν χάσετε το κινητό σας χωρίς να έχετε κάνει backup τοπικά, το περιεχόμενο των συνομιλιών σας χάνεται οριστικά.
WhatsApp: Επιλογή για Κρυπτογραφημένα Backups
Το WhatsApp, από την εταιρεία Meta, επιτρέπει τη δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας σε Google Drive (σε Android) και iCloud (σε iPhone). Το σημαντικό εδώ είναι ότι μπορείτε να επιλέξετε αν τα αντίγραφα θα είναι κρυπτογραφημένα από άκρο σε άκρο.
Για να ενεργοποιήσετε αυτή την επιλογή, θα πρέπει να δημιουργήσετε έναν κωδικό πρόσβασης ή να αποθηκεύσετε ένα 64ψήφιο κλειδί. Χωρίς αυτό, τα backup σας μπορεί να είναι προσβάσιμα από την Google, την Apple ή όποιον αποκτήσει πρόσβαση στον λογαριασμό σας.
Apple iMessage: Κρυπτογράφηση υπό Προϋποθέσεις
Οι συνομιλίες μεταξύ χρηστών iPhone μέσω iMessage είναι κρυπτογραφημένες από άκρο σε άκρο. Όμως, τα αντίγραφα ασφαλείας στο iCloudδεν είναι εξ αρχής κρυπτογραφημένα με τον ίδιο τρόπο.
Με την εισαγωγή της λειτουργίας Advanced Data Protection, η Apple επιτρέπει πλέον προαιρετικά την πλήρη κρυπτογράφηση του περιεχομένου στο iCloud, συμπεριλαμβανομένων των iMessage backup. Όμως η λειτουργία αυτή δεν είναι διαθέσιμη στο Ηνωμένο Βασίλειο, λόγω νομικών διαφορών με την κυβέρνηση.
Google Messages: Μερική Κρυπτογράφηση
Οι συνομιλίες μέσω Google Messages είναι κρυπτογραφημένες μόνο όταν και οι δύο συμμετέχοντες χρησιμοποιούν την εφαρμογή (θα δείτε ένα λουκέτο δίπλα στο κουμπί αποστολής).
Η εφαρμογή επιτρέπει τη δημιουργία backup στον Google λογαριασμό σας. Όταν χρησιμοποιείτε κωδικό πρόσβασης ή PIN οθόνης κλειδώματος, το περιεχόμενο των συνομιλιών μπορεί να αποθηκευτεί με κρυπτογράφηση. Ωστόσο, η δυνατότητα ενεργοποίησης πλήρους κρυπτογράφησης για τα backup δεν είναι ακόμα επίσημα διαθέσιμη, αν και δοκιμάζεται σε beta έκδοση.
Όλοι Πρέπει να Κάνουν το Ίδιο
Ακόμα κι αν εσείς ενεργοποιήσετε την κρυπτογράφηση backup, οι συνομιλίες σας μπορεί να είναι εκτεθειμένες αν ο συνομιλητής σας δεν κάνει το ίδιο. Αν έχετε ευαίσθητες συνομιλίες, καλό είναι να ζητήσετε από τους άλλους να απενεργοποιήσουν την αποθήκευση backup ή να ενεργοποιήσουν την κρυπτογράφηση.
Χρειάζεστε όντως αντίγραφα;
Η ανάγκη για backup είναι κατανοητή—πολλοί θέλουμε να κρατήσουμε αναμνήσεις ή σημαντικά μηνύματα. Όμως αξίζει να αναρωτηθείτε: χρειάζεται να αποθηκεύετε κάθε συνομιλία επ’ αόριστον;
Οι περισσότερες εφαρμογές (όπως το Signal και το WhatsApp) προσφέρουν λειτουργία μηνυμάτων που εξαφανίζονται. Μπορείτε να ρυθμίσετε κάθε συνομιλία ξεχωριστά ώστε να διαγράφεται μετά από ένα διάστημα, όπως μια εβδομάδα. Προσοχή όμως: αν δημιουργηθεί backup πριν εξαφανιστούν τα μηνύματα, τότε αυτά μπορεί να παραμείνουν αποθηκευμένα.
Η Google και η Apple δεν προσφέρουν προς το παρόν τέτοια δυνατότητα, κάτι που πολλοί χρήστες ελπίζουν να αλλάξει στο μέλλον.
Οι εφαρμογές συνομιλιών με κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για την προστασία της ιδιωτικότητας. Όμως τα αντίγραφα ασφαλείας παραμένουν ένα αδύναμο σημείο.
Το Signal αποφεύγει το cloud και προσφέρει την υψηλότερη δυνατή ασφάλεια.
Το WhatsApp επιτρέπει πλήρως κρυπτογραφημένα backup, αλλά μόνο προαιρετικά.
Η Apple κάνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση με το Advanced Data Protection.
Η Google βρίσκεται ακόμα στο στάδιο των δοκιμών για ενισχυμένη ασφάλεια.
Ιδανικά, οι εφαρμογές θα πρέπει να προσφέρουν μόνο κρυπτογραφημένα αντίγραφα όταν γίνεται χρήση cloud. Μέχρι τότε, η προστασία της ιδιωτικότητάς σας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιλογές που εσείς και οι συνομιλητές σας κάνετε.
Η βιομηχανία τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δημόσιας υγείας και της οικονομικής σταθερότητας. Καθώς οι άνθρωποι συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο τι τρώνε και πώς αυτό επηρεάζει την υγεία τους, η ζήτηση για διαφάνεια, επιστημονική ακεραιότητα και πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες αυξάνεται. H Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) αντιμετωπίζει αυτές ... Read more
Πολλές και συναρπαστικές οι εξελίξεις στον κόσμο του Linux τις τελευταίες ημέρες. Από νέες εκδόσεις μεγάλων εργαλείων, μέχρι κρυφές βελτιώσεις σε διανομές, αλλά και φρέσκες κυκλοφορίες που ανανεώνουν… Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου Τα Νέα του Linux: Arch στο WSL, Firefox 138, Leap 16 Beta & Wine 10.7 όπως δημοσιεύθηκε στο Linux Insider
Την Δευτέρα 12 Μαϊου πραγματοποίησα παρουσίαση, μετά από πρόσκληση της Ευστρατία Σφαγμένου (καθηγήτρια ΠΕ06 Αγγλικής Φιλολογίας), σε μαθητές και μαθήτριες της Α’ τάξης του Πυθαγόρειου Γενικού Λυκείου με θέμα “Τεχνητή νοημοσύνη και ψηφιακός γραμματισμός” όπου συζητήσαμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Wikipedia στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Η Microsoft κάνει την εκκίνηση από εξωτερικό μέσον
(usb drive ή DVD) όσο μπορεί πιο δύσκολη.
Κατ' αρχάς, το πλήκτρο F7 που σε πάει στην επιλογή boot sequence
δεν ανταποκρινόταν.
Λύση:
windows key και Χ
βγάζει ένα μενού όπου διάλεξα windows powershell (admin)
εντολή: powercfg /h off
enter
exit
Τώρα πλέον ότα κάνεις επανεκκίνηση και πατήσεις συνεχώς το πλήκτρο F7
εμφανίζεται το παρακάτω μενού
(να έχεις τοποθετήσει από πριν ένα VDV με το λίνουξ στη θύρα)
και διάλεξε την επιλογή P1.
Τότε φορτώνει το linux mint
αλλά προσοχή, το DVD είναι αρκετά αργό,
οπότε
αρχικά δε δουλευε το ποντίκι
και η οθόνη δεν εμφανιζόταν όλη, χρειάζεται υπομονή,
με τα πολλά εμφανίστηκε από μόνος του ο δρομέας του ποντικιού
οπότε πάτησα το εικονίδιο για εγκατάσταση του λίνουξ,
(το οποίο ευτυχώς εμφανιζόταν αριστερά πάνω).
Μετά, όλα πολύ εύκολα και γρήγορα,
επανεκκίνηση και ενημέρωση του συστήματος,
ως συνήθως.
Για άλλους τρόπους εγκατάστασης (και από usb drive), δες
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στο κατώφλι μιας σημαντικής, αλλά αμφιλεγόμενης ψηφιακής μεταρρύθμισης: την εισαγωγή της εφαρμογής “EU mini wallet”, μιας λύσης επαλήθευσης ηλικίας που βασίζεται στην κρατική ψηφιακή ταυτότητα των πολιτών. Αν και το μέτρο στοχεύει στην προστασία των ανηλίκων από επιβλαβές περιεχόμενο στο διαδίκτυο, πολλοί ειδικοί και οργανώσεις υπεράσπισης δικαιωμάτων εκφράζουν έντονη ανησυχία για τον αντίκτυπο στην ιδιωτικότητα, την πρόσβαση στην πληροφορία, αλλά και τη ψηφιακή ένταξη των πιο ευάλωτων ομάδων.
Τι είναι to EU Mini Wallet;
To EU Mini Wallet είναι μια εφαρμογή που αναπτύσσεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έχει ως στόχο να προσφέρει έναν μηχανισμό ηλεκτρονικής επαλήθευσης ηλικίας για την πρόσβαση σε πλατφόρμες και υπηρεσίες με ηλικιακούς περιορισμούς. Η εφαρμογή αυτή θα βασίζεται σε ψηφιακές ταυτότητες που εκδίδονται από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών και αρχικά θα κυκλοφορήσει πιλοτικά σε τρεις χώρες το καλοκαίρι του 2025.
Η λειτουργία της προβλέπει ότι κάθε χρήστης που θέλει να επισκεφθεί έναν ιστότοπο με περιορισμούς ηλικίας θα πρέπει να αποδείξει την ηλικία του μέσω της εφαρμογής, χωρίς (θεωρητικά) να αποκαλύπτει άλλα προσωπικά δεδομένα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ισχυρίζεται ότι η εφαρμογή θα:
Προστατεύσει τους ανηλίκους από επιβλαβές περιεχόμενο (όπως η πορνογραφία).
Προσφέρει ανώνυμη επαλήθευση ηλικίας, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες όπως Zero-Knowledge Proofs (ZKPs).
Διασφαλίσει συμμόρφωση με τη νέα Digital Services Act (DSA).
Ωστόσο, οι στόχοι αυτοί έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με τις πραγματικότητες της τεχνολογικής υλοποίησης, όπως θα δούμε παρακάτω.
Πού Βρίσκεται το Πρόβλημα;
1. Ιδιωτικότητα υπό Απειλή
Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπόσχεται “ανώνυμη” επαλήθευση μέσω τεχνικών ZKP, αυτές οι τεχνολογίες είναι νέες, πολύπλοκες και δεν έχουν δοκιμαστεί επαρκώς σε κλίμακα. Το ενδεχόμενο διαρροών δεδομένων —και μάλιστα δεδομένων βασισμένων σε κρατικές ταυτότητες— είναι υπαρκτό και επικίνδυνο.
2. Κοινωνικός Αποκλεισμός
Η εφαρμογή προϋποθέτει ότι οι πολίτες θα διαθέτουν:
Κρατική ψηφιακή ταυτότητα
Σύγχρονο smartphone
Αυτό σημαίνει πως εκατομμύρια πολίτες (ιδίως ηλικιωμένοι, φτωχοί, μετανάστες, άτομα χωρίς πρόσβαση σε τεχνολογία) κινδυνεύουν να αποκλειστούν από υπηρεσίες και πληροφορίες στο διαδίκτυο.
3. Ψηφιακή Επιτήρηση
Η απαίτηση ταυτοποίησης πριν την πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μαζική παρακολούθηση και παραβίαση της ανωνυμίας. Αυτό θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο απλούς πολίτες, αλλά και δημοσιογράφους, ακτιβιστές και whistleblowers.
Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει πως το mini wallet είναι “προσωρινή λύση”, και άρα δεν απαιτεί υψηλά πρότυπα ασφαλείας. Αυτή η παραδοχή από επίσημα χείλη δημιουργεί ερωτήματα για το κατά πόσο έχουν ληφθεί υπόψη βασικά ζητήματα ψηφιακής ασφάλειας και προστασίας δεδομένων.
Τα ψηφιακά αποτυπώματα (digital footprints) μπορούν να συσχετισθούν, ακόμα και με “ανώνυμες” τεχνικές, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται από δημόσιες αρχές και μεγάλες πλατφόρμες που ήδη έχουν πρόσβαση σε τεράστιες βάσεις δεδομένων.
Αρχικά, η εφαρμογή εμφανίζεται ως εργαλείο για να εμποδίζεται η πρόσβαση ανηλίκων σε πορνογραφικό περιεχόμενο. Όμως, όπως συμβαίνει συχνά με τέτοιες τεχνολογίες, υπάρχει ο κίνδυνος διεύρυνσης του σκοπού (“scope creep”):
Η εφαρμογή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για περιορισμό πρόσβασης σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, gaming, ειδησεογραφικά μέσα, ακόμα και σε εκπαιδευτικό περιεχόμενο.
Ενδέχεται να γίνει εργαλείο ελέγχου της συμπεριφοράς των πολιτών στο διαδίκτυο, παραβιάζοντας τη θεμελιώδη αρχή της ελεύθερης πληροφόρησης.
Παρά τη ρητορική προστασίας των παιδιών, οι ειδικοί τονίζουν ότι:
Η ενδυνάμωση των νέων και η εκπαίδευσή τους στην υπεύθυνη χρήση του διαδικτύου είναι πιο αποτελεσματική από την απλή απαγόρευση.
Η υποχρεωτική ταυτοποίηση μπορεί να αποτρέψει νέους από το να αναζητούν πληροφορίες για θέματα υγείας, σεξουαλικότητας ή ψυχολογικής υποστήριξης.
Οι γονείς, με την επίφαση της “εποπτείας”, μπορεί να καταπατήσουν τα δικαιώματα των παιδιών στην ιδιωτική ζωή.
Εναλλακτικές Προσεγγίσεις
Αντί για την αμφιλεγόμενη εφαρμογή επαλήθευσης ηλικίας, η πολιτεία μπορεί να επενδύσει:
Σε ψηφιακή παιδεία για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Σε εργαλεία design που προάγουν την ασφάλεια εξ ορισμού (by design) στις πλατφόρμες.
Σε ανεξάρτητη εποπτεία και διαφάνεια στη χρήση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων.
Η εφαρμογή του άρθρου 28 του Digital Services Act, που αφορά την προστασία των ανηλίκων, δεν πρέπει να βασιστεί αποκλειστικά στην τεχνολογική επαλήθευση ηλικίας. Χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση με γνώμονα τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπου η προστασία δεν γίνεται εις βάρος της ελευθερίας, ισότητας και ιδιωτικότητας.
Το EU Mini Wallet φαίνεται πως φέρνει περισσότερα προβλήματα απ’ όσα καλείται να λύσει. Αν και η ανάγκη για προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο είναι πραγματική και επιτακτική, η επιλογή των μέσων δεν πρέπει να καταπατά θεμελιώδη δικαιώματα.
Η ταυτοποίηση για την πρόσβαση σε πληροφορία δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο. Η ιδιωτικότητα, η ελευθερία του λόγου και η ισότητα στην πρόσβαση είναι πυλώνες της δημοκρατίας μας και δεν πρέπει να θυσιαστούν στο όνομα της “ασφάλειας”.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να ηγηθεί στον κόσμο όχι μόνο τεχνολογικά, αλλά και ηθικά και δημοκρατικά. Αντί να βάζουμε εμπόδια στο διαδίκτυο, ας το κάνουμε πιο έξυπνο, πιο δίκαιο και πιο ασφαλές για όλους.
Ακόμα και σε ένα έργο ανοικτού κώδικα, δεν μπορείτε να αποφύγετε τις συναντήσεις. Ωστόσο, οι συναντήσεις δεν χρειάζεται να είναι άσκοπες. Αν γνωρίζετε πως να κρατάτε σημειώσεις, μπορεί να γίνει η συνάντησή σας χρήσιμη.
Πριν τη συνάντηση
Η καλή λήψη σημειώσεων ξεκινά πριν ακόμα αρχίσει η συνάντηση.
Δημιουργήστε την ημερήσια διάταξη (ατζέντα). Κάθε συνάντηση χρειάζεται μια ημερήσια διάταξη με τα θέματα που θα συζητηθούν. Αυτό όχι μόνο βοηθά να παραμείνει η συνάντηση εστιασμένη και να προσκαλέσει τα σωστά άτομα, αλλά σου δίνει και ένα σημείο εκκίνησης για τις σημειώσεις σας. Μέρος της δημιουργίας της ημερήσιας διάταξης είναι η συλλογή των ενεργειών από την προηγούμενη συνάντηση για παρακολούθηση.
Επέλεξε ένα μέσο. Πριν αρχίσετε να κρατάτε σημειώσεις, πρέπει να ξέρετε πώς θα το κάνετε. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η λήψη σημειώσεων με χαρτί και στυλό βοηθά στην απομνημόνευση, αλλά αυτό δεν είναι εύκολο να μοιραστεί ή να αναζητηθεί. Αν η συνάντηση σας γίνεται σε κείμενο (όπως στο IRC ή στο Matrix), τότε κάτι όπως το Debian’s MeetBot είναι ιδανικό. Διαφορετικά, ένα συνεργατικό έγγραφο (όπως το Etherpad ή το Google Docs) λειτουργεί καλά.
Επέλεξε έναν γραμματέα. Αυτό δεν πρέπει να είναι το άτομο που διαχειρίζεται τη συνάντηση. Είναι δύσκολο να κρατάς σημειώσεις και ταυτόχρονα να εστιάζεις στη ροή της συζήτησης για να την κατευθύνεις. Ορίστε ένα άτομο πριν (ή στην αρχή) της συνάντησης να είναι υπεύθυνο για τις σημειώσεις.
Ορίστε προσδοκίες. Αν έχετε ένα κοινόχρηστο έγγραφο σημειώσεων, πώς πρέπει να αλληλεπιδρούν τα άτομα με αυτό; Μπορούν να προσθέτουν τις δικές τους σημειώσεις καθώς προχωρά η συνάντηση; Πρέπει να ζητήσουν άδεια για να προσθέσουν κάτι κατά τη διάρκεια της συνάντησης; Μπορούν να κάνουν διευκρινίσεις και επεξεργασίες μετά το τέλος της; Θα πρέπει επίσης να αποφασίσετε αν υπάρχουν ορισμένα πράγματα (π.χ. εμπιστευτικές πληροφορίες) που δεν θα συμπεριληφθούν στις σημειώσεις ή θα εξαιρεθούν από τη δημοσιευμένη έκδοση.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης
Όταν αρχίσει η συνάντηση, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι υπάρχει γραμματέας και να υπενθυμίσετε στους συμμετέχοντες τις προσδοκίες. Μετά αρχίζει η διασκέδαση!
Καταγράψτε τις βασικές πληροφορίες. Σημειώστε το όνομα της συνάντησης, την ημερομηνία και τον τόπο. Αυτό βοηθά να τοποθετήσετε τις σημειώσεις στο κατάλληλο ιστορικό πλαίσιο.
Καταγράψτε τα παρόντα άτομα. Η καταγραφή των παρόντων διευκολύνει την κατανόηση αργότερα ποιος ήταν στην αίθουσα κατά τη συζήτηση. Πολλά άρθρα σχετικά με το πώς να κρατάς σημειώσεις θα προτείνουν επίσης να καταγράφονται οι απουσίες, αλλά αυτό είναι λιγότερο χρήσιμο σε αυτό το πλαίσιο. Οι συναντήσεις σε ένα έργο ανοικτού κώδικα είναι γενικά δημόσιες ή ημι-δημόσιες, οπότε είναι δύσκολο να καταγράψεις όλους όσους δεν είναι παρόντες.
Κρατά σημειώσεις. Προφανώς. Η παρακάτω υποενότητα περιέχει περισσότερες λεπτομέρειες.
Σημείωσε τα σημαντικά σημεία. Υπάρχουν μερικά πράγματα που θα πρέπει να επισημάνετε ξεκάθαρα στις σημειώσεις:
Προτάσεις. Όταν κάποιος κάνει μια πρόταση, σημειώστε ποια είναι η πρόταση και ποιος την έκανε.
Αποφάσεις. (Μερικές φορές ονομάζονται “συμφωνίες”.) Τι συμφώνησε η ομάδα; Αν έγινε ψηφοφορία, καταγράψτε το αποτέλεσμα (ή μια πλήρη λίστα με τα ονόματα).
Ενέργειες. Οι συναντήσεις είναι υπέροχες στο να δημιουργούν εργασίες. Καταγράψτε ποιος είναι υπεύθυνος για τι και μέχρι πότε.
Αιτήματα βοήθειας. Αν κάποιος ζητήσει βοήθεια, σημειώστε το ώστε να μπορούν άλλοι να δουν τι χρειάζεται.
Κρατώντας σημειώσεις
Μέχρι τώρα, έχω αγνοήσει μια διάκριση μεταξύ σημειώσεων και πρακτικών συνεδριάσεων. Οι σημειώσεις είναι λιγότερο δομημένες και πιο πυκνές. Τα πρακτικά είναι μια τυποποιημένη έκδοση των σημειώσεων. Η προσέγγιση που θα ακολουθήσεις εξαρτάται από το πλαίσιο. Οι καλά δομημένες συναντήσεις που εστιάζουν σε ενημερώσεις και συντονισμό μπορούν να μεταβούν απευθείας στα πρακτικά. Οι συναντήσεις στρατηγικού σχεδιασμού και brainstorming συχνά ωφελούνται από ένα πιο ελεύθερο στυλ σημειώσεων.
Για να δημιουργήσεις πρακτικά, η αγαπημένη μου προσέγγιση είναι να χρησιμοποιήσεις μια λίστα. Μια μη ταξινομημένη λίστα λειτουργεί, αλλά μια ταξινομημένη σου δίνει τη δυνατότητα να αναφέρεσαι γρήγορα σε άλλα σημεία. Σε κάθε περίπτωση, χρησιμοποιείς μια μορφή περιγράμματος. Κάθε θέμα είναι μια κορυφαία καταχώρηση στη λίστα, με σημαντικά σημεία και κλειδιά σημειώσεις υποδιαιρεμένες κάτω από αυτό. Όταν προσθέτεις σημειώσεις, φρόντισε να αναφέρεις ποιος είπε τι.
Οι σημειώσεις είναι λίγο πιο δύσκολες. Θέλεις να καταγράψεις όσα συμβαίνουν με αρκετή λεπτομέρεια ώστε οι σημειώσεις να είναι χρήσιμες αργότερα, αλλά δεν μπορείς να κάνεις μια λέξη προς λέξη μεταγραφή. Παρά τα όσα σου έχω πει στο παρελθόν, τα ακρωνύμια και οι συντομογραφίες είναι οι φίλοι σου εδώ. Συντομογράφησε όταν μπορείς να το κάνεις λογικά. Όπως και στα πρακτικά, θα πρέπει να είσαι σαφής σχετικά με το ποιος μιλάει.
Συνήθως προσπαθώ να συμπυκνώσω κάθε τρεις προτάσεις περίπου σε μία. Αυτός είναι ένας πολύ χαλαρός κανόνας, όμως. Προσπαθείς να συνοψίσεις τις σκέψεις των ανθρώπων επί τόπου, οπότε κάνε το καλύτερό σου να συνθέσεις όσα λέγονται και μετά να τα ξεχάσεις για να προχωρήσεις. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο είναι δύσκολο να διαχειρίζεσαι και να κρατάς σημειώσεις ταυτόχρονα. Θα γίνεις καλύτερος σε αυτό με την εξάσκηση, αλλά μην διστάσεις να ζητήσεις μια παύση στη συζήτηση για να προλάβεις.
Μετά τη συνάντηση
Μόνο επειδή η συνάντηση τελείωσε, δεν σημαίνει ότι οι σημειώσεις έχουν ολοκληρωθεί.
Δημιούργησε πρακτικά. Αν κράτησες σημειώσεις σε στυλ πρακτικών, τότε δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα εδώ. Αν χρησιμοποίησες το στυλ σημειώσεων, συμπύκνωσε τις σημειώσεις σου σε πρακτικά.
Δημοσίευσε τα πρακτικά. Πάρε τα πρακτικά σου και βάλτα στο μέρος όπου η κοινότητά σου δημοσιεύει πρακτικά. Και πάλι, εδώ είναι που το MeetBot κάνει τη ζωή λίγο πιο εύκολη, αφού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αυτόματη δημοσίευση πρακτικών.
Ενημέρωσε εργασίες, σφάλματα κ.λπ. Αν η συνάντηση περιλάμβανε συζήτηση για εργασίες, σφάλματα ή άλλα παρακολουθούμενα στοιχεία, πρόσθεσε ένα σχόλιο με τα αποτελέσματα της συνάντησης. Θα πρέπει επίσης να κλείσεις, να αναθέσεις ξανά ή να κάνεις οποιαδήποτε άλλη απαραίτητη προσαρμογή. Μερικές φορές δεν θα χρειαστεί να κάνεις τίποτα, επειδή η συνάντηση δεν έφτασε το θέμα σε μια απόφαση.
Δημιούργησε θέματα για τις εργασίες. Αν δημιουργήθηκαν νέες εργασίες, άνοιξε ένα θέμα στον κατάλληλο καταγραφέα. Αυτό βοηθά να διασφαλιστεί ότι η εργασία δεν θα γίνει ανενέργεια.
Όταν οι βιβλιοθήκες δεν μπορούν να «αγοράσουν» βιβλία και η γνώση γίνεται προϊόν ενοικίασης
Στην ψηφιακή εποχή, θα περίμενε κανείς ότι η πρόσβαση στη γνώση είναι πιο εύκολη από ποτέ. Κι όμως, σήμερα είναι πιο δύσκολο για ένα πανεπιστήμιο ή μια βιβλιοθήκη να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο απ’ ό,τι πριν 20 χρόνια σε ένα έντυπο. Αυτό δεν είναι υπερβολή – είναι η πραγματικότητα που περιγράφει η έκθεση της COMMUNIA με τίτλο «Το Δικαίωμα στην Άδεια και την Ιδιοκτησία Ψηφιακού Υλικού».
Τι σημαίνει ότι “δεν κατέχεις” το ψηφιακό σου βιβλίο;
Μέχρι και τη δεκαετία του 2000, αν αγόραζες ένα βιβλίο ή ένα CD, το είχες. Σου ανήκε. Μπορούσες να το φυλάξεις, να το δανείσεις, να το ξαναδιαβάσεις μετά από χρόνια. Με την έλευση των ψηφιακών μέσων, αυτό άλλαξε.
Πλέον, το ψηφιακό περιεχόμενο δεν πωλείται – αδειοδοτείται. Δηλαδή, δεν αγοράζεις το βιβλίο. Παίρνεις άδεια να το διαβάσεις, για όσο ο εκδότης επιτρέπει. Συχνά, δεν έχεις καν αντίγραφο στον υπολογιστή σου· απλώς το διαβάζεις μέσω μιας εφαρμογής ή πλατφόρμας. Αν ο εκδότης κλείσει τον λογαριασμό ή αποσύρει το υλικό, το χάνεις.
Αν αυτό σας φαίνεται πρόβλημα σε προσωπικό επίπεδο, φανταστείτε τι σημαίνει για έναν θεσμό όπως μια βιβλιοθήκη ή ένα πανεπιστήμιο. Οι οργανισμοί αυτοί έχουν αποστολή τη διατήρηση, διάδοση και προσβασιμότητα της γνώσης, πολλές φορές για πάντα.
Όμως στο ψηφιακό περιβάλλον:
Δεν μπορούν να αποκτήσουν ιδιοκτησία σε περιεχόμενο.
Πρέπει να διαπραγματευτούν με εκδότες για άδειες χρήσης.
Συχνά αντιμετωπίζουν άρνηση, υπερβολικό κόστος ή πακέτα με άσχετο περιεχόμενο.
Πρέπει να αγοράζουν το ίδιο υλικό ξανά και ξανά επειδή οι άδειες λήγουν.
Για παράδειγμα, βιβλιοθήκες πληρώνουν άδειες που επιτρέπουν δανεισμό ενός e-book μόνο 26 φορές πριν χρειαστεί ανανέωση. Αυτό το μοντέλο κάνει αδύνατη την οικοδόμηση ψηφιακών συλλογών που να αντέχουν στον χρόνο.
Οι χρήστες χάνουν τα δικαιώματά τους
Όσοι στηρίζονται σε θεσμούς γνώσης – φοιτητές, ερευνητές, πολίτες – βλέπουν τα δικαιώματά τους να συρρικνώνονται. Το νομικό πλαίσιο αναγνωρίζει εξαιρέσεις στην πνευματική ιδιοκτησία για εκπαιδευτική και ερευνητική χρήση. Αλλά αν δεν υπάρχει πρόσβαση στο υλικό, αυτές οι εξαιρέσεις είναι άχρηστες.
Η αδυναμία των χρηστών να εξασκήσουν δικαιώματα που ήδη τους δίνονται από τον νόμο οφείλεται:
Σε τεχνολογικά μέτρα προστασίας (TPMs), όπως κλειδωμένα αρχεία ή DRM.
Στην έλλειψη εθνικών μηχανισμών για να εξασφαλίσουν την εφαρμογή εξαιρέσεων.
Στην απουσία υποχρέωσης για τους εκδότες να συνεργαστούν ή να δώσουν άδεια.
Ακόμη και σε περιπτώσεις όπου ο νόμος επιτρέπει κάτι, δεν υπάρχει τρόπος να το εφαρμόσεις αν ο εκδότης απλώς πει «όχι».
Η κοινωνική λειτουργία των βιβλιοθηκών και πανεπιστημίων
Δεν πρέπει να ξεχνάμε: οι θεσμοί γνώσης δεν είναι απλώς χρήστες. Είναι θεσμικοί διαχειριστές της συλλογικής μας μνήμης και παραγωγής γνώσης. Οι βιβλιοθήκες διασφαλίζουν ότι η πρόσβαση στη γνώση δεν εξαρτάται από την οικονομική δυνατότητα του κάθε χρήστη. Εξυπηρετούν ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρίες, παιδιά, μετανάστες, όλους.
Όταν στερούνται πρόσβασης σε ψηφιακό υλικό:
Δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των πολιτών.
Δεν μπορούν να διατηρήσουν τη γνώση για το μέλλον.
Δεν μπορούν να συμμετάσχουν στην επιστημονική και εκπαιδευτική πρόοδο.
Και τελικά, όλη η κοινωνία ζημιώνεται.
Τι πρέπει να γίνει;
Η πολιτική έκθεση της COMMUNIA καταθέτει τρεις πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα.
1. Δικαίωμα Πρόσβασης για τους Χρήστες
Οι χρήστες που εμπίπτουν σε εξαιρέσεις – για παράδειγμα, φοιτητές ή ερευνητές – πρέπει να έχουν νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα πρόσβασης στο υλικό που χρειάζονται. Όταν ένα έργο διατίθεται ψηφιακά στην αγορά, θα πρέπει να επιτρέπεται η πρόσβαση σε αυτό, εφόσον η χρήση είναι νόμιμη και δεν βλάπτει τον εκδότη.
2. Υποχρέωση Παροχής Άδειας σε Θεσμούς
Οι εκδότες πρέπει να έχουν νομική υποχρέωση να παρέχουν άδειες σε θεσμούς όπως βιβλιοθήκες και πανεπιστήμια – και μάλιστα σε δίκαιους και λογικούς όρους. Η απόρριψη συνεργασίας ή η υπερκοστολόγηση πρέπει να απαγορευτεί.
3. Άκυροι Όροι = Μη Εκτελέσιμοι
Αν μια σύμβαση με έναν θεσμό περιλαμβάνει όρους που:
Αντιτίθενται στον δημόσιο ρόλο του,
Περιορίζουν νόμιμες χρήσεις,
Χρεώνουν περισσότερα απ’ ό,τι στους απλούς χρήστες,
θα πρέπει να θεωρούνται νομικά άκυρες.
Οι αλλαγές που ζούμε απαιτούν νέο νομικό πλαίσιο. Ίσως ήρθε η ώρα για έναν ευρωπαϊκό Ψηφιακό Νόμο για τη Γνώση (Digital Knowledge Act). Ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που:
Εξισορροπεί συμφέροντα δημιουργών και χρηστών,
Διασφαλίζει την πρόσβαση σε θεσμούς δημόσιου συμφέροντος,
Υποχρεώνει τους μεσάζοντες να λειτουργούν με διαφάνεια και αναλογικότητα.
Η γνώση είναι δικαίωμα – όχι εμπόρευμα
Το ψηφιακό περιβάλλον έχει τεράστιες δυνατότητες. Αλλά χωρίς σωστούς κανόνες, καταλήγουμε σε έναν κόσμο όπου η γνώση δεν ανήκει σε κανέναν – μόνο νοικιάζεται. Όταν ούτε οι βιβλιοθήκες δεν μπορούν να αγοράσουν ένα βιβλίο, τότε δεν μιλάμε για ελευθερία πληροφόρησης, αλλά για εμπορική εξάρτηση.
Ήρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει δικαιοσύνη στην πρόσβαση στη γνώση. Όχι μόνο για σήμερα, αλλά για τις επόμενες γενιές.
By Nabbegat – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=164599533
Eίχα την τιμή να συμμετάσχω στο Wikimedia Hackathon 2025, που πραγματοποιήθηκε από τις 2 έως τις 4 Μαΐου στην Κωνσταντινούπολη. Το συνέδριο φιλοξενήθηκε στο Renaissance Polat Istanbul Hotel, προσφέροντας ένα ιδανικό περιβάλλον για δημιουργική συνεργασία και καινοτομία.
Η συμμετοχή μου χρηματοδοτήθηκε πλήρως από το Wikimedia Foundation.
Το Wikimedia Hackathon συγκέντρωσε και φέτος προγραμματιστές, μηχανικούς λογισμικού και εθελοντές από όλο τον κόσμο, με στόχο τη βελτίωση της τεχνολογικής υποδομής των έργων Wikimedia, όπως η Wikipedia και το MediaWiki. Η εκδήλωση ήταν προσανατολισμένη σε άτομα με προηγούμενη εμπειρία στην τεχνική κοινότητα του Wikimedia, ενθαρρύνοντας την αυτόνομη εργασία και τη συνεργασία σε διάφορα project.
By Kurmanbek – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=164638163
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, συμμετείχα σε εργαστήρια και συνεδρίες που κάλυψαν θέματα όπως η ανάπτυξη εργαλείων για το Wikidata, η βελτίωση της εφαρμογής Wikimedia Commons για κινητά και η ενίσχυση της ασφάλειας των χρηστών. Η χρήση της πλατφόρμας Phabricator επέτρεψε την οργάνωση και παρακολούθηση των έργων, ενώ ταυτόχρονα διευκόλυνε τη συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων.
Χρήστες από αρκετές χώρες με προσέγγισαν για να λύσουν απορίες τους και τεχνικά ζητήματα πάνω στο AutoWikiBrowser (AWB), το ημι-αυτόματο εργαλείο μαζικών επεξεργασιών ανοιχτού κώδικα που αναπτύσσω σε συνεργασία με άλλους προγραμματιστές για περισσότερο από μια δεκαετία.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε επίσης κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως μια βραδινή κρουαζιέρα στον Βόσπορο, προσφέροντας την ευκαιρία για ανεπίσημες συζητήσεις και δικτύωση με μέλη της παγκόσμιας κοινότητας Wikimedia. Η φιλοξενία από την τοπική ομάδα Wikimedia User Group Turkey ήταν εξαιρετική, εξασφαλίζοντας μια ευχάριστη και ασφαλή εμπειρία για όλους τους συμμετέχοντες.
Η συμμετοχή μου στο Wikimedia Hackathon 2025 ήταν μια ανεκτίμητη εμπειρία, που ενίσχυσε τις γνώσεις μου και με ενέπνευσε να συνεχίσω να συμβάλλω στην ανάπτυξη των έργων Wikimedia. Ανυπομονώ για τις μελλοντικές εκδηλώσεις και τη συνεχή συνεργασία με αυτήν την παγκόσμια κοινότητα.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συνέδριο, μπορείτε να επισκεφθείτε τη σελίδα του Wikimedia Hackathon 2025.
Το UN Tech Over Hackathon είναι ένα ξεχωριστό παγκόσμιο γεγονός που διοργανώνεται στο πλαίσιο της Εβδομάδας Ανοιχτού Κώδικα του ΟΗΕ (UN Open Source Week 2025), η οποία θα διεξαχθεί από τις 16 έως τις 20 Ιουνίου 2025 στη Νέα Υόρκη. Η πρωτοβουλία αυτή ενισχύεται από τη συνεργασία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών με τοLinux Professional Institute (LPI), ενισχύοντας τη δέσμευση των δύο οργανισμών για την προώθηση ανοιχτών τεχνολογιών και λύσεων παγκόσμιας εμβέλειας.
Τι είναι το Tech Over Hackathon;
Πρόκειται για μια διεθνή διοργάνωση τύπου hackathon, στην οποία συμμετέχουν 100 έως 150 προγραμματιστές, τεχνολόγοι και καινοτόμοι από όλο τον κόσμο. Η πρόκληση που τίθεται στους συμμετέχοντες είναι η δημιουργία καινοτόμων, ανοιχτού κώδικα λύσεων για δύο σημαντικές παγκόσμιες προκλήσεις που έχουν εντοπιστεί από οργανισμούς του ΟΗΕ.
Ο στόχος είναι διπλός: να ενισχυθούν υπάρχοντα εργαλεία και να παραχθεί νέος κώδικας που θα συμβάλλει στο Global Digital Compact – το παγκόσμιο σύμφωνο ψηφιακής συνεργασίας του ΟΗΕ, αποδεικνύοντας πώς οι συνεργατικές, ψηφιακές οικοσυστημικές λύσεις μπορούν να επιφέρουν ουσιαστική αλλαγή.
Έμφαση στον Ανοιχτό Κώδικα και τις Ψηφιακές Υποδομές
Η Εβδομάδα Ανοιχτού Κώδικα 2025 και το Hackathon δίνουν έμφαση στον ρόλο του ανοιχτού κώδικα και των ψηφιακών δημόσιων υποδομών (DPI) ως βασικών πυλώνων για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προβλημάτων, όπως η ανισότητα στην πρόσβαση στην τεχνολογία, η διαφάνεια και η βιώσιμη ανάπτυξη.
Το LPI, με μακρά ιστορία στην υποστήριξη του ανοιχτού λογισμικού, στηρίζει το γεγονός όχι μόνο ως συνδιοργανωτής, αλλά και μέσω της επίσημης υιοθέτησης των Αρχών Ανοιχτού Κώδικα του ΟΗΕ, οι οποίες προάγουν τη συνεργασία και τη διάδοση των σχετικών τεχνολογιών παγκοσμίως.
Η ΕΕΛΛΑΚ σε συνεργασία με το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο έχουν σχεδιάσει και αναπτύξει το Εκπαιδευτικό Ρομπότ Ανοικτού Κώδικα και Σχεδίων, το Fossbot. Όλα τα 3D σχέδια και ο κώδικας για τη λειτουργία του ρομπότ είναι ελεύθερα διαθέσιμα στο GitHub της ΕΕΛΛΑΚ (https://github.com/eellak/fossbot) και επιτρέπουν στον καθένα να τα κατεβάσει, να τυπώσει το ρομπότ, να συναρμολογήσει τα ηλεκτρονικά του τμήματα, να εγκαταστήσει το λογισμικό λειτουργίας του αλλά και να το βελτιώσει.
Η λειτουργία του ρομπότ βασίζεται σε Raspberry Pi και μια στοίβα λογισμικού σε Python που καταλήγει σε μια γραφική διεπαφή προγραμματισμού του ρομπότ στο εργαλείο Google Blockly.
Με τον τρόπο αυτό, διευκολύνεται ο προγραμματισμός του ρομπότ, η χρήση των αισθητήρων του, κ.α. χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις κώδικα (π.χ. python), οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιούν προκαθορισμένα building blocks στο Blockly και να αναπτύσσουν εκπαιδευτικά σενάρια.
Στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης του FOSSBOT στην εκπαιδευτική διαδικασία, η ΕΕΛΛΑΚ θα διαθέσει 10 έτοιμα FOSSBOT ώστε να αξιοποιηθούν από τους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς.
Στην ψηφιακή εποχή, όπου η καινοτομία και η τεχνολογία διαμορφώνουν το μέλλον των μεταφορών, ο σιδηροδρομικός τομέας δεν αποτελεί εξαίρεση. Η ανάγκη για αποδοτικότερες, ασφαλέστερες και διαλειτουργικές λύσεις καθιστά τη χρήση λογισμικού κρίσιμη. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, μεγάλο μέρος της ανάπτυξης λογισμικού γινόταν αποσπασματικά και ενδοεταιρικά, χωρίς συνεργασία μεταξύ των φορέων. Αυτή την εικόνα έρχεται να αλλάξει ριζικά η OpenRail Association, μια ανοικτή, αυτόνομη και συνεργατική πρωτοβουλία βασισμένη στις αρχές του λογισμικού ανοικτού κώδικα (open source).
Η OpenRail Association δημιουργήθηκε με σκοπό να παρέχει έναν κοινό χώρο καινοτομίας για τον σιδηροδρομικό κλάδο, βασισμένο σε αρχές ανοικτής συνεργασίας. Φιλοδοξεί να ενοποιήσει τις κατακερματισμένες προσπάθειες ανάπτυξης λογισμικού που πραγματοποιούνται από εταιρείες και οργανισμούς του κλάδου, δημιουργώντας ένα οικοσύστημα που ενισχύει τη διαφάνεια, την επαναχρησιμοποίηση και την ταχύτερη καινοτομία.
Ο κύριος στόχος είναι να προωθήσει την ανάπτυξη έργων λογισμικού ανοικτού κώδικα που καλύπτουν κοινές ανάγκες — από την ανάλυση χωρητικότητας μέχρι τη συντήρηση υποδομών — αξιοποιώντας τις γνώσεις και εμπειρίες των IT ομάδων του κλάδου. Για την OpenRail η μετάβαση του σιδηροδρομικού τομέα στην ψηφιακή εποχή απαιτεί ανοικτά πρότυπα, κοινή γνώση και εργαλεία που ενισχύουν τη συλλογική πρόοδο.
Επί δεκαετίες, οι σιδηροδρομικοί οργανισμοί ανέπτυσσαν λύσεις λογισμικού εσωτερικά, συχνά με τη βοήθεια ιδιωτικών παρόχων. Αυτές οι εφαρμογές, αν και πολύτιμες, ήταν συχνά μη συμβατές μεταξύ τους, κλειστές και δύσκολες στη συντήρηση. Παράλληλα, οι διαθέσιμοι IT πόροι είναι περιορισμένοι και η ανάγκη για αποδοτική αξιοποίησή τους επιτακτική.
Η φιλοσοφία του OpenRail βασίζεται στο μοντέλο της ανοικτής καινοτομίας (open innovation) και εχει σαν στόχο να προσφέρει:
Συνεργατικότητα: δυνατότητα συνεισφοράς από πολλούς φορείς και οργανισμούς.
Διαφάνεια: κοινή πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα, στις διορθώσεις και στις νέες δυνατότητες.
Κλιμάκωση: επεκτάσιμα έργα που μπορούν να προσαρμοστούν σε διαφορετικές ανάγκες.
Αξιοπιστία: κοινότητα που δοκιμάζει και βελτιώνει διαρκώς το λογισμικό.
Τα Έργα του OpenRail
Η OpenRail φιλοξενεί και υποστηρίζει μια σειρά από έργα λογισμικού που καλύπτουν κρίσιμες ανάγκες της σιδηροδρομικής λειτουργίας:
Πρόκειται για μια web εφαρμογή για το σχεδιασμό σιδηροδρομικής υποδομής, την ανάλυση χωρητικότητας, τον καθορισμό δρομολογίων και τη βραχυπρόθεσμη προσομοίωση αιτήσεων διαδρομών. Είναι σε φάση ανάπτυξης και υπόσχεται να εξελιχθεί σε ένα βασικό εργαλείο για τον στρατηγικό σχεδιασμό.
Αναπτύχθηκε από τους ελβετικούς σιδηρόδρομους (SBB) και βασίζεται στη μορφή δεδομένων RCM-DX. Παρέχει εργαλεία για την παρακολούθηση της κατάστασης υποδομών και εξοπλισμού, διευκολύνοντας τη συντήρηση και την αξιοπιστία του δικτύου.
Ένα ώριμο εργαλείο για τον σχεδιασμό και την ανάλυση χρονοδιαγραμμάτων τακτικής κυκλοφορίας. Χρησιμοποιείται ευρέως για τον σχεδιασμό εφοδιαστικής και την επεξεργασία διαδρομών.
Μια βιβλιοθήκη για την ευέλικτη διαχείριση γραμμικών συστημάτων αναφοράς (Linear Referencing Systems), επιτρέποντας την ακριβή μοντελοποίηση γεωχωρικών δεδομένων και χαρτών υποδομής.
Τα Μέλη της OpenRail
Η πρωτοβουλία υποστηρίζεται από σημαντικούς σιδηροδρομικούς οργανισμούς, όπως:
Η ελληνική επιστημονική και τεχνολογική κοινότητα τεχνητής νοημοσύνης (AI) συναντιέται ξανά στην καρδιά της Αθήνας, στο πλαίσιο του συνεδρίου Greeks in AI 2025. Πρόκειται για μια δυναμική ετήσια συνάντηση που ενώνει Έλληνες επιστήμονες και επαγγελματίες της τεχνητής νοημοσύνης από όλο τον κόσμο, με στόχο τη δικτύωση, τη συνεργασία και την έμπνευση.
Το Greeks in AI αποσκοπεί στη δημιουργία μιας ισχυρής ελληνικής κοινότητας AI, που ενισχύει τη δικτύωση, την καθοδήγηση και την ανταλλαγή γνώσεων ανάμεσα σε ερευνητές και στελέχη της βιομηχανίας. Μέσα από την ανάδειξη της πρωτοποριακής έρευνας Ελλήνων επιστημόνων, ιδιαίτερα των νέων, το συνέδριο φιλοδοξεί να ενισχύσει τον ρόλο της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη της τεχνητής νοημοσύνης.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται:
Στην γεφύρωση του ακαδημαϊκού και του βιομηχανικού χώρου,
Στην ενίσχυση των συνεργασιών και των ευκαιριών καινοτομίας,
Στην καταπολέμηση του brain drain μέσω ενίσχυσης της τοπικής απασχόλησης και επαγγελματικής ανάπτυξης.
Ο τομέας της στέγασης βρίσκεται στην καρδιά του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της Ευρώπης, επηρεάζοντας τα πάντα, από την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτά σπίτια και τον αστικό σχεδιασμό έως την ενεργειακή απόδοση και την κοινωνική ένταξη. Καθώς οι πόλεις μεγαλώνουν και οι προκλήσεις όπως το αυξανόμενο κόστος και η κλιματική αλλαγή εντείνονται, τα ανοιχτά δεδομένα ... Read more
Στις 1 Απριλίου 2025 – και όχι, δεν ήταν πρωταπριλιάτικο αστείο – η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη νέα πενταετή στρατηγική της για την εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ, υπό τον τίτλο «ProtectEU». Αν και η ανάγκη για ενίσχυση της ασφάλειας είναι πραγματική, οι επιλογές που παρουσιάζονται μέσω αυτής της στρατηγικής προκαλούν σοβαρές ανησυχίες σε σχέση με τα ψηφιακά δικαιώματα, την προστασία της ιδιωτικότητας και την υπερβολική εξάρτηση από τεχνολογικά μέσα επιτήρησης.
Η Επανάληψη της Ιστορίας με Άλλο Όνομα
Η ProtectEU αποτελεί τη συνέχεια της προηγούμενης στρατηγικής «Security Union Strategy», η οποία είχε ήδη δεχθεί δριμεία κριτική για παραβιάσεις των θεμελιωδών ψηφιακών δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο εκείνης της στρατηγικής προτάθηκε μεταξύ άλλων και η αμφιλεγόμενη νομοθεσία «chat control», που αποσκοπεί στον έλεγχο των ιδιωτικών επικοινωνιών, παραβιάζοντας το απόρρητο και την ασφάλεια των πολιτών.
Η νέα στρατηγική φαίνεται να ενισχύει ακόμη περισσότερο αυτό το μοντέλο ψηφιακής επιτήρησης, δίνοντας έμφαση σε τεχνολογικά μέσα αντιμετώπισης της εγκληματικότητας. Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε επανειλημμένα, τέτοιες λύσεις όχι μόνο αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν τις βαθύτερες κοινωνικές αιτίες των προβλημάτων, αλλά και δημιουργούν νέους κινδύνους για τα άτομα που υποτίθεται πως προστατεύουν.
Επικίνδυνα Ανοίγματα στην Κρυπτογράφηση
Ένα από τα πιο ανησυχητικά σημεία της ProtectEU είναι η πρόβλεψη για δημιουργία «Οδικού Χάρτη Τεχνολογίας για την Κρυπτογράφηση». Σύμφωνα με αυτόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξετάσει «τεχνολογικές λύσεις» που θα επιτρέπουν στις αρχές επιβολής του νόμου να έχουν πρόσβαση σε κρυπτογραφημένα δεδομένα.
Η προσέγγιση αυτή βασίζεται στις εισηγήσεις της λεγόμενης «Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για την Πρόσβαση στα Δεδομένα», η οποία προτείνει τον σχεδιασμό υποδομών με «ενσωματωμένη δυνατότητα νόμιμης πρόσβασης». Με άλλα λόγια, απαιτεί από τις ψηφιακές υπηρεσίες – από παρόχους τηλεπικοινωνιών μέχρι εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων – να ενσωματώσουν τεχνητές «κερκόπορτες» για την πρόσβαση των αρχών.
Αυτή η προσέγγιση είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Κάθε τεχνητή ευπάθεια σε ένα σύστημα ασφάλειας καθιστά ολόκληρη την υποδομή εκτεθειμένη σε κακόβουλες επιθέσεις. Εν τέλει, η αποδυνάμωση της κρυπτογράφησης βλάπτει περισσότερο τους απλούς χρήστες, ενώ οι οργανωμένοι εγκληματίες μπορούν εύκολα να μεταβούν σε μη ευρωπαϊκές ή ανεξέλεγκτες υπηρεσίες.
Επιστροφή στην Μαζική Διατήρηση Δεδομένων
Η Επιτροπή έχει θέσει στόχο την επαναξιολόγηση των κανόνων για τη διατήρηση δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενες αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο έχει ήδη ακυρώσει τη σχετική νομοθεσία ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αντί να επιβάλλει το δίκαιο και να προστατεύσει το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, η Επιτροπή φαίνεται να προσανατολίζεται σε μία εναρμονισμένη προσέγγιση που θα υποχρεώνει τις εταιρείες να διατηρούν μαζικά δεδομένα των χρηστών. Αυτό όχι μόνο συνιστά απειλή για την ανωνυμία στο διαδίκτυο, αλλά και υπονομεύει τις ελευθερίες του Τύπου, την ελευθερία έκφρασης και τη συμμετοχή στην πολιτική διαδικτυακή δράση.
Ενίσχυση των Ευρωπαϊκών Οργανισμών Επιτήρησης
Η στρατηγική προβλέπει σημαντική ενίσχυση των ευρωπαϊκών οργανισμών ασφάλειας, όπως η Europol, η Frontex και η Eurojust. Η Europol αναμένεται να αποκτήσει αναβαθμισμένες επιχειρησιακές αρμοδιότητες, παρότι οι προηγούμενες επεκτάσεις της εξουσίας της έχουν επικριθεί από αρχές προστασίας δεδομένων και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Η Europol έχει κατηγορηθεί για αδιαφανή διαχείριση τεράστιων ποσοτήτων προσωπικών δεδομένων, χρήση προβληματικών αλγορίθμων και ανεπαρκώς δοκιμασμένες τεχνικές εξόρυξης δεδομένων. Παρά τα σκάνδαλα, η Επιτροπή επιμένει να ενισχύει την εξουσία της χωρίς αξιολόγηση των επιπτώσεων των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων.
Η Frontex, επίσης, θα ενισχυθεί, με πρόβλεψη τριπλασιασμού του αριθμού των συνοριοφυλάκων και χρήση «προηγμένης τεχνολογίας» για επιτήρηση και «αντίληψη κατάστασης». Αυτό συμβαίνει παρά τις καταγγελίες για συστηματικές επαναπροωθήσεις και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Ψευδαίσθηση της Ασφάλειας
Η στρατηγική ProtectEU δεν στοχεύει στην ουσιαστική ενίσχυση της ασφάλειας των πολιτών. Αντιθέτως, θεμελιώνει μία λογική συνεχούς επιτήρησης, συλλογής και διαμοιρασμού δεδομένων σε επίπεδο κρατών-μελών, θεσμών της ΕΕ και ιδιωτικών εταιρειών. Το αποτέλεσμα είναι η κανονικοποίηση της κατάργησης της ανωνυμίας, της διαφάνειας και της υπευθυνότητας, ενώ οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (μετανάστες, φυλετικές μειονότητες) είναι αυτές που υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος της καταστολής.
Επόμενα Βήματα
Η κοινωνία των πολιτών και οι υπερασπιστές των ψηφιακών δικαιωμάτων θα πρέπει να βρίσκονται σε επαγρύπνηση. Οι οργανώσεις ψηφιακών δικαιωμάτων στην Ευρώπη έχουν ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή τους να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και να παρεμβαίνουν στις πολιτικές διαδικασίες, προκειμένου να αποτραπεί η εγκαθίδρυση μιας ψηφιακής δυστοπίας στην Ευρώπη.
Ο αγώνας δεν αφορά μόνο την τεχνολογία, αλλά τις αξίες της δημοκρατίας, της διαφάνειας, της λογοδοσίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αν αφεθεί ανεξέλεγκτο, το ProtectEU θα εδραιώσει ένα μοντέλο Ευρώπης όπου η ασφάλεια θα χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για τον διαρκή περιορισμό των ελευθεριών.
Φίλες και φίλοι του WordPress, χαίρετε, Λίγες μόνο ημέρες πριν το WordCamp Europe 2025, που γίνεται στη Βασιλεία στην Ελβετία στις 5-7 Ιουνίου, η κοινότητα…
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) παρουσιάζεται ολοένα και περισσότερο ως πανάκεια για τα προβλήματα της εκπαίδευσης. Οι υποστηρικτές της τεχνολογίας υπόσχονται την “εκδημοκρατικοποίηση” της μάθησης, δηλαδή την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης σε κάθε μαθητή ανεξαρτήτως γεωγραφίας ή κοινωνικής τάξης. Ωστόσο, μια βαθύτερη θεώρηση, βασισμένη στη φιλοσοφία του John Dewey, αποκαλύπτει σοβαρές ενστάσεις για το κατά πόσο η παρούσα μορφή εκπαιδευτικής ΤΝ προάγει ή υπονομεύει τα δημοκρατικά ιδεώδη στην εκπαίδευση. Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του ερευνητή Michał Wieczorek, που βασίζεται στη φιλοσοφία του John Dewey, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Η ΤΝ μπορεί να προσφέρει πολλά – αλλά η δημοκρατία στην εκπαίδευση δεν είναι (μόνο) θέμα τεχνολογίας. Είναι θέμα αξιών, εμπειρίας και συμμετοχής.
Η θεωρία του Dewey για τη δημοκρατική εκπαίδευση
Ο John Dewey, ένας από τους πιο επιδραστικούς παιδαγωγούς και φιλοσόφους του 20ού αιώνα, αντιλαμβανόταν τη δημοκρατία όχι μόνο ως πολιτικό σύστημα αλλά ως μορφή κοινής διαβίωσης, η οποία προϋποθέτει συμμετοχική μάθηση, συνεργασία και συλλογική διαμόρφωση σκοπών. Κατά τον Dewey, η εκπαίδευση πρέπει να υπηρετεί τέσσερις βασικές δημοκρατικές αρχές:
Καλλιέργεια δεξιοτήτων και στάσεων για τη δημοκρατική ζωή
Προώθηση της εμπειρικής μάθησης και της διαλογικής συνεργασίας
Δημοκρατική διακυβέρνηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας
Ισότιμη πρόσβαση όλων στην εκπαίδευση
Αυτή η ολιστική προσέγγιση της εκπαίδευσης υπερβαίνει την απλή μετάδοση γνώσης και επικεντρώνεται στη δημιουργία ενεργών και υπεύθυνων πολιτών. Όμως, σύμφωνα με τον Wieczorek, η εκπαιδευτική ΤΝ – ιδίως με τη σημερινή εμπορική της μορφή – αποτυγχάνει να ανταποκριθεί σε αυτές τις αρχές.
Τα όρια της ΤΝ στην υπηρεσία της δημοκρατικής μάθησης
Ο συγγραφέας επικεντρώνεται ιδιαίτερα στα “Intelligent Tutoring Systems” (ITS), συστήματα εξατομικευμένης διδασκαλίας που προσφέρουν προσαρμοσμένο εκπαιδευτικό περιεχόμενο μέσω ΤΝ. Αν και παρουσιάζονται ως τεχνολογίες που προάγουν την ισότιμη πρόσβαση, αυτά τα εργαλεία παρουσιάζουν τουλάχιστον τέσσερις βασικές αδυναμίες:
1. Εμμονή με την απόκτηση γνώσης (mastery) χωρίς συμμετοχή
Η εκπαίδευση μέσω ΤΝ επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στην επίδοση και στην απόκτηση γνώσεων, αγνοώντας την κοινωνική διάσταση της μάθησης. Οι μαθητές λαμβάνουν πληροφορίες αλλά δεν συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωσή τους. Αυτό καταστρατηγεί το ιδεώδες του Dewey για “μάθησης μέσω εμπειρίας”.
2. Εξατομίκευση με κόστος τη συλλογική μάθηση
Η ΤΝ, ειδικά σε περιβάλλοντα ITS, βασίζεται στην εξατομίκευση. Παρά το ότι αυτό μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα, περιορίζει τις ευκαιρίες για συλλογική μάθηση και αλληλεπίδραση – βασικές δεξιότητες για τη δημοκρατική ζωή, όπως η ανοχή, η επιχειρηματολογία και η συνεργασία.
3. Αυτοματοποίηση του ρόλου των διδασκόντων
Η ΤΝ αντικαθιστά σταδιακά εκπαιδευτικά καθήκοντα, περιορίζοντας τον ρόλο του εκπαιδευτικού σε διαχειριστή της διαδικασίας. Αυτό υπονομεύει τον ρόλο των διδασκόντων ως εμπνευστών, καθοδηγητών και παραδειγμάτων δημοκρατικής συμπεριφοράς.
4. Ιδιωτικοποίηση και απορρύθμιση της εκπαιδευτικής τεχνολογίας
Η εξάρτηση από εταιρείες τεχνολογίας περιορίζει τη δημοκρατική εποπτεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οι αποφάσεις για το τι διδάσκεται, πώς και γιατί, μετατίθενται σε ιδιωτικούς παρόχους, αποδυναμώνοντας τη συμμετοχή των πολιτών και του κράτους.
Μπορεί η ΤΝ να χρησιμοποιηθεί δημοκρατικά;
Παρά την αυστηρή κριτική, ο Wieczorek δεν απορρίπτει εξ ολοκλήρου την εκπαιδευτική ΤΝ. Προτείνει εναλλακτικά μοντέλα που θα μπορούσαν να υπηρετήσουν τις αρχές της δημοκρατικής εκπαίδευσης:
Χρήση της ΤΝ για πειραματική μάθηση μέσω προσομοιώσεων και παιχνιδιών, όπου οι μαθητές μπορούν να εξερευνήσουν κοινωνικά ζητήματα και να μάθουν συνεργατικά.
Ανάπτυξη δημόσιας εκπαιδευτικής ΤΝ, υπό κρατικό ή κοινοτικό έλεγχο, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η λογοδοσία.
Εμπλουτισμός των εκπαιδευτικών με εργαλεία ΤΝ, όχι ως υποκατάστατο αλλά ως ενίσχυση των διαλογικών και παιδαγωγικών τους ρόλων.
Προώθηση της ψηφιακής και αλγοριθμικής παιδείας, ώστε οι μαθητές να μπορούν να αξιολογούν και να αμφισβητούν τα τεχνολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούν.
Συμπεράσματα
Η εκπαίδευση αποτελεί θεμέλιο της δημοκρατίας. Η ανεξέλεγκτη εισαγωγή της ΤΝ στην εκπαιδευτική διαδικασία, ιδιαίτερα με εμπορικούς και τεχνοκρατικούς όρους, ενδέχεται όχι να “εκδημοκρατίσει” αλλά να περιορίσει τη δημοκρατία στην εκπαίδευση. Η ελπίδα βρίσκεται στη χρήση της ΤΝ όχι ως υποκατάστατου του ανθρώπινου παράγοντα, αλλά ως εργαλείου που ενισχύει τις δυνατότητες διαλόγου, εμπειρίας και συμμετοχής των μαθητών και των εκπαιδευτικών.
Η κριτική πραγματιστική προσέγγιση του Dewey, όπως αναπτύσσεται από τον Wieczorek, προσφέρει ένα ουσιαστικό πλαίσιο αξιολόγησης της ΤΝ όχι μόνο με όρους αποτελεσματικότητας, αλλά με όρους δημοκρατίας. Αντί για την τεχνολογική αισιοδοξία που χαρακτηρίζει πολλούς υπερασπιστές της ΤΝ, απαιτείται ένας στοχαστικός επαναπροσδιορισμός των στόχων της εκπαίδευσης – με επίκεντρο τον άνθρωπο και τις συλλογικές αξίες.
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 40 χρόνων από την ίδρυση του Ιδρύματος για το Ελεύθερο Λογισμικού (Free Software Foundation), συζητάμε για την σημασία και τις μελλοντικές προκλήσεις του ελεύθερου λογισμικού, το Σάββατο 17 Μαΐου 2025, στις 11 π.μ. στο Μουσείο Πληροφορικής(Πέτρου Σπυρόπουλου 2 & Θεσσαλονίκης, Μοσχάτο).
Το Wikimedia Community User Group είναι ΧΡΥΣΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ του IUSCI. Το 1ο Φοιτητικό Συνέδριο Πληροφορικής του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου (IUSCI) προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για φοιτητές και ερευνητές να παρουσιάσουν την έρευνά τους, να ανταλλάξουν ιδέες και να αναπτύξουν δεξιότητες επιστημονικής συγγραφής και παρουσίασης. Μέσα από ένα ευρύ φάσμα θεματικών, το συνέδριο προωθεί την καινοτομία, τη συνεργασία και τη δικτύωση με την ακαδημαϊκή κοινότητα και την αγορά εργασίας.
Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν πως η εγκεφαλική μας ικανότητα μειώνεται. Μήπως η ανάθεση των γνωστικών μας λειτουργιών στην τεχνητή νοημοσύνη ενισχύει αυτήν την τάση;
Φανταστείτε για μια στιγμή ότι είστε παιδί το 1941, γράφετε εξετάσεις για την εισαγωγή σε ιδιωτικό σχολείο, με μόνο ένα μολύβι και ένα κομμάτι χαρτί. Διαβάζετε την εξής οδηγία: «Γράψτε, για όχι περισσότερο από ένα τέταρτο της ώρας, για έναν Βρετανό συγγραφέα».
Σήμερα, οι περισσότεροι από εμάς δεν θα χρειάζονταν 15 λεπτά για να απαντήσουν σε μια τέτοια ερώτηση. Θα στρεφόμασταν άμεσα σε εργαλεία ΤΝ όπως το Google Gemini, το ChatGPT ή τη Siri. Η εκχώρηση της νοητικής προσπάθειας στην τεχνητή νοημοσύνη έχει γίνει δεύτερη φύση μας, αλλά με αυξανόμενα στοιχεία που δείχνουν μείωση της ανθρώπινης νοημοσύνης, κάποιοι ειδικοί φοβούνται ότι αυτή η παρόρμηση ενισχύει την τάση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η νέα τεχνολογία προκαλεί ανησυχία. Μελέτες δείχνουν ήδη ότι τα κινητά τηλέφωνα μας αποσπούν, τα κοινωνικά δίκτυα καταστρέφουν τη συγκέντρωσή μας και το GPS έχει καταστήσει περιττές τις ικανότητές μας στην πλοήγηση. Και τώρα, εμφανίζεται η ΤΝ να μας απαλλάξει από τα πιο απαιτητικά γνωστικά μας καθήκοντα – από τη συμπλήρωση φορολογικών δηλώσεων, μέχρι την παροχή ψυχοθεραπείας και την καθοδήγηση της σκέψης μας.
Πού αφήνει αυτό τον εγκέφαλό μας; Ελεύθερο να ασχοληθεί με ουσιαστικότερα πράγματα ή να μαραζώσει καθώς αναθέτουμε τη σκέψη μας σε αλγόριθμους;
Ο ψυχολόγος Robert Sternberg από το Πανεπιστήμιο Cornell λέει: «Η μεγαλύτερη ανησυχία στους καιρούς της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι ότι μπορεί να υπονομεύσει τη δημιουργικότητα ή τη νοημοσύνη – αλλά ότι ήδη το κάνει».
Η τάση μείωσης της νοημοσύνης
Η άποψη ότι γινόμαστε λιγότερο έξυπνοι βασίζεται σε αρκετές μελέτες. Εντυπωσιακό παράδειγμα είναι η παρατήρηση της επίδρασης Flynn, δηλαδή της αύξησης του μέσου IQ από τη δεκαετία του 1930, η οποία αποδίδεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες η τάση αυτή επιβραδύνεται ή και αντιστρέφεται.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ίδιος ο James Flynn διαπίστωσε ότι ο μέσος δείκτης νοημοσύνης ενός 14χρονου μειώθηκε κατά περισσότερους από δύο βαθμούς μεταξύ 1980 και 2008. Επίσης, η έρευνα PISA καταγράφει δραματική πτώση σε επιδόσεις στα μαθηματικά, την ανάγνωση και τις επιστήμες, όπως και μείωση στην ικανότητα συγκέντρωσης και την κριτική σκέψη.
Ωστόσο, η απόδοση της ευθύνης αποκλειστικά στην ΤΝ είναι λανθασμένη, όπως τονίζει η Elizabeth Dworak του Northwestern University. Η νοημοσύνη διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες, όπως μικροθρεπτικά συστατικά, φροντίδα κατά την εγκυμοσύνη, διάρκεια εκπαίδευσης, ρύπανση, πανδημίες και τεχνολογία. Δεν μπορούμε να δείχνουμε την ΤΝ ως αποκλειστικό υπαίτιο.
Η γνωστική αποφόρτιση και οι συνέπειές της
Ενώ είναι δύσκολο να ποσοτικοποιήσουμε την επίδραση της ΤΝ στη συνολική νοημοσύνη, είναι ευκολότερο να μετρήσουμε πώς η γνωστική αποφόρτιση (δηλαδή η μεταφορά της γνωστικής προσπάθειας σε μηχανές) αποδυναμώνει συγκεκριμένες δεξιότητες.
Μελέτες δείχνουν ότι η χρήση ΤΝ για καθήκοντα μνήμης μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της προσωπικής μνημονικής ικανότητας. Η πιο βασική δεξιότητα που πλήττεται είναι η κριτική σκέψη. Γιατί να σκεφτείς τι θαυμάζεις σε έναν Βρετανό συγγραφέα, όταν μπορείς να ζητήσεις από το ChatGPT να στο πει;
Ο Michael Gerlich από το SBS Swiss Business School κατέδειξε συσχέτιση μεταξύ συχνής χρήσης ΤΝ και χαμηλότερης ικανότητας κριτικής σκέψης. Οι νέοι χρήστες που εξαρτώνται από τα εργαλεία αυτά, έχουν χαμηλότερες επιδόσεις στην ανεξάρτητη σκέψη σε σύγκριση με μεγαλύτερους.
Άλλη μελέτη, από τη Microsoft και το Carnegie Mellon, έδειξε πως, ενώ η ΤΝ βελτιώνει την αποδοτικότητα, αποτρέπει την κριτική σκέψη και καλλιεργεί εξάρτηση. Οι χρήστες ανησυχούν πως δεν θυμούνται και δεν μαθαίνουν πραγματικά, επειδή βασίζονται στην ΤΝ για κάθε πρόβλημα.
Επιπλέον, η κοινωνική δικτύωση ενισχύει την έκπτωση της κριτικής σκέψης μέσω αλγορίθμων που προβάλλουν σύντομα, εύπεπτα μηνύματα, χωρίς κίνητρο για επεξεργασία και εμβάθυνση.
Κίνδυνοι για τη δημιουργικότητα και τη μνήμη
Χωρίς κριτική σκέψη, είναι δύσκολο να αξιολογήσουμε αν το περιεχόμενο που παράγει η ΤΝ είναι ακριβές ή παραπλανητικό. Μελέτη του 2023 δείχνει ότι το GPT-3 παράγει όχι μόνο πιο κατανοητό αλλά και πιο πειστικό ψευδές περιεχόμενο από τον άνθρωπο.
Επίσης, η επίδραση της ΤΝ στη δημιουργικότητα είναι ανησυχητική. Παρόλο που βοηθά άτομα να παράγουν περισσότερες ιδέες, αυτές είναι λιγότερο ποικίλες συνολικά, κάτι που περιορίζει τις πιθανότητες για καινοτόμες λύσεις.
Ο Sternberg γράφει ότι η γενετική ΤΝ ανασυνδυάζει υπάρχουσες ιδέες, αλλά δεν είναι σαφές αν μπορεί να παράγει ιδέες που να σπάνε τα καθιερωμένα και να λύνουν σοβαρά προβλήματα όπως η κλιματική αλλαγή ή η ανισότητα.
Χρήση ΤΝ: ενεργητική ή παθητική;
Ο Marko Müller από το Πανεπιστήμιο του Ulm διαπίστωσε ότι η χρήση κοινωνικών μέσων μπορεί να αυξήσει τη δημιουργικότητα στους νέους — αν γίνεται ενεργητικά και με διάδραση. Αντίθετα, οι μεγαλύτερες ηλικίες τείνουν να καταναλώνουν περιεχόμενο παθητικά, χωρίς δημιουργική εμπλοκή.
Ο John Kounios από το Drexel University εξηγεί ότι η ευχαρίστηση από προσωπικές εμπνεύσεις ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου και ενισχύει τη μνήμη και τη μάθηση. Όμως οι ιδέες που παράγει η ΤΝ δεν ενεργοποιούν το σύστημα αυτό στον ίδιο βαθμό — άγνωστο αν αυτό έχει μακροχρόνιες συνέπειες.
Η ΤΝ και η μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου
Η εκμάθηση δεύτερης γλώσσας, για παράδειγμα, καθυστερεί την άνοια κατά τέσσερα χρόνια. Αλλά σε πολλές χώρες, οι φοιτητές εγκαταλείπουν τα μαθήματα γλωσσών, πιθανόν εξαιτίας της εξάρτησης από εφαρμογές άμεσης μετάφρασης.
Επίλογος: Ποια είναι η λύση;
Όπως λέει ο Sternberg, πρέπει να σταματήσουμε να ρωτάμε «τι μπορεί να κάνει η ΤΝ για εμάς» και να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε «τι μας κάνει». Η λύση, σύμφωνα με τον Gerlich, είναι να εκπαιδεύσουμε ξανά τους ανθρώπους να είναι άνθρωποι — να χρησιμοποιούν την κριτική σκέψη, τη διαίσθηση και τις μοναδικές ανθρώπινες ικανότητες που οι μηχανές δεν μπορούν (ακόμη) να αναπαράγουν.
Η εκπαίδευση πρέπει να ξεκινήσει από τα σχολεία. Η ΤΝ είναι εδώ για να μείνει — το θέμα είναι πώς θα μάθουμε να τη χρησιμοποιούμε σωστά. Διαφορετικά, δεν θα καταστήσουμε μόνο τους εαυτούς μας περιττούς, αλλά και τις ίδιες μας τις γνωστικές ικανότητες.
Το πρόσφατο μπλακάουτ στην Ισπανία και την Πορτογαλία αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για τεχνολογική αυτονομία και ανθεκτικότητα.
Όταν ένα έξυπνο κινητό τηλέφωνο κατασκευάζεται χρησιμοποιώντας εξαρτήματα από δεκάδες διαφορετικές χώρες, όταν μια χώρα αδυνατεί να παράγει τα φάρμακα που χρειάζεται επειδή δεν έχει πρόσβαση σε συγκεκριμένες πρώτες ύλες, ή όταν ένας αγρότης δεν μπορεί να επισκευάσει το τρακτέρ του επειδή το λογισμικό του προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα – αυτή είναι η τεχνολογική εξάρτηση.
Πρόκειται για την εξάρτηση χωρών και κοινοτήτων από τεχνολογίες που δεν μπορούν να παράγουν, να συντηρήσουν ή να προσαρμόσουν μόνες τους, καθιστώντας τες ευάλωτες σε διεθνείς κρίσεις, εμπορικούς πολέμους και γεωπολιτικές εντάσεις. Συνεπώς σήμερα η τεχνολογική εξάρτηση αναδεικνύεται ως κρίσιμο γεωπολιτικό ζήτημα. Την ίδια στιγμή, η τεχνητή νοημοσύνη κυριαρχεί στις συζητήσεις περί τεχνολογίας, αποσπώντας την προσοχή από ένα θεμελιώδες ερώτημα: ποια τεχνολογία μπορεί να μας προσφέρει πραγματική ανθεκτικότητα και αυτονομία;
Ο τεχνολογικός διάλογος έχει πολωθεί μεταξύ δύο άκρων. Στη μία πλευρά, οι υποστηρικτές της υψηλής τεχνολογίας υπόσχονται λύσεις σε κάθε πρόβλημα μέσω «έξυπνων» συστημάτων και καινοτομιών αιχμής. Στην άλλη, βρίσκονται όσοι/ες προτείνουν την επιστροφή σε παραδοσιακές, απλούστερες προσεγγίσεις.
Όμως αυτό που ίσως χρειαζόμαστε είναι μια τρίτη οδός: μια «συνετή» τεχνολογία ή αλλιώς «τεχνολογία του μέτρου».
ΤΟ ΑΘΕΑΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΗΣ
Η συνεχής επιδίωξη για πιο προηγμένη τεχνολογία έχει σημαντικό τίμημα. Οι «έξυπνες» συσκευές, τα ηλεκτρικά οχήματα και τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης απαιτούν τεράστιες ποσότητες υλικών και ενέργειας, των οποίων οι τιμές αυξάνονται λόγω των παγκόσμιων δασμών και των διαταραχών στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Τα κινητά μας και οι υπολογιστές περιέχουν μέταλλα που εξορύσσονται συχνά σε συνθήκες που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επίσης, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της υψηλής τεχνολογίας απλώς μετατοπίζεται σε χώρες μακριά από τις δικές μας. Η λεγόμενη «πράσινη ανάπτυξη», που χρειάζεται πολλή υψηλή τεχνολογία, συχνά αγνοεί τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται κατά την κατασκευή των συστημάτων υψηλής τεχνολογίας.
Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ
Η τεχνολογία του μέτρου δεν είναι ούτε υπέρ-περίπλοκη ούτε πρωτόγονα απλή. Συνδυάζει τα καλύτερα στοιχεία από όλο το φάσμα, εστιάζοντας στην καταλληλότητα, την προσαρμοστικότητα και τη βιωσιμότητα. Ενώ οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων εκτοξεύονται, η τοπική παραγωγή τεχνολογικών λύσεων γίνεται οικονομικά και περιβαλλοντικά αναγκαία. Ας δούμε μερικά μόνο παραδείγματα, που η ομάδα μου και εγώ έχουμε μελετήσει, με αναφορά την Ελλάδα:
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός LibreSpace Foundation στην Αθήνα έχει αναδειχθεί σε πρωτοπόρο της διαστημικής τεχνολογίας ανοιχτού κώδικα. Δηλαδή, τεχνολογία που αντί να βρίσκεται εγκλωβισμένη πίσω από αυστηρή πνευματική ιδιοκτησία ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα. Το 2017 ο πρώτος μικροδορυφόρος ανοιχτού λογισμικού, κατασκευασμένος στην Ελλάδα, πήγε στο διάστημα. Από τότε ο οργανισμός έχει άλλους δύο μικροδορυφόρους σε τροχιά ενώ, μεταξύ άλλων, συντονίζει το δίκτυο επίγειων δορυφορικών σταθμών SatNOGS.
H ομάδα New Dexterity Lab, με επικεφαλής τον καθηγητή Μηνά Λιαροκάπη, αναπτύσσουν προσθετικά άκρα και ρομποτικές τεχνολογίες ανοιχτού κώδικα που μοιράζονται ελεύθερα στο διαδίκτυο. Αντί για ακριβούς αισθητήρες και πολύπλοκα ηλεκτρονικά που εξαρτώνται από παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, σχεδιάζουν προσθετικά που χρησιμοποιούν απλούστερες αναλογικές λύσεις. Είναι πιο ανθεκτικά, ευκολότερα στην επισκευή, και προσιτά σε όσους/ες τα χρειάζονται.
Δάχτυλα ρομπότ εύκαμπτης σχεδίασης με μαλακές ακροδαχτυλιές. Openbionics – New Dexterity Lab.
Δάχτυλα ρομπότ εύκαμπτης σχεδίασης με μαλακές ακροδαχτυλιές. Πηγή: Openbionics – New Dexterity Lab.
Ο συνεταιρισμός L’Atelier Paysan στη Γαλλία και οι «Τζουμέικερς» στην Ήπειρο συνδυάζουν παραδοσιακή γεωργική γνώση με σύγχρονες μεθόδους, παρέχοντας επισιτιστική ασφάλεια ανεξάρτητη από τις διακυμάνσεις του διεθνούς εμπορίου. Αναπτύσσουν εργαλεία όπως τριβεία για ρίγανη και σκαπτικά, ειδικά προσαρμοσμένα στις ανάγκες των μικρών καλλιεργητών της περιοχής τους.
Ο παγκόσμιος οργανισμός Wind Empowerment και ο μη κερδοσκοπικό οργανισμός «Νέα Γουινέα», με έδρα την Ελλάδα, αναπτύσσουν μικρής κλίμακας συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που προσφέρουν ενεργειακή αυτονομία.
Ένας μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός 500W που δημιουργήθηκε συνδυάζοντας διάφορα εξαρτήματα από ποικίλα έργα ανοιχτού κώδικα. Νέα Γουινέα – Σχολείο της Γης.
Ένας μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός 500W που δημιουργήθηκε συνδυάζοντας διάφορα εξαρτήματα από ποικίλα έργα ανοιχτού κώδικα. Πηγή: Νέα Γουινέα – Σχολείο της Γης.
Η προσέγγιση της τεχνολογίας του μέτρου βασίζεται σε τρεις αρχές:
1. Την αποκέντρωση της παραγωγής. Η τεχνολογία σχεδιάζεται ώστε να μπορεί να παραχθεί περισσότερο τοπικά, μειώνοντας την ανάγκη μεγάλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και την εξάρτηση από διεθνείς εμπορικές συμφωνίες και δασμούς.
2. Τον ανοιχτό σχεδιασμό. Η γνώση και τα σχέδια μοιράζονται ελεύθερα, επιτρέποντας προσαρμογές και βελτιώσεις από τοπικές κοινότητες και επιχειρήσεις, αντίθετα με τα συστήματα αυστηρής πνευματικής ιδιοκτησίας που επιτείνουν την τεχνολογική εξάρτηση.
3. Τη δημοκρατική διακυβέρνηση. Οι τοπικές κοινότητες μπορούν να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων για την τεχνολογία που χρησιμοποιούν, καθώς αυτή είναι δεν είναι ένα μαύρο κουτί αλλά ανοιχτή και προσβάσιμη σε όλους/ες.
Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ
Καθώς νέοι εμπορικοί πόλεμοι και δασμοί αλλάζουν ριζικά τις οικονομικές ισορροπίες, η προσέγγιση της τεχνολογίας του μέτρου αποκτά στρατηγική σημασία. Χώρες όπως η Ελλάδα μπορούν να αναπτύξουν ένα διαφορετικό μοντέλο τεχνολογικής ανάπτυξης που ενισχύει την αυτονομία τους. Η εξάρτηση από μεγάλες τεχνολογικές δυνάμεις καθιστά ευάλωτες τις μικρότερες χώρες, ιδιαίτερα όταν δασμοί εφαρμόζονται στα εισαγόμενα προϊόντα τεχνολογίας. Αντίθετα, η ανάπτυξη τοπικών, προσαρμοσμένων τεχνολογικών λύσεων ενισχύει την ανθεκτικότητα και την αυτάρκεια.
Σε έναν κόσμο όπου η πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες και ενέργεια γίνεται ολοένα και πιο αβέβαιη, οι χώρες που έχουν αναπτύξει την ικανότητα να λειτουργούν με λιγότερους πόρους και περισσότερη τοπική γνώση θα έχουν στρατηγικό πλεονέκτημα. Η τεχνολογία του μέτρου παρέχει ακριβώς αυτή την ικανότητα. Δεν είναι ελεύθερη αντιφάσεων και προβληματικών πλευρών, ωστόσο προσφέρει πρακτικές λύσεις σε προβλήματα που αναμένεται να ενταθούν τα χρόνια που έρχονται.
Καθώς οι μεγάλες δυνάμεις επανασχεδιάζουν τις συμμαχίες τους, η προσέγγιση αυτή προσφέρει τη δυνατότητα ανάπτυξης νέων μορφών διεθνούς συνεργασίας, βασισμένων όχι στην εξάρτηση αλλά στην αμοιβαία ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών. Ένα παγκόσμιο δίκτυο τοπικών κοινοτήτων που μοιράζονται λύσεις ανοιχτού σχεδιασμού μπορεί να αντιπροσωπεύει μια εναλλακτική στην υπάρχουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΕΛΙΚΑ;
Αντί να επενδύουμε υπερβολικά στις υψηλές τεχνολογίες, θα έπρεπε να εστιάζουμε σε άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις που βελτιώνουν την καθημερινότητα των ανθρώπων και δεν επιβαρύνουν υπέρμετρα το περιβάλλον. Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι τεχνικό αλλά πολιτικό: Ποιος αποφασίζει ποια τεχνολογία αναπτύσσεται και για ποιον σκοπό; Ποιος έχει πρόσβαση στα οφέλη και ποιος επωμίζεται το κόστος;
Η μέση οδός προσφέρει μια ρεαλιστική, προσιτή και ανθεκτική εναλλακτική. Δεν απορρίπτει την καινοτομία, αλλά την επανατοποθετεί σε ένα πλαίσιο που υπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων και του πλανήτη, και θωρακίζει τις κοινωνίες μας απέναντι στις διεθνείς αναταράξεις. Ίσως αυτή είναι τελικά η πιο ριζοσπαστική και πιο αναγκαία καινοτομία απ’ όλες.
*Ο Βασίλης Κωστάκης είναι Καθηγητής Τεχνολογικής Διακυβέρνησης και Βιωσιμότητας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Τάλιν και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Είναι ιδρυτικό μέλος μιας ενεργειακής κοινότητας, ενός ερευνητικού κέντρου και ενός ορεινού makerspace με έδρα τον νομό Ιωαννίνων.
Η ψηφιακή ανεξαρτησία είναι ζωτικής σημασίας για την ελευθερία δεδομένων. Εάν οι κυβερνήσεις και οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ιδιόκτητα ή μορφές ψευδο-προτύπων, περιορίζουν τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι πολίτες για την πρόσβαση στα δεδομένα.
Πριν από λίγες ημέρες το Συμβούλιο Σχεδιασμού IT της Γερμανίας δεσμεύτηκε να μεταβεί στο Open Document Format – μια πλήρως τυποποιημένη μορφή (και η προεπιλογή που χρησιμοποιείται στο LibreOffice). Το Γερμανικό Συμβούλιο Σχεδιασμού Πληροφορικής είναι μια 17μελής επιτροπή που αποτελείται από εκπροσώπους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας και των κυβερνήσεων των κρατιδίων.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Συμβουλίου:
Οι ανοιχτές μορφές αρχείων και οι ανοιχτές διεπαφές αποτελούν σημαντικό δομικό στοιχείο για την απαραίτητη διαδικασία μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης στη Γερμανία στο δρόμο προς μεγαλύτερη ψηφιακή ανεξαρτησίας και καινοτομία.
Το Συμβούλιο Σχεδιασμού Πληροφορικής έχει δεσμευτεί να διασφαλίσει ότι οι ανοιχτές μορφές, όπως το Open Document Format (ODF) χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στη δημόσια διοίκηση και θα γίνουν το πρότυπο για την ανταλλαγή εγγράφων έως το 2027. Αναθέτει στο Συμβούλιο Τυποποίησης να το εφαρμόσει.
Περισσότερες πληροφορίες (στα γερμανικά) στο αυτή τη σελίδα.
Μια καινοτόμα λύση για την ψηφιακή μεταγραφή ιστορικών χειρόγραφων εγγράφων ανέπτυξαν και διέθεσαν ανοιχτά τα Εθνικά Αρχεία της Σουηδίας (Riksarkivet), προσφέροντας πολύτιμο εργαλείο σε οργανισμούς που διαχειρίζονται πολιτιστικό απόθεμα και αρχειακό υλικό.
Η νέα αυτή τεχνολογία βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη και επιτρέπει την αυτόματη αναγνώριση χειρόγραφου κειμένου — μια διαδικασία που μέχρι σήμερα απαιτούσε μεγάλο ανθρώπινο κόπο και εξειδίκευση. Η εξέλιξη αυτή ανοίγει νέες δυνατότητες για τη διατήρηση, την ανάδειξη και την αξιοποίηση ιστορικών τεκμηρίων.
Δύο ανοιχτά εργαλεία για τη μεταγραφή χειρόγραφων
Η λύση του Riksarkivet περιλαμβάνει:
SwedishLionLibre: ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης ειδικά εκπαιδευμένο για να «διαβάζει» σουηδικά χειρόγραφα της περιόδου 1600–1900, ξεπερνώντας τους περιορισμούς των παραδοσιακών εργαλείων αναγνώρισης χαρακτήρων.
HTRflow: μια ευέλικτη και φιλική στην χρήση πλατφόρμα, σχεδιασμένη για τη διαχείριση έργων μεταγραφής και ψηφιοποίησης. Υποστηρίζει διάφορες μορφές αρχείων, παρέχει εργαλεία ελέγχου της ακρίβειας και προσφέρει δυνατότητα παραμετροποίησης ανάλογα με το είδος των εγγράφων.
Τα εργαλεία αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε με το συγκεκριμένο σουηδικό μοντέλο, είτε με άλλα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που έχουν εκπαιδευτεί σε διαφορετικές γλώσσες ή είδη γραφής.
Πρακτική εφαρμογή και ανοιχτή διάθεση
Τα Εθνικά Αρχεία της Σουηδίας χρησιμοποιούν ήδη εσωτερικά τη συγκεκριμένη τεχνολογία, αποδεικνύοντας την πρακτική της αξία. Επιπλέον, έχουν επιλέξει να διαθέσουν όλο τον κώδικα και την τεκμηρίωση ανοιχτά, με ελεύθερη άδεια χρήσης και επανάχρησης. Αυτό καθιστά τη λύση άμεσα αξιοποιήσιμη από άλλους δημόσιους οργανισμούς και πολιτιστικά ιδρύματα σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Δυνατότητες για ελληνικούς φορείς
Η χρήση τεχνολογιών αναγνώρισης χειρόγραφου κειμένου μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη και στην ελληνική πραγματικότητα, ειδικά για:
Δημόσια αρχεία και βιβλιοθήκες που διαθέτουν πλούσιο ιστορικό υλικό.
Ερευνητικά ιδρύματα που αναλύουν ιστορικές πηγές.
Φορείς πολιτισμού που επιθυμούν να προσφέρουν πρόσβαση σε ψηφιοποιημένες συλλογές.
Η επανάχρηση τέτοιων λύσεων μειώνει τον χρόνο και το κόστος των έργων ψηφιοποίησης και ενισχύει την προσβασιμότητα των πολιτιστικών τεκμηρίων για την κοινωνία και την επιστήμη.
Έχουν μείνει τα αποθετήρια του btactic-oo σε μια παλιά ημερομηνία στο παρελθόν;
Χρειάζεστε να δημιουργήσετε μια νεότερη έκδοση onlyoffice από αυτή που κυκλοφόρησε το αποθετήριο unlimited-onlyoffice-package-builder του btactic-oo;
Θέλετε να έχετε ένα απεριόριστο onlyoffice repo αντί του προεπιλεγμένου που περιορίζεται σε 20 συνδέσεις;
Θέλετε να χρησιμοποιήσετε το Github Actions ώστε να γνωρίζετε ότι έχετε τους πόρους για να δημιουργήσετε τα πάντα;
Λοιπόν, σε αυτή την περίπτωση αυτό το άρθρο είναι για εσάς.
Θα είστε σε θέση να παράγετε ένα πακέτο Debian 11 DEB που μπορεί επίσης να λειτουργήσει και σε άλλα συστήματα Debian/Ubuntu.
Αν έχετε ήδη ακολουθήσει αυτές τις οδηγίες και επαναχρησιμοποιείτε τη μηχανή DESKTOPM και θέλετε να δημιουργήσετε μια νεότερη έκδοση ONLYOFFICE, μπορείτε να μεταβείτε στην ενότητα: Ενημέρωση και Ανάκτηση των πιο πρόσφατων tags (DESKTOPM).
Σχετικά με τα αρχεία καταγραφής ανάπτυξης
Αυτή η συγκεκριμένη τεκμηρίωση δεν θα ενημερώνεται τόσο συχνά.
Θα βασίζεται στην τρέχουσα τελευταία απλοποιημένη τεκμηρίωση η οποία είναι του 2024-09.
Παρακαλούμε ελέγξτε τον φάκελο development_logs/. Ίσως θελήσετε να επιλέξετε ορισμένα commits από εκεί αντί από αυτά του 2024-09 που θα χρησιμοποιηθούν εδώ.
Προαπαιτούμενα
Παρά αυτά που υποθέτουμε αμέσως παρακάτω, θα μπορούσατε στην πραγματικότητα να κάνετε τα πάντα στην ίδια μηχανή, είτε μια πραγματική μηχανή είτε μια εικονική μηχανή χάρη στο Docker.
Σε αυτό το άρθρο θα υποθέσουμε ότι έχετε:
Ένα επιτραπέζιο μηχάνημα GNU/Linux όπου θα έχετε τα κλειδιά Github σας
Μια κενή εικονική μηχανή με Debian 11 σε αυτήν, η οποία θα χρησιμοποιηθεί μόνο για την δημιουργία (build) του ONLYOFFICE
Μια εικονική μηχανή με εγκατεστημένο ONLYOFFICE από τα πακέτα των επίσημων αποθετηρίων (repos)
ή με άλλα λόγια (με τις δικές τους ψευδώνυμες ονομασίες):
Μια επιτραπέζια μηχανή GNU/Linux (DESKTOPM)
Μια μηχανή GNU/Linux για δημιουργία (build) onlyoffice (BUILDM)
Μια μηχανή με εγκατεστημένο ONLYOFFICE χάρη στα επίσημα πακέτα των αποθετηρίων (repos) (ONLYM)
Εύρεση και αντικατάσταση
Βεβαιωθείτε ότι κατεβάσατε αυτό το έγγραφο, κάντε ένα αντίγραφό του και επεξεργαστείτε το.
Τώρα μπορείτε να βρείτε και να αντικαταστήσετε τα παρακάτω:
Βρείτε όλες τις συμβολοσειρές @@ACMEOO@@ και αντικαταστήστε τις με τον οργανισμό/χρήστη σας στο Github. Παράδειγμα: acmeoo.
Βρείτε όλες τις συμβολοσειρές @@ACME@@ και αντικαταστήστε τις με το brand σας (χωρίς κενά ή ιδιαίτερους χαρακτήρες). Παράδειγμα: acme. Αυτό θα χρησιμοποιηθεί τόσο για τα Git tags όσο και για το επίθημα του πακέτου Debian.
Βρείτε όλες τις συμβολοσειρές @@OOBUILDER@@ και αντικαταστήστε τις με τον χρήστη σας που έχει δικαιώματα docker. Παράδειγμα: oobuilder.
Δοθείσας μιας έκδοσης x.y.z.t που θέλετε να δημιουργήσετε (build): ( Παράδειγμα: 8.1.2.3 )
Βρείτε όλες τις συμβολοσειρές @@VERSION-X.Y.Z@@ και αντικαταστήστε τις με **x.y.z**. Παράδειγμα: 8.1.2
Βρείτε όλες τις συμβολοσειρές @@VERSION-T@@ και αντικαταστήστε τις με **t**. Παράδειγμα: 3
Github - Ωρα για Fork
Github - Δημιουργία οργανισμού ή χρήστη
Πρώτα απ 'όλα πρέπει να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό/χρήστη Github, έναν οργανισμό Github, ή να επαναχρησιμοποιήσετε τον υπάρχοντα λογαριασμό/χρήστη σας στο Github.
Σύνδεση στον λογαριασμό σας στο Github
Θα πρέπει να γνωρίζετε πώς να συνδεθείτε στον λογαριασμό σας στο Github. Συνδεθείτε εκεί.
Fork του unlimited-onlyoffice-package-builder από την btactic
Αποεπιλέξτε την επιλογή 'Copy the main branch only' (Αντιγραφή μόνο του κύριου branch).
Μην τροποποιήσετε το όνομα του αποθετηρίου (Repository name).
Κάντε κλικ στο κουμπί Create fork.
Προετοιμασία νέων τοπικών αποθετηρίων (DESKTOPM)
Προειδοποίηση
Ίσως έχετε ένα προσαρμοσμένο φάκελο όπου δημιουργείτε (build) τα πάντα που σχετίζονται με το ONLYOFFICE. Σας συνιστώ να χρησιμοποιήσετε αυτό που σας δίνεται εδώ. Διαφορετικά θα πρέπει να βρείτε το onlyoffice_repos και να το αντικαταστήσετε με το δικό σας φάκελο, βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε την ίδια δομή φακέλων.
Κλώνος του δικού σας αποθετηρίου unlimited-onlyoffice-package-builder
Μπορείτε να παραλείψετε αυτό το βήμα, αλλά είναι ωραίο να έχετε τα πραγματικά αποθετήρια στον υπολογιστή σας για την περίπτωση που εξαφανιστούν.
cd ~/onlyoffice_repos
git clone git@github.com:@@ACMEOO@@/unlimited-onlyoffice-package-builder.git
Κλώνος του δικού σας αποθετηρίου build_tools
cd ~/onlyoffice_repos
git clone git@github.com:@@ACMEOO@@/build_tools.git
Κλώνος του δικού σας αποθετηρίου server
cd ~/onlyoffice_repos
git clone git@github.com:@@ACMEOO@@/server.git
Κλώνος του δικού σας αποθετηρίου web-apps
cd ~/onlyoffice_repos
git clone git@github.com:@@ACMEOO@@/web-apps.git
Προσθήκη upstream και btactic αποθετηρίων ως remotes (DESKTOPM)
Θα χρειαστεί να μπορούμε να κάνουμε fetch και από τα δύο upstream (ONLYOFFICE) και btactic αποθετήρια.
Από το upstream θα πάρουμε τα τελευταία tags (χρήσιμο αν επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία στο μέλλον).
Και από τα btactic αποθετήρια θα πάρετε τα commits "χωρίς όρια", για την περίπτωση που δεν θέλετε να τα δημιουργήσετε ξανά χειροκίνητα.
Θα κάνουμε αυτό το βήμα ταυτόχρονα για όλα τα απαραίτητα αποθετήρια ώστε να μην καταλάβει πολύ χώρο στο έγγραφο.
Η εικονική μηχανή ONLYOFFICE μας θα πρέπει να έχει ήδη εγκατεστημένο το πακέτο Debian σε αυτήν.
Οι προγραμματιστές του ONLYOFFICE δεν ενημερώνουν ποτέ την προεπιλεγμένη έκδοση, οπότε μην μπείτε στον κόπο να την ενημερώσετε ή οποιονδήποτε από τους φακέλους που χρησιμοποιεί.
sudo apt update
sudo apt-cache show onlyoffice-documentserver | less
Η πιο πρόσφατη έκδοση @@VERSION-X.Y.Z@@ είναι:
@@VERSION-X.Y.Z@@-@@VERSION-T@@
οπότε αυτή είναι η έκδοση που θα χρησιμοποιήσουμε.
Απλώς αντικαθιστούμε την παύλα με μια τελεία. Το @@VERSION-X.Y.Z@@-@@VERSION-T@@ είναι τώρα: @@VERSION-X.Y.Z@@.@@VERSION-T@@.
Εφαρμογή των no-limits στα αποθετήρια μας (DESKTOPM)
Ενημέρωση αποθετηρίου build_tools
Παλιά πράγματα που έχουμε ήδη από τα btactic repos:
commit (αλλαγές ιδιοκτήτη σε ssh): 7ce465ecb177fd20ebf2b459a69f98312f7a8d3d
commit (Custom repos and tags): 7da607da885285fe3cfc9feaf37b1608666039eb
Δημιουργούμε ένα νέο branch βασισμένο στο πρόσφατα ληφθέν tag.
cd ~/onlyoffice_repos/build_tools
git checkout tags/v@@VERSION-X.Y.Z@@.@@VERSION-T@@ -b @@VERSION-X.Y.Z@@.@@VERSION-T@@-@@ACME@@
Παρακαλούμε σημειώστε ότι αν αποφασίσετε να κάνετε build απευθείας από το Github Actions, αυτή η μηχανή build δεν θα χρειαστεί καθόλου, οπότε μπορείτε να παραλείψετε εντελώς αυτή την ενότητα.
Προαπαιτούμενα
Έχει επιλεγεί Debian 11 Netinst (Οποιαδήποτε άλλη διανομή βασισμένη σε Debian που υποστηρίζει docker θα πρέπει επίσης να είναι εντάξει).
Απαιτούμενη RAM: 16 GB RAM (Ελάχιστο) ή 8 GB RAM με 8 GB SWAP.
Συνιστώμενο: 50 GB χώρος στο δίσκο.
Προαπαιτούμενο Docker-CE
Αυτή η μέθοδος build χρησιμοποιεί το Docker κάτω από το κέλυφος. Θα βρείτε οδηγίες για το πώς να ρυθμίσετε τον χρήστη σας για build ώστε να χρησιμοποιεί το Docker. Αυτό χρειάζεται να γίνει μόνο μία φορά. Αυτές οι οδηγίες Docker προορίζονται για Ubuntu 20.04, αλλά οποιεσδήποτε άλλες γενικές οδηγίες ρύθμισης Docker για το λειτουργικό σας σύστημα θα πρέπει να είναι εντάξει.
Να είστε ενήμεροι για διανομές που βασίζονται σε RHEL 8. Αναζητήστε ένα howto για docker-ce. Η προσπάθεια εγκατάστασης του πακέτου docker απευθείας εγκαθιστά το podman και το buildah τα οποία **δεν λειτουργούν ακριβώς όπως το docker-ce** αν και φαίνεται να διαφημίζονται ως τέτοια.
Ρύθμιση Docker
Σημείωση: Οι εντολές για αυτή τη ρύθμιση Docker πρέπει να εκτελούνται είτε ως χρήστης root είτε ως χρήστης που είναι μέρος της ομάδας sudo, συνήθως ο χρήστης admin.
Για να μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σωστά το Docker από τον χρήστη @@OOBUILDER@@, ίσως χρειαστεί να κάνετε logout και μετά login στον χρήστη σας.
Μπορεί να βρείτε πώς να επιβάλλετε τα δικαιώματα της ομάδας Docker του χρήστη χωρίς να κάνετε logout αν ψάξετε αρκετά, αλλά τις περισσότερες φορές είναι ευκολότερο να κάνετε απλώς logout και login.
Χρήστης Docker - Hello world
Επίσης, βεβαιωθείτε ότι εκτελείτε τα συνηθισμένα παραδείγματα docker 'Hello world' κάτω από τον χρήστη @@OOBUILDER@@.
Αυτά τα παραδείγματα docker 'Hello world' εξηγούνται συνήθως στις περισσότερες εγχειρίδια εγκατάστασης docker.
Εάν το παράδειγμα docker 'Hello world' δεν λειτουργεί όπως αναμένεται, τότε η δημιουργία (building) χάρη στα Dockerfiles μας σίγουρα δεν θα λειτουργήσει.
Git ssh keys
Σημείωση: Οι παρακάτω εντολές πρέπει να εκτελεστούν ως ο χρήστης @@OOBUILDER@@.
Πρέπει να εκτελέσετε την παρακάτω εντολή για να δημιουργήσετε ένα κλειδί.
Σημείωση: Προσωπικά χρησιμοποιώ μόνο έναν επιπλέον λογαριασμό Github, γιατί δεν μπορείτε να ορίσετε αυτό το SSH κλειδί ως read-only. Υποτίθεται ότι πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα deploy key, αλλά αυτά συνδέονται με ένα μόνο αποθετήριο ή οργανισμό.
Λογισμικό Git
apt install git
θα πρέπει να αρκεί στα περισσότερα συστήματα Debian/Ubuntu ώστε να μπορείτε αργότερα να χρησιμοποιήσετε το Git.
Build (BUILDM)
Build τα πάντα
Ως ο χρήστης @@OOBUILDER@@ εκτελέστε:
mkdir ~/build-oo
cd ~/build-oo
git clone https://github.com/@@ACMEOO@@/unlimited-onlyoffice-package-builder
cd unlimited-onlyoffice-package-builder
git checkout v0.0.1
# Αγνοήστε το μήνυμα detached HEAD
./onlyoffice-package-builder.sh --product-version=@@VERSION-X.Y.Z@@ --build-number=@@VERSION-T@@ --unlimited-organization=@@ACMEOO@@ --tag-suffix=-@@ACME@@ --debian-package-suffix=-@@ACME@@
Τελικό πακέτο deb
Το τελικό πακέτο deb onlyoffice-documentserver_@@VERSION-X.Y.Z@@-@@VERSION-T@@-@@ACME@@_amd64.deb μπορεί να βρεθεί στον φάκελο: ~/build-oo/unlimited-onlyoffice-package-builder/document-server-package/deb/.
Αν θέλατε να κάνετε build στο δικό σας VPS, τελειώσατε.
Χρήση των αποθετηρίων σας κατά την εκτέλεση Github Actions
cd ~/onlyoffice_repos/unlimited-onlyoffice-package-builder
git checkout main
sed -i 's/DEBIAN_PACKAGE_SUFFIX: -btactic/DEBIAN_PACKAGE_SUFFIX: -@@ACME@@/g' .github/workflows/build-release-debian-11.yml
sed -i 's/TAG_SUFFIX: -btactic/TAG_SUFFIX: -@@ACME@@/g' .github/workflows/build-release-debian-11.yml
git add .github/workflows/build-release-debian-11.yml
git commit -m 'Use @@ACME@@ as a suffix in Github Actions'
git push origin main
Push για build
cd ~/onlyoffice_repos/unlimited-onlyoffice-package-builder
git checkout main
git push origin main # Μόνο για ασφάλεια
git tag -a 'builds-debian-11/@@VERSION-X.Y.Z@@.@@VERSION-T@@' -m 'builds-debian-11/@@VERSION-X.Y.Z@@.@@VERSION-T@@'
git push origin 'builds-debian-11/@@VERSION-X.Y.Z@@.@@VERSION-T@@'
Αν θέλετε ανατροφοδότηση, βεβαιωθείτε ότι περιγράφετε:
Πώς εγκαθίσταται το docker στο VPS σας
Ποιες είναι οι ακριβείς εντολές που εκτελέσατε
Οι προγραμματιστές του ONLYOFFICE δεν χρησιμοποιούν τα δημόσια εργαλεία που δημοσιεύονται εδώ για να δημιουργήσουν τα binaries τους, χρησιμοποιούν ένα άλλο σύνολο εργαλείων τα οποία, θεωρητικά, θα πρέπει να λειτουργούν αρκετά παρόμοια.
Σας συμβουλεύεται κάπου στην τεκμηρίωση build να χρησιμοποιήσετε το master branch, αλλά θα πρέπει να μείνετε σε ένα tag, ώστε να παίρνετε πάντα τα ίδια αποτελέσματα.
Δυστυχώς πολλές εξωτερικές εξαρτήσεις του ONLYOFFICE βασίζονται όχι σε tags (συγκεκριμένες εκδόσεις) αλλά σε master branches. **Αυτό είναι ένα μεγάλο σφάλμα από την πλευρά τους.**
Έτσι, ακόμα και αν καταφέρετε να δημιουργήσετε ONLYOFFICE μια μέρα χωρίς να αλλάξουν τα ONLYOFFICE αποθετήρια, μπορεί να αποτύχει την επόμενη μέρα λόγω κάποιας εξωτερικής εξάρτησης που άλλαξε πολύ ή είναι προσωρινά εκτός λειτουργίας.
Αν ζείτε σε χώρες παρόμοιες με τη Ρωσία ή την Κίνα, ενδέχεται να μην έχετε πρόσβαση σε κάποιες από αυτές τις εξωτερικές εξαρτήσεις λόγω θεμάτων γεωγραφικού αποκλεισμού.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί αν δεν έχετε σταθερή σύνδεση internet. Το σύστημα build δεν επιτρέπει την εύκολη επανεκτέλεση μόνο του τελευταίου βήματος που απέτυχε λόγω χρονικού ορίου διαδικτύου (Internet timeout).
Πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι όταν ένα βήμα build έχει αποτύχει, είναι πολύ καλύτερο για εσάς να ξεκινήσετε από την αρχή παρά να προσπαθήσετε να συνεχίσετε το build. Αυτή η αποτυχία μπορεί να σας εμποδίσει να δημιουργήσετε τα πάντα εντάξει ξανά. Λοιπόν, τουλάχιστον δοκιμάστε το άλλη μία φορά από έναν κενό φάκελο.
Χρειάζεστε αρκετή RAM. Είναι γνωστό ότι αποτυγχάνει με μόνο 4 GB RAM. Σε εμένα λειτουργεί με 16 GB RAM.
Προειδοποίηση
Αυτό δεν είναι ένα επίσημο build του ONLYOFFICE. Μην αναζητήσετε βοήθεια στα ζητήματα/φόρουμ της ONLYOFFICE, εκτός αν αναπαράγετε το πρόβλημα στον αρχικό πηγαίο κώδικα ή στα αρχικά binaries από αυτούς.
Το φθινόπωρο του 2024, το OSOR πραγματοποίησε μια παρουσίαση του openDesk μετά την έκδοση 1.0 της σουίτας που κυκλοφόρησε από την ZenDiS. Το openDesk αναπτύχθηκε για να παρέχει στον δημόσιο τομέα, ειδικά στη Γερμανία, αλλά και περαιτέρω στην Ευρώπη, μια ψηφιακά ανεξάρτητη επιλογή για τις ανάγκες γραφείου και συνεργασίας τους. Κατά συνέπεια, πριν μετονομαστεί σε openDesk, η σουίτα ήταν γνωστή ως «Sovereign Workplace». Η σουίτα αποτελείται από μια σειρά από υπάρχοντα στοιχεία ανοιχτού κώδικα και έτσι εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης του λογισμικού ανοιχτού κώδικα. Χάρη στις ανοικτές διεπαφές που βασίζονται σε ανοικτά πρότυπα μέσα σε αυτά τα υπάρχοντα κομμάτια λογισμικού, μπορούν να συνεργαστούν απρόσκοπτα.
openDesk name
Open source component
Email, calendar, contacts & tasks
Open-Xchange AppSuite
Files
Nextcloud
Diagrams
Cryptpad with diagrams.net
Weboffice
Collabora Online
Projects
OpenProject
Knowledge
XWiki
Chat
Element with Nordeck widgets
Videoconferencing
Jitsi
Portal
Univention
Το Zendis βρίσκεται στην έκδοση 1.3.1 και οι προγραμματιστές του έχουν ήδη έναν χάρτη πορείας για μελλοντικές εκδόσεις, μέχρι την έκδοση 2.0. Αυτή η σημαντική νέα έκδοση θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο του 2025 και θα προσθέσει μια εφαρμογή για κινητά για τη συνιστώσα των έργων. Αν και απευθύνεται ειδικά στο δημόσιο τομέα, ο καθένας μπορεί να κατεβάσει την «Κοινοτική Έκδοση» του λογισμικού. Αυτό παρέχει επίσης την ευκαιρία να αξιολογήσετε το λογισμικό πριν από τη δέσμευση για μια σύμβαση σχετικά με την επιχειρηματική έκδοση που αποσκοπεί σε παραγωγική χρήση. Εκτός από την ίδια την Zendis, το OpenDesk χρησιμοποιείται ήδη από το Robert-Koch-Institute, την Ομοσπονδιακή Ναυτιλιακή και Υδρογραφική Υπηρεσία της Γερμανίας και την Federal IT-Cooperation, τον οργανισμό που εφαρμόζει τις πολιτικές αποφάσεις του Συμβουλίου Σχεδιασμού Πληροφορικής, φέρνοντας την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τα ομοσπονδιακά κράτη μαζί.
Σύμβαση-πλαίσιο με την BWI
Η BWI εφαρμόζει μια στρατηγική προσέγγιση για την ενίσχυση της ψηφιακής ανεξαρτησίας των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων. Αυτό συνεπάγεται τη διασφάλιση του ελέγχου και της επιχειρησιακής ανεξαρτησίας στον κυβερνοχώρο και τις πληροφορίες, επιτρέποντας στην Bundeswehr να εκτελεί τις συνταγματικές της ευθύνες χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις. Η στρατηγική επικεντρώνεται στη χρήση αξιόπιστων εφαρμογών πληροφορικής και ασφάλειας και στην ανάπτυξη ή ενίσχυση εφαρμογών υπό τη δική της διαχείριση. Ο ανοιχτός κώδικας είναι ένας βασικός καταλύτης για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Προοπτικές
Η συμφωνία-πλαίσιο με τη Zendis σηματοδοτεί την έναρξη μιας μακροπρόθεσμης συνεργασίας με επίκεντρο την ψηφιακή ανεξαρτησία. Καθώς η Bundeswehr συνεχίζει να ενσωματώνει το OpenDesk στις επιχειρήσεις της, αναμένεται να αναπτύξει περαιτέρω και να προσαρμόσει τη σουίτα για να καλύψει τις εξελισσόμενες ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων.
Ο Δήμος Αθηναίων, ως ο πρώτος και μοναδικός Δήμος της Ελλάδας που εντάχθηκε στην παγκόσμια σύμπραξη για την ανοικτή διακυβέρνηση OGP Local τον Απρίλιο του 2024, καλεί τους πολίτες και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να συμμετάσχουν ενεργά στη δημόσια διαβούλευση για τη συνδιαμόρφωση του πρώτου Σχεδίου Δράσης του Δήμου.
Η διαβούλευση επικεντρώνεται σε τέσσερις θεματικές ενότητες:
Καθολική Προσβασιμότητα σε φυσικό και ψηφιακό επίπεδο
Διαφάνεια και Λογοδοσία / Συμμετοχικός Σχεδιασμός Προϋπολογισμού
Η διαβούλευση θα διαρκέσει έως την Κυριακή 11 Μαΐου 2025. Οι προτάσεις και τα σχόλια που θα υποβληθούν θα είναι δημόσια προσβάσιμα και θα συζητηθούν σε θεματικά εργαστήρια που θα ακολουθήσουν, με στόχο την ενσωμάτωσή τους στο τελικό Σχέδιο Δράσης του Δήμου.
Η συμμετοχή σας είναι καθοριστική για την προώθηση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο.
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) έχει μπει δυναμικά στη ζωή μας, από τα κινητά μας μέχρι την εργασία και – πιο πρόσφατα – την εκπαίδευση. Ειδικά μετά την εμφάνιση του ChatGPT, δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως η τεχνολογία μπορεί (και πρέπει) να αναλάβει ρόλους καθηγητών, να δημιουργεί μαθήματα, να διορθώνει εργασίες και να «εκπαιδεύει» φοιτητές.
Αλλά… είναι πραγματικά αυτό το μέλλον που θέλουμε για τα πανεπιστήμια μας; Ένα άρθρο των Robert Sparrow και Gene Flenady στο περιοδικό AI & Society με τίτλο“Bullshit Universities: the future of automated education” εξηγεί γιατί η τεχνητή νοημοσύνη, όσο έξυπνη και αν φαίνεται, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον άνθρωπο στην εκπαίδευση.
Η Υπόσχεση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Εκπαίδευση
Με την ευκολία παραγωγής περιεχομένου, διορθώσεων, ατομικής καθοδήγησης και δημιουργίας εικονικών “ψηφιακών εκπαιδευτών”, η τεχνητή νοημοσύνη προβάλλεται ως ο τέλειος βοηθός – ή και αντικαταστάτης – του καθηγητή. Από αυτόματη δημιουργία τεστ και ανατροφοδότησης έως προσομοιώσεις ψηφιακών διαλέξεων από «ψηφιακούς ανθρώπους», φαίνεται πως η τεχνολογία είναι έτοιμη να «λύσει» το πρόβλημα της μαζικής εκπαίδευσης.
Όταν το “Βοηθώ” Καταλήγει να Σημαίνει “Αντικαθιστώ”
Ωστόσο, όπως μας υπενθυμίζει η ιστορία της αυτοματοποίησης, η υπόσχεση υποστήριξης των ανθρώπων από τις μηχανές καταλήγει συχνά στην αντικατάστασή τους. Η τυποποίηση των πανεπιστημιακών μαθημάτων, η απομάκρυνση από την αυθεντική πνευματική αναζήτηση και η πίεση για μαζική απόδοση ανοίγουν το δρόμο ώστε οι μηχανές να αναλάβουν ολοένα και περισσότερες εκπαιδευτικές αρμοδιότητες.
Όταν οι Μηχανές Παράγουν “Μπουρδολογίες”
Μπορεί η AI να γράφει εντυπωσιακά κείμενα, όμως υπάρχει ένα βασικό πρόβλημα: δεν ενδιαφέρεται για την αλήθεια. Δεν ξέρει τι λέει – μόνο τι “φαίνεται” σωστό. Οι συγγραφείς χαρακτηρίζουν τις απαντήσεις της AI ως “bullshit”, με τη φιλοσοφική έννοια του όρου: λόγος χωρίς δέσμευση στην αλήθεια. Κι αυτό, στην εκπαίδευση, είναι καταστροφικό.
Αν μαθαίνεις από κάποιον που δεν καταλαβαίνει – ούτε νοιάζεται – για το τι λέει, τότε δεν μαθαίνεις τίποτα ουσιαστικό. Η AI δεν έχει εμπειρία, δεν έχει γνώμη, δεν έχει καν επίγνωση. Είναι ένας καθρέφτης του διαδικτύου, όχι ένας εκπαιδευτής με άποψη και ευθύνη.
Η Γραφή Είναι Σκέψη, Όχι Πληκτρολόγηση
Ένα από τα πιο ισχυρά επιχειρήματα του άρθρου είναι η ιδέα ότι η γραφή είναι τρόπος σκέψης. Δεν γράφουμε επειδή ήδη ξέρουμε τι θέλουμε να πούμε – συχνά ανακαλύπτουμε τι σκεφτόμαστε καθώς γράφουμε. Αν οι φοιτητές αρχίσουν να χρησιμοποιούν την AI για να γράφουν τις εργασίες τους, θα χάσουν αυτή τη διαδικασία εσωτερικής σκέψης. Θα καταλήξουν να λένε λόγια που δεν είναι δικά τους – και δεν θα ξέρουν αν συμφωνούν καν με αυτά.
Ο Ρόλος του Καθηγητή: Περισσότερο από Πηγή Γνώσης
Ένας καλός καθηγητής είναι πολλά περισσότερα από ένα εγχειρίδιο με πόδια. Είναι πρότυπο. Δείχνει στους φοιτητές τι σημαίνει να αγαπάς το αντικείμενο σου, να αμφισβητείς, να νοιάζεσαι για την αλήθεια. Με το παράδειγμά του εμπνέει, και μπορεί να αλλάξει την πορεία ζωής κάποιου.
Αυτό δεν μπορεί να το κάνει η τεχνητή νοημοσύνη. Δεν έχει πάθη, δεν έχει αξίες, δεν έχει ζωή. Δεν μπορεί να εμπνεύσει, ούτε να δείξει τι σημαίνει να είσαι – π.χ. – φιλόσοφος, επιστήμονας, μηχανικός. Και χωρίς ανθρώπινα πρότυπα, η εκπαίδευση γίνεται μια ψυχρή διαδικασία μεταφοράς δεδομένων.
Η Μάθηση Είναι Κοινωνική, Όχι Μηχανική
Η εκπαίδευση δεν είναι απλώς θέμα “περιεχομένου”. Είναι διαπροσωπική. Οι φοιτητές μαθαίνουν συζητώντας, διαφωνώντας, συνεργαζόμενοι. Μαθαίνουν να εκφράζονται, να ακούνε, να επιχειρηματολογούν. Όλα αυτά απαιτούν ανθρώπινη επαφή – με καθηγητές και με συμφοιτητές. Αν η εκπαίδευση γίνει ατομική υπόθεση μπροστά σε μια οθόνη, χάνονται όλες αυτές οι ζωτικές εμπειρίες.
Δεν Είναι Όλα “Εξοικονόμηση Χρόνου”
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η AI μπορεί να βοηθήσει όσους δεν έχουν πρόσβαση σε κανονικά πανεπιστήμια – π.χ. σε απομακρυσμένες περιοχές ή σε αναπτυσσόμενες χώρες. Είναι ένα ισχυρό επιχείρημα, αλλά οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι η AI προσφέρει συχνά ένα υποδεέστερο είδος εκπαίδευσης. Δεν είναι σίγουρο ότι προσφέρουμε “εκπαίδευση” ή απλώς “πληροφορίες”.
Κι επιπλέον: υπάρχουν και άλλοι τρόποι να επεκταθεί η πρόσβαση στην εκπαίδευση, όπως οι ανοικτές βιβλιοθήκες, τα δωρεάν MOOC, η ενίσχυση των τοπικών δομών. Μήπως απλώς γοητευόμαστε από τη φαντασίωση ότι μια εφαρμογή θα λύσει ένα βαθιά κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα;
Ναι, Να Μάθουμε την AI – Όχι να Γίνουμε η AI
Φυσικά, οι φοιτητές πρέπει να μάθουν να χρησιμοποιούν εργαλεία AI. Το μέλλον της εργασίας θα τα περιλαμβάνει. Αλλά το να μαθαίνουμε πώς να τα χρησιμοποιούμε δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα αφήσουμε να κάνουν τη δουλειά για εμάς.
Όπως μαθαίνουμε να ψάχνουμε σε βιβλιοθήκες ή να φτιάχνουμε σωστές βιβλιογραφίες, έτσι μπορούμε να μάθουμε να αξιολογούμε και την AI – χωρίς όμως να την κάνουμε υποκατάστατο της δικής μας προσπάθειας.
Αντί Επιλόγου: Το Πανεπιστήμιο του Μέλλοντος
Το μέλλον των πανεπιστημίων δεν πρέπει να είναι αποστειρωμένο, ψυχρό, ψηφιακό και μηχανιστικό. Δεν πρέπει να είναι ένας χώρος όπου φοιτητές και καθηγητές υπάρχουν μόνο ως χρήστες συστημάτων.
Αντιθέτως, πρέπει να είναι κοινότητες σκέψης, διαλόγου και ανθρώπινης αλληλεπίδρασης. Εκεί όπου η κριτική σκέψη, η αμφισβήτηση, η δημιουργικότητα και η ενσυναίσθηση θα είναι στο επίκεντρο – όχι οι γρήγορες απαντήσεις μιας μηχανής.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι χρήσιμο εργαλείο. Αλλά η αληθινή εκπαίδευση χρειάζεται ανθρώπους. Αν δεν υπερασπιστούμε αυτή τη βασική αλήθεια, τότε οι “αυτόματες” σχολές του αύριο θα παράγουν πτυχία χωρίς ουσία – και ανθρώπους χωρίς σκέψη.
Ακόμα και σε ένα έργο ανοικτού κώδικα, δεν μπορείτε να αποφύγετε τις συναντήσεις. Ωστόσο, οι συναντήσεις δεν χρειάζεται να είναι άσκοπες. Αν γνωρίζετε πως να κρατάτε σημειώσεις, μπορεί να γίνει η συνάντησή σας χρήσιμη.
Πριν τη συνάντηση
Η καλή λήψη σημειώσεων ξεκινά πριν ακόμα αρχίσει η συνάντηση.
Δημιουργήστε την ημερήσια διάταξη (ατζέντα). Κάθε συνάντηση χρειάζεται μια ημερήσια διάταξη με τα θέματα που θα συζητηθούν. Αυτό όχι μόνο βοηθά να παραμείνει η συνάντηση εστιασμένη και να προσκαλέσει τα σωστά άτομα, αλλά σου δίνει και ένα σημείο εκκίνησης για τις σημειώσεις σας. Μέρος της δημιουργίας της ημερήσιας διάταξης είναι η συλλογή των ενεργειών από την προηγούμενη συνάντηση για παρακολούθηση.
Επέλεξε ένα μέσο. Πριν αρχίσετε να κρατάτε σημειώσεις, πρέπει να ξέρετε πώς θα το κάνετε. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η λήψη σημειώσεων με χαρτί και στυλό βοηθά στην απομνημόνευση, αλλά αυτό δεν είναι εύκολο να μοιραστεί ή να αναζητηθεί. Αν η συνάντηση σας γίνεται σε κείμενο (όπως στο IRC ή στο Matrix), τότε κάτι όπως το Debian’s MeetBot είναι ιδανικό. Διαφορετικά, ένα συνεργατικό έγγραφο (όπως το Etherpad ή το Google Docs) λειτουργεί καλά.
Επέλεξε έναν γραμματέα. Αυτό δεν πρέπει να είναι το άτομο που διαχειρίζεται τη συνάντηση. Είναι δύσκολο να κρατάς σημειώσεις και ταυτόχρονα να εστιάζεις στη ροή της συζήτησης για να την κατευθύνεις. Ορίστε ένα άτομο πριν (ή στην αρχή) της συνάντησης να είναι υπεύθυνο για τις σημειώσεις.
Ορίστε προσδοκίες. Αν έχετε ένα κοινόχρηστο έγγραφο σημειώσεων, πώς πρέπει να αλληλεπιδρούν τα άτομα με αυτό; Μπορούν να προσθέτουν τις δικές τους σημειώσεις καθώς προχωρά η συνάντηση; Πρέπει να ζητήσουν άδεια για να προσθέσουν κάτι κατά τη διάρκεια της συνάντησης; Μπορούν να κάνουν διευκρινίσεις και επεξεργασίες μετά το τέλος της; Θα πρέπει επίσης να αποφασίσετε αν υπάρχουν ορισμένα πράγματα (π.χ. εμπιστευτικές πληροφορίες) που δεν θα συμπεριληφθούν στις σημειώσεις ή θα εξαιρεθούν από τη δημοσιευμένη έκδοση.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης
Όταν αρχίσει η συνάντηση, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι υπάρχει γραμματέας και να υπενθυμίσετε στους συμμετέχοντες τις προσδοκίες. Μετά αρχίζει η διασκέδαση!
Καταγράψτε τις βασικές πληροφορίες. Σημειώστε το όνομα της συνάντησης, την ημερομηνία και τον τόπο. Αυτό βοηθά να τοποθετήσετε τις σημειώσεις στο κατάλληλο ιστορικό πλαίσιο.
Καταγράψτε τα παρόντα άτομα. Η καταγραφή των παρόντων διευκολύνει την κατανόηση αργότερα ποιος ήταν στην αίθουσα κατά τη συζήτηση. Πολλά άρθρα σχετικά με το πώς να κρατάς σημειώσεις θα προτείνουν επίσης να καταγράφονται οι απουσίες, αλλά αυτό είναι λιγότερο χρήσιμο σε αυτό το πλαίσιο. Οι συναντήσεις σε ένα έργο ανοικτού κώδικα είναι γενικά δημόσιες ή ημι-δημόσιες, οπότε είναι δύσκολο να καταγράψεις όλους όσους δεν είναι παρόντες.
Κρατά σημειώσεις. Προφανώς. Η παρακάτω υποενότητα περιέχει περισσότερες λεπτομέρειες.
Σημείωσε τα σημαντικά σημεία. Υπάρχουν μερικά πράγματα που θα πρέπει να επισημάνετε ξεκάθαρα στις σημειώσεις:
Προτάσεις. Όταν κάποιος κάνει μια πρόταση, σημειώστε ποια είναι η πρόταση και ποιος την έκανε.
Αποφάσεις. (Μερικές φορές ονομάζονται "συμφωνίες".) Τι συμφώνησε η ομάδα; Αν έγινε ψηφοφορία, καταγράψτε το αποτέλεσμα (ή μια πλήρη λίστα με τα ονόματα).
Ενέργειες. Οι συναντήσεις είναι υπέροχες στο να δημιουργούν εργασίες. Καταγράψτε ποιος είναι υπεύθυνος για τι και μέχρι πότε.
Αιτήματα βοήθειας. Αν κάποιος ζητήσει βοήθεια, σημειώστε το ώστε να μπορούν άλλοι να δουν τι χρειάζεται.
Κρατώντας σημειώσεις
Μέχρι τώρα, έχω αγνοήσει μια διάκριση μεταξύ σημειώσεων και πρακτικών συνεδριάσεων. Οι σημειώσεις είναι λιγότερο δομημένες και πιο πυκνές. Τα πρακτικά είναι μια τυποποιημένη έκδοση των σημειώσεων. Η προσέγγιση που θα ακολουθήσεις εξαρτάται από το πλαίσιο. Οι καλά δομημένες συναντήσεις που εστιάζουν σε ενημερώσεις και συντονισμό μπορούν να μεταβούν απευθείας στα πρακτικά. Οι συναντήσεις στρατηγικού σχεδιασμού και brainstorming συχνά ωφελούνται από ένα πιο ελεύθερο στυλ σημειώσεων.
Για να δημιουργήσεις πρακτικά, η αγαπημένη μου προσέγγιση είναι να χρησιμοποιήσεις μια λίστα. Μια μη ταξινομημένη λίστα λειτουργεί, αλλά μια ταξινομημένη σου δίνει τη δυνατότητα να αναφέρεσαι γρήγορα σε άλλα σημεία. Σε κάθε περίπτωση, χρησιμοποιείς μια μορφή περιγράμματος. Κάθε θέμα είναι μια κορυφαία καταχώρηση στη λίστα, με σημαντικά σημεία και κλειδιά σημειώσεις υποδιαιρεμένες κάτω από αυτό. Όταν προσθέτεις σημειώσεις, φρόντισε να αναφέρεις ποιος είπε τι.
Οι σημειώσεις είναι λίγο πιο δύσκολες. Θέλεις να καταγράψεις όσα συμβαίνουν με αρκετή λεπτομέρεια ώστε οι σημειώσεις να είναι χρήσιμες αργότερα, αλλά δεν μπορείς να κάνεις μια λέξη προς λέξη μεταγραφή. Παρά τα όσα σου έχω πει στο παρελθόν, τα ακρωνύμια και οι συντομογραφίες είναι οι φίλοι σου εδώ. Συντομογράφησε όταν μπορείς να το κάνεις λογικά. Όπως και στα πρακτικά, θα πρέπει να είσαι σαφής σχετικά με το ποιος μιλάει.
Συνήθως προσπαθώ να συμπυκνώσω κάθε τρεις προτάσεις περίπου σε μία. Αυτός είναι ένας πολύ χαλαρός κανόνας, όμως. Προσπαθείς να συνοψίσεις τις σκέψεις των ανθρώπων επί τόπου, οπότε κάνε το καλύτερό σου να συνθέσεις όσα λέγονται και μετά να τα ξεχάσεις για να προχωρήσεις. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο είναι δύσκολο να διαχειρίζεσαι και να κρατάς σημειώσεις ταυτόχρονα. Θα γίνεις καλύτερος σε αυτό με την εξάσκηση, αλλά μην διστάσεις να ζητήσεις μια παύση στη συζήτηση για να προλάβεις.
Μετά τη συνάντηση
Μόνο επειδή η συνάντηση τελείωσε, δεν σημαίνει ότι οι σημειώσεις έχουν ολοκληρωθεί.
Δημιούργησε πρακτικά. Αν κράτησες σημειώσεις σε στυλ πρακτικών, τότε δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα εδώ. Αν χρησιμοποίησες το στυλ σημειώσεων, συμπύκνωσε τις σημειώσεις σου σε πρακτικά.
Δημοσίευσε τα πρακτικά. Πάρε τα πρακτικά σου και βάλτα στο μέρος όπου η κοινότητά σου δημοσιεύει πρακτικά. Και πάλι, εδώ είναι που το MeetBot κάνει τη ζωή λίγο πιο εύκολη, αφού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αυτόματη δημοσίευση πρακτικών.
Ενημέρωσε εργασίες, σφάλματα κ.λπ. Αν η συνάντηση περιλάμβανε συζήτηση για εργασίες, σφάλματα ή άλλα παρακολουθούμενα στοιχεία, πρόσθεσε ένα σχόλιο με τα αποτελέσματα της συνάντησης. Θα πρέπει επίσης να κλείσεις, να αναθέσεις ξανά ή να κάνεις οποιαδήποτε άλλη απαραίτητη προσαρμογή. Μερικές φορές δεν θα χρειαστεί να κάνεις τίποτα, επειδή η συνάντηση δεν έφτασε το θέμα σε μια απόφαση.
Δημιούργησε θέματα για τις εργασίες. Αν δημιουργήθηκαν νέες εργασίες, άνοιξε ένα θέμα στον κατάλληλο καταγραφέα. Αυτό βοηθά να διασφαλιστεί ότι η εργασία δεν θα γίνει ανενέργεια.
Ακολουθείστε τις οδηγίες και θα έχετε εποικοδομητικές και ουσιαστικές συναντήσεις.
Εκατομμύρια παίκτες βρίσκονται αντιμέτωποι με μια κρίσιμη απόφαση: να αναβαθμίσουν το λειτουργικό τους σύστημα, να επενδύσουν σε νέο hardware ή να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις όπως το Linux, με τη λήξη της υποστήριξης του Windows 10 τον Οκτώβριο του επόμενου έτους.
Τα καλά νέα είναι ότι το gaming στο Linux δεν ήταν ποτέ καλύτερο, και το openSUSE αποτελεί μια ισχυρή και ευέλικτη πλατφόρμα για τους παίκτες να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τα αγαπημένα τους παιχνίδια.
Το gaming στο Linux έχει εξελιχθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Χάρη σε εργαλεία όπως το Proton, το Steam και το Lutris, ένας μεγάλος αριθμός παιχνιδιών που ήταν αποκλειστικά για Windows τώρα μπορούν να παιχτούν στο Linux. Το openSUSE είναι μια εξαιρετική επιλογή για παίκτες που κάνουν τη μετάβαση, καθώς είναι γνωστό για τη σταθερότητα, την ευελιξία και την υποστήριξη hardware.
Γιατί να επιλέξετε το openSUSE για Gaming; Το openSUSE προσφέρει έναν μοναδικό συνδυασμό χαρακτηριστικών που το καθιστούν μια επιθυμητή διανομή Linux για gamers:
Σταθερότητα και Απόδοση: Το openSUSE Leap παρέχει ένα αξιόπιστο περιβάλλον για gaming, ενώ το Tumbleweed προσφέρει τα πιο πρόσφατα λογισμικά και drivers για κορυφαία απόδοση.
Ευρεία Υποστήριξη Hardware: Είτε χρησιμοποιείτε κάρτες γραφικών NVIDIA είτε AMD, το openSUSE διαθέτει εξαιρετική υποστήριξη drivers.
Προσαρμογή: Το openSUSE σας επιτρέπει να προσαρμόσετε εύκολα το σύστημά σας για gaming με πρόσβαση σε εργαλεία και ρυθμίσεις.
Οι διανομές του openSUSE θα δώσουν νέα ζωή στο υπάρχον hardware σας, θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε δαπανηρές αναβαθμίσεις και θα σας επιτρέψουν να συνεχίσετε να παίζετε χωρίς διακοπές.
Ρύθμιση του Gaming στο openSUSE
Βήμα 1: Εγκατάσταση του Steam
Το Steam είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του gaming στο Linux, παρέχοντας πρόσβαση σε χιλιάδες εγγενή παιχνίδια και παιχνίδια με υποστήριξη Proton. Ανοίξτε το κέντρο λογισμικού (Discover για KDE Plasma, GNOME Software για GNOME) ή χρησιμοποιήστε το terminal.
Εγκατάσταση του Steam:
sudo zypper install steam
Εκκινήστε το Steam, συνδεθείτε και ενεργοποιήστε το Steam Play:
Πηγαίνετε στις Ρυθμίσεις > Steam Play.
Ενεργοποιήστε το Steam Play για υποστηριζόμενα παιχνίδια και Steam Play για όλα τα άλλα παιχνίδια.
Επιλέξτε την τελευταία έκδοση του Proton.
Το Steam Play σας επιτρέπει να τρέχετε πολλά παιχνίδια Windows απρόσκοπτα στο Linux.
Βήμα 2: Εγκατάσταση του Lutris
Το Lutris είναι ένας διαχειριστής παιχνιδιών που απλοποιεί την εγκατάσταση και τη ρύθμιση παιχνιδιών από πηγές όπως το GOG, το Epic Games, ακόμα και εξομοιωτές. Εγκαταστήστε το Lutris μέσω του terminal:
sudo zypper install lutris
Ανοίξτε το Lutris και συνδεθείτε στον λογαριασμό σας. Χρησιμοποιήστε τη βιβλιοθήκη του Lutris για να εγκαταστήσετε και να διαχειριστείτε τα παιχνίδια σας. Παρέχει προ-ρυθμισμένες ρυθμίσεις για πολλά δημοφιλή παιχνίδια, κάνοντας τη διαδικασία απλή.
Βήμα 3: Ρύθμιση των Drivers της Κάρτας Γραφικών
Οι σωστοί drivers κάρτας γραφικών είναι απαραίτητοι για την απόδοση στα παιχνίδια.
Οι κάρτες γραφικών AMD λειτουργούν αμέσως με τους ανοιχτού κώδικα drivers Mesa. Για βέλτιστη απόδοση, ενημερώστε το σύστημά σας:
sudo zypper dup
Δείτε το GPU Switching αν χρησιμοποιείτε πολλαπλές κάρτες γραφικών.
Βήμα 4: Βελτιστοποίηση του Συστήματός σας
Εγκαταστήστε το MangoHud: Παρακολουθήστε τα FPS και την απόδοση του συστήματος στα παιχνίδια.
sudo zypper install mangohud
Χρησιμοποιήστε το GameMode: Βελτιστοποιήστε τους πόρους του συστήματος για απόδοση στα παιχνίδια.
sudo zypper install gamemode
Δημοφιλή Παιχνίδια στο openSUSE
Πολλά παιχνίδια έχουν εγγενή εκδόσεις για Linux που λειτουργούν άψογα στο openSUSE:
Counter-Strike: Global Offensive
Dota 2
Sid Meier’s Civilization VI
Hades
Valheim
Το Proton, το επίπεδο συμβατότητας του Steam, σας επιτρέπει να παίζετε πολλά παιχνίδια Windows στο Linux:
The Witcher 3: Wild Hunt
Cyberpunk 2077
Red Dead Redemption 2
Elden Ring
No Man’s Sky
Retro Gaming
Για τους λάτρεις των retro παιχνιδιών, εργαλεία όπως το RetroArch και το Dolphin Emulator σας επιτρέπουν να ξαναζήσετε κλασικά παιχνίδια από κονσόλες όπως το Nintendo 64, το GameCube και το PlayStation.
Πόροι και Υποστήριξη
Χρειάζεστε βοήθεια; Η κοινότητα του gaming στο Linux είναι ενεργή και έτοιμη να βοηθήσει. Ελέγξτε αυτούς τους πόρους:
Proton – Βρείτε πληροφορίες για το πόσο καλά τρέχουν τα αγαπημένα σας παιχνίδια στο Linux.
Lutris – Οδηγοί και συμβουλές για τη ρύθμιση παιχνιδιών.
openSUSE Forums – Συνδεθείτε με την κοινότητα για υποστήριξη.
Το gaming στο Linux, ειδικά με το openSUSE, δεν είναι πλέον ένα συμβιβασμό. Είτε παίζετε AAA παιχνίδια, indie παιχνίδια ή retro κλασικά, το openSUSE προσφέρει τα εργαλεία και την απόδοση που χρειάζεστε για μια απρόσκοπτη εμπειρία gaming.
Μην περιμένετε μέχρι να λήξει η υποστήριξη του Windows 10. Κάντε τη μετάβαση σήμερα και συνεχίστε το ταξίδι σας στο gaming με το openSUSE.
Η αναβάθμιση στο Windows 11 μπορεί να απαιτήσει νέο hardware, κάτι που θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά το κόστος. Η μετάβαση στο openSUSE όχι μόνο επεκτείνει τη ζωή του τρέχοντος hardware σας, αλλά σας δίνει επίσης πρόσβαση σε μια σύγχρονη, ασφαλή πλατφόρμα gaming. Υιοθετώντας το openSUSE, αποφεύγετε να συμβάλλετε στα ηλεκτρονικά απόβλητα που προκαλούνται από την απόρριψη μηχανημάτων που λειτουργούν τέλεια και εκμεταλλεύεστε ένα δωρεάν, ανοιχτού κώδικα λειτουργικό σύστημα προσαρμοσμένο για απόδοση και αξιοπιστία.
Περιεχόμενα: Τι είναι η εφαρμογή Strike; Το Strike είναι μια σύγχρονη εφαρμογή που φέρνει το Bitcoin στην καθημερινότητα, χωρίς τεχνικές δυσκολίες και χωρίς κρυφές χρεώσεις. Έχει σχεδιαστεί με απλότητα κατα νου, ώστε ακόμα και ο πιο αρχάριος να μπορεί να αγοράζει, να αποθηκεύει ή να αποστέλλει Bitcoin με ελάχιστα κλικ στην οθόνη μέσω του Bitcoin… Read More Το πιο εύκολο (και χωρίς κόστος συναλλαγών) Bitcoin DCA που δοκίμασα
Στην Ιρλανδία, μια δυναμική κοινότητα αναπτύσσεται γύρω από τις αρχές του ανοιχτού λογισμικού και της ανοιχτής καινοτομίας. Το Open Ireland Network (OIN) υλοποιεί μια νέα πρωτοβουλία με επίκεντρο τη δημιουργία μιας «Κοινότητας Πρακτικής» (Community of Practice) για επαγγελματίες του ανοιχτού λογισμικού στον δημόσιο τομέα της χώρας. Στόχος είναι η καλλιέργεια ενός συνεργατικού περιβάλλοντος, όπου στελέχη του Δημοσίου μπορούν να ανταλλάσσουν γνώσεις, εργαλεία, βέλτιστες πρακτικές και καινοτόμες ιδέες γύρω από τις τεχνολογίες ανοιχτού κώδικα.
Η Κοινότητα Πρακτικής φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν ενεργό κόμβο μάθησης, δικτύωσης και υποστήριξης της υπεύθυνης υιοθέτησης λύσεων και πρακτικών ανοιχτού λογισμικού, με στόχο τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών και λειτουργιών.
Η συνεργασία ανάμεσα στο Open Ireland Network και την ιρλανδική κυβέρνηση ξεκίνησε το 2021 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με στόχο την ευαισθητοποίηση των δημοσίων υπαλλήλων στην Ιρλανδία για τις δυνατότητες του ανοιχτού λογισμικού, μέσα από δράσεις και εκδηλώσεις.
Όπως τονίζουν οι MichaelMeagher (διευθυντής και συντονιστής) και ClareDillon (συνιδρύτρια και συντονίστρια) του Open Ireland Network:
«Στο OpenIrelandNetwork αναγνωρίζουμε το σπουδαίο έργο που ήδη γίνεται στην Ιρλανδία στον χώρο του ανοιχτού λογισμικού και φέρνουμε κοντά άτομα από τον δημόσιο τομέα, τον ιδιωτικό και την ακαδημαϊκή κοινότητα, ώστε να ενισχύσουμε και να διευρύνουμε αυτή την επιτυχία. Η συνεργασία μπορεί να μετατραπεί σε απτό αντίκτυπο για την κοινωνία. Στόχος είναι η δημιουργία λύσεων που εξυπηρετούν τις ανάγκες της Ιρλανδίας και ταυτόχρονα ενδυναμώνουν την παγκόσμια κοινότητα του ανοιχτού κώδικα».
Τι είναι το Open Ireland Network;
Το Open Ireland Network είναι μια εθελοντική πρωτοβουλία που λειτουργεί ως κοινότητα ατόμων και οργανισμών αφιερωμένων στην ενίσχυση του ανοιχτού οικοσυστήματος στην Ιρλανδία. Το οικοσύστημα αυτό περιλαμβάνει το ανοιχτό λογισμικό, την εσωτερική χρήση πρακτικών ανοιχτού τύπου σε ιδιόκτητο λογισμικό (InnerSource), το ανοιχτό υλικό (open hardware), τα ανοιχτά δεδομένα, την ανοιχτή επιστήμη και την ανοιχτή καινοτομία.
Μια σημαντική στιγμή για το δίκτυο ήρθε τον Φεβρουάριο του 2025, όταν διοργανώθηκε το πρώτο Εθνικό Συνέδριο Καινοτομίας Ανοιχτού Λογισμικούστην Ιρλανδία, με περισσότερους από 250 συμμετέχοντες από τον επιχειρηματικό κόσμο, τον δημόσιο τομέα και την πανεπιστημιακή κοινότητα, τόσο από την Ιρλανδία όσο και από το εξωτερικό. Η διοργάνωση ανέδειξε τη στρατηγική σημασία του ανοιχτού λογισμικού για την ανταγωνιστικότητα της χώρας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το OIN υποστηρίζεται από το Technology Ireland ICT Skillnet, έναν κρατικά υποστηριζόμενο μηχανισμό ενίσχυσης επιχειρήσεων, ο οποίος συνδέει εταιρείες και εργαζόμενους και χρηματοδοτεί προγράμματα κατάρτισης στις τεχνολογίες που οδηγούν την ανάπτυξη.
Η Κοινότητα Πρακτικής του OIN έχει πέντε βασικούς στόχους:
Connect – Σύνδεση: Δημιουργία ευκαιριών για συναντήσεις, συνεργασίες και ανταλλαγή γνώσης μεταξύ λειτουργών της δημόσιας διοίκησης.
Learn – Μάθηση: Ανάπτυξη φόρουμ συζήτησης για βέλτιστες πρακτικές, νέες τάσεις και θέματα διακυβέρνησης στο ανοιχτό λογισμικό.
Create- Δημιουργία: Παραγωγή προσβάσιμων πόρων, οδηγιών και αποθετηρίων που προάγουν τη συνέπεια και την αποτελεσματικότητα.
Showcase- Ανάδειξη: Προβολή πιλοτικών έργων που αποδεικνύουν τα οφέλη της χρήσης open source, ενθαρρύνοντας την υιοθέτηση.
Engage – Συμμετοχή: Συνεργασία με κοινότητες του εσωτερικού και του εξωτερικού για την ανταλλαγή ιδεών και την από κοινού επίλυση προκλήσεων.
Παρότι η Ιρλανδία δεν διαθέτει ακόμη εθνική πολιτική για το ανοιχτό λογισμικό, η κυβέρνηση στηρίζει ενεργά τις σχετικές πρωτοβουλίες. Ο Barry Lowry, Chief Information Officer της Ιρλανδίας, έχει αναδείξει τη δυναμική του open source για την απλούστευση υπηρεσιών στους τομείς των μεταφορών, της υγείας και της εκπαίδευσης, καθώς και για την ενίσχυση της διαφάνειας, της ασφάλειας, της καινοτομίας και της εμπιστοσύνης στις δημόσιες ψηφιακές υπηρεσίες.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δράσεις του OIN —από την παρακολούθηση διεθνών τάσεων, μέχρι τη συμβολή στην ανοιχτή επιστήμη, τις συνεργασίες με τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τις εκδηλώσεις γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη ανοιχτού κώδικα— μπορείτε να επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα και το κανάλι του στο YouTube.
Στις 17 Απριλίου η Canonical ανακοίνωσε την κυκλοφορία του Ubuntu 25.04, με κωδική ονομασία “Plucky Puffin”. Είναι διαθέσιμο για λήψη και εγκατάσταση από το ubuntu.com/download. Η τελευταία ενδιάμεση έκδοση του Ubuntu εισάγει “devpacks” για δημοφιλή πλαίσια όπως το Spring, μαζί με βελτιώσεις στην απόδοση σε μια ευρεία γκάμα υλικού
Κύρια χαρακτηριστικά
Το Ubuntu 25.04 παρέχει το τελευταίο GNOME 48 με υποστήριξη για τριπλό buffering και βελτιωμένη εμπειρία εγκατάστασης και εκκίνησης. Η εισαγωγή ενός “devpack” για το Spring διευρύνει τη διαθεσιμότητα εργαλείων στο Ubuntu. Προηγμένα χαρακτηριστικά ενεργοποίησης υλικού με τους συνεργάτες της Canonical προσφέρουν βελτιώσεις απόδοσης για φόρτους εργασίας AI σε GPU Intel, και υποστήριξη για confidential computing σε AMD SEV-SNP.
«Το Plucky Puffin συνδυάζει την τελευταία τεχνολογία ανοιχτού κώδικα για επιτραπέζιους υπολογιστές με έμφαση στη διαθεσιμότητα εργαλείων ανάπτυξης υψηλής ποιότητας στο Ubuntu. Το Ubuntu 25.04 προσφέρει βελτιώσεις απόδοσης σε GPU Intel, και ένα νέο ISO ειδικά σχεδιασμένο για λάτρεις του υλικού ARM64. Η αυξανόμενη υποστήριξή μας για confidential computing με AMD SEV-SNP καθιστά το Ubuntu την πλατφόρμα προορισμού για την ασφαλή ανάπτυξη φόρτων εργασίας AI σε δημόσια νέφη και ιδιωτικά κέντρα δεδομένων.» – Jon Seager, Αντιπρόεδρος Μηχανικών Ubuntu στην Canonical
Το GNOME 48 φέρνει βελτιώσεις στην εμπειρία χρήστη
Το Ubuntu 25.04 παρέχει το GNOME 48, σύμφωνα με τη δέσμευση της Canonical να διανέμει τις πιο πρόσφατες εκδόσεις του Gnome. Μεταξύ άλλων βελτιώσεων, αυτή η έκδοση φέρνει νέα χαρακτηριστικά όπως μια λειτουργία “Διατήρηση Υγείας Μπαταρίας” που βοηθά στην επέκταση της διάρκειας ζωής των μπαταριών φορητών υπολογιστών με βελτιστοποίηση των κύκλων φόρτισης. Ένα νέο “Πάνελ Ευεξίας” παρέχει παρακολούθηση χρόνου οθόνης και βοηθά τους χρήστες να διαχειριστούν τις συνήθειες χρήσης τους. Με το GNOME 48, το Ubuntu αποκτά υποστήριξη HDR έτοιμη προς χρήση, και τα patches τριπλού buffering που αναπτύχθηκαν από την Canonical, τα οποία προσφέρουν υψηλότερη απόδοση και ομαλότερη εμπειρία χρήσης σε επιτραπέζιους υπολογιστές με μικρότερη ισχύ απόδοσης. Αυτά τα patches είναι τώρα μέρος του upstream έργου GNOME για πρώτη φορά, ωφελώντας όλους τους χρήστες του επιτραπέζιου περιβάλλοντος GNOME.
Το Plucky Puffin κυκλοφορεί την εφαρμογή “Papers”, τον προεπιλεγμένο νέο αναγνώστη PDF. Το Papers προσφέρει μια πιο σύγχρονη σχεδίαση, βελτιωμένη απόδοση και πιο φιλική προς το χρήστη εμπειρία.
Μετά τη αφαίρεση της υπηρεσίας Geolocation του Mozilla, το Ubuntu 25.04 χρησιμοποιεί έναν νέο πάροχο Geolocation: BeacondB. Αυτή η νέα υπηρεσία Geolocation επιτρέπει την αυτόματη ανίχνευση ζώνης χρονικής ζώνης, την πρόβλεψη του καιρού και τα χαρακτηριστικά του νυχτερινού φωτός στην επιφάνεια εργασίας.
Ο πυρήνας Linux 6.14 προσφέρει βελτιωμένη χρονοδρομολόγηση
Αυτή η έκδοση παρέχει τον πιο πρόσφατο πυρήνα Linux, σύμφωνα με τη νέα πολιτική της Canonical. Οι προγραμματιστές πυρήνα μπορούν τώρα να αξιοποιήσουν ένα νέο σύστημα χρονοδρομολόγησης, το sched_ext, το οποίο επιτρέπει την υλοποίηση πολιτικών χρονοδρομολόγησης ως προγράμματα eBPF. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους προγραμματιστές να αναθέτουν αποφάσεις χρονοδρομολόγησης σε κανονικά προγράμματα χώρου χρήστη και να υλοποιούν πλήρως λειτουργικούς, θερμώς αντικαθιστάμενους χρονοδρομολογητές Linux, χρησιμοποιώντας οποιαδήποτε γλώσσα, εργαλείο, βιβλιοθήκη ή πόρο που είναι προσβάσιμος από το χώρο χρήστη.
Διατίθεται επίσης ένας νέος οδηγός NTSYNC που εξομοιώνει πρωτόγονα συγχρονισμού του WinNT, προσφέροντας καλύτερες δυνατότητες απόδοσης για παιχνίδια Windows που εκτελούνται μέσω Wine και Proton (Steam Play).
Τα εργαλεία bpftools και linux-perf έχουν αποσυνδεθεί από την έκδοση του πυρήνα, διευκολύνοντας τη διαχείριση εξαρτήσεων για προγραμματιστές που εργάζονται με containers. Αυτά τα εργαλεία πλέον διανέμονται σε ξεχωριστά πακέτα.
Ο εγκαταστάτης προσφέρει μια βελτιωμένη εμπειρία για όσους εγκαθιστούν το Ubuntu παράλληλα με άλλα λειτουργικά συστήματα, με προηγμένες επιλογές κατατμήσεων και κρυπτογράφησης, καθώς και καλύτερη διαλειτουργικότητα με υπάρχουσες εγκαταστάσεις Windows που έχουν ενεργοποιημένο το BitLocker.
Για να βελτιωθεί περαιτέρω η εμπειρία εκκίνησης στις μελλοντικές εκδόσεις, τα Ubuntu Desktop και Ubuntu Server θα περιλαμβάνουν το Dracut ως εναλλακτική λύση του initramfs-tools. Η έκδοση Plucky Puffin προσφέρει το Dracut ως πειραματική λειτουργία, επιτρέποντας στους χρήστες να το δοκιμάσουν πριν από την επίσημη συμπερίληψή του στο Ubuntu 25.10.
Κορυφαία εργαλεία και devpacks
Το Ubuntu 25.04 έρχεται με τις πιο πρόσφατες εκδόσεις εργαλειοθηκών για τις Python, Golang, Rust, .NET, LLVM, OpenJDK και GCC.
Διατίθενται επίσης προηγμένες εκδόσεις σε πρώιμη πρόσβαση, όπως οι OpenJDK 24ea, OpenJDK 25ea και GCC 15. Το πρόσθετο .NET στο Snapcraft βελτιώνει τη δημιουργία Snap πακέτων για περιεχόμενο .NET και προσφέρει μεγαλύτερη συμβατότητα με τις επιλογές του MSBuild.
Με αυτή την έκδοση, η Canonical διευρύνει τη διαθεσιμότητα εργαλειοθηκών στο Ubuntu, προσφέροντας τα πιο πρόσφατα εργαλεία (όπως formatters και linters) μέσω Snap πακέτων γνωστών ως “devpacks”.
Το πρώτο από αυτά είναι ένα νέο “devpack-for-spring” Snap, που φέρνει τα πιο πρόσφατα έργα Spring Framework και Spring Boot στο Ubuntu, επιτρέποντας στους προγραμματιστές να δημιουργούν και να ελέγχουν εφαρμογές τους πιο εύκολα με τις εκδόσεις Spring Framework 6.1 & 6.2 και Spring Boot 3.3 & 3.4.
Βελτιωμένη διαχειρισιμότητα και δικτυακός έλεγχος
Η Canonical συνεχίζει να ενισχύει τις δυνατότητες διαχείρισης ταυτοτήτων και πρόσβασης για τους διαχειριστές συστημάτων, οι οποίες θα είναι διαθέσιμες σε όλες τις εκδόσεις Ubuntu LTS. Αυτές περιλαμβάνουν βελτιώσεις στο Authd, τη νέα υπηρεσία πιστοποίησης του Ubuntu για cloud identity providers, η οποία τώρα υποστηρίζει Google IAM εκτός από το Entra ID. Το ADSys, ο πελάτης Group Policy του Ubuntu για Active Directory, υποστηρίζει το πιο πρόσφατο Polkit και έρχεται με βελτιώσεις και διορθώσεις σφαλμάτων στην εγγραφή πιστοποιητικών.
Η Canonical συνεχίζει να διασφαλίζει τη συμβατότητα του Ubuntu με μια ευρεία γκάμα hardware. Η εισαγωγή ενός νέου ARM64 Desktop ISO διευκολύνει τους πρώιμους χρήστες να εγκαταστήσουν το Ubuntu Desktop σε ARM64 εικονικές μηχανές και laptops.
«Η Qualcomm Technologies είναι περήφανη για τη συνεργασία της με την Canonical και δεσμεύεται πλήρως για μια απρόσκοπτη εμπειρία Ubuntu σε συσκευές με Snapdragon®. Το νέο ARM64 ISO του Ubuntu ανοίγει το δρόμο για μελλοντική υποστήριξη Snapdragon, επιτρέποντας μας να προωθήσουμε μαζί την καινοτομία και την υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης.» — Leendert van Doorn, SVP Engineering, Qualcomm Technologies, Inc.
Το Ubuntu 25.04 εισάγει πλήρη υποστήριξη για τους επεξεργαστές Intel® Core Ultra 200V με ενσωματωμένα γραφικά Intel® Arc GPU, καθώς και για τις κάρτες γραφικών Intel® Arc B580 και B570 “Battlemage”. Οι νέες λειτουργίες περιλαμβάνουν:
Βελτιωμένη απόδοση ray tracing σε εφαρμογές με υποστήριξη Intel Embree, όπως το Blender (v4.2+).
Επιτάχυνση ray tracing μέσω GPU, με βελτίωση στην απόδοση κατασκευής καρέ 20-30% λόγω 2-4x ταχύτερης επεξεργασίας.
Επιτάχυνση κωδικοποίησης βίντεο για τις μορφές AVC, JPEG, HEVC και AV1.
Πρόσβαση των προγραμματιστών στο Intel Compute Runtime με βελτιστοποιήσεις CCS και υποστήριξη debugging για Intel Xe GPUs, βελτιώνοντας την ανάπτυξη και την απόδοση σε εργασίες AI.
«Η Canonical και η Intel συνεργάζονται μακροπρόθεσμα για να διασφαλίσουν ότι το hardware και το software της Intel λειτουργούν απρόσκοπτα με το Ubuntu. Σε αυτήν την έκδοση, ενεργοποιήσαμε τις κορυφαίες GPU Xe2, τόσο ενσωματωμένες όσο και διακριτές.» — Hillarie Prestopine, VP & GM GPU and System Software Engineering, Intel Corporation
Υποστήριξη confidential computing
Το Confidential Computing αντιπροσωπεύει μια σημαντική αλλαγή στην αρχιτεκτονική ασφαλείας, προστατεύοντας τα workloads εικονικών μηχανών από μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση. Αυτή η τεχνολογία κρυπτογραφεί τα δεδομένα στη μνήμη και τα προστατεύει από κακόβουλο λογισμικό, λειτουργώντας σε ένα προστατευμένο περιβάλλον εκτέλεσης (TEE).
Η Canonical αναγνωρίζει εδώ και καιρό το Confidential Computing ως στρατηγικά σημαντικό πεδίο. Το Ubuntu ήταν η πρώτη διανομή Linux που υποστήριξε confidential VMs ως guest OS σε κύριους cloud παρόχους, με ενσωματωμένη υποστήριξη για τις τεχνολογίες AMD SEV-SNP και Intel TDX.
Η Canonical ανακοινώνει ότι το Ubuntu υποστηρίζει πλέον το AMD SEV-SNP και σε hosts εικονικοποίησης, χάρη στο QEMU 9.2. Αυτό επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αναπτύξουν confidential VMs σε on-premise data centers, χρησιμοποιώντας το Ubuntu τόσο ως host όσο και ως guest λειτουργικό σύστημα.
«Η συνεχής επένδυση της Canonical στο Confidential Computing αντανακλά τη σημασία της προστασίας workloads σε ολοένα και πιο πολύπλοκα περιβάλλοντα. Με την υποστήριξη AMD SEV-SNP hosts στο Ubuntu 25.04, οι πελάτες μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες ασφαλείας του AMD για απομόνωση εικονικών μηχανών, προστασία μνήμης και μείωση επιφανειών επίθεσης. Είμαστε περήφανοι για τη συνεργασία μας με την Canonical στην παροχή ασφαλών και κλιμακούμενων λύσεων για την εταιρική υποδομή.» — Frank Gorishek, Corporate VP Software Development, AMD
Εκατομμύρια παίκτες βρίσκονται αντιμέτωποι με μια κρίσιμη απόφαση: να αναβαθμίσουν το λειτουργικό τους σύστημα, να επενδύσουν σε νέο hardware ή να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις όπως το Linux, με τη λήξη της υποστήριξης του Windows 10 τον Οκτώβριο του επόμενου έτους.
Τα καλά νέα είναι ότι το gaming στο Linux δεν ήταν ποτέ καλύτερο, και το openSUSE αποτελεί μια ισχυρή και ευέλικτη πλατφόρμα για τους παίκτες να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τα αγαπημένα τους παιχνίδια.
Το gaming στο Linux έχει εξελιχθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Χάρη σε εργαλεία όπως το Proton, το Steam και το Lutris, ένας μεγάλος αριθμός παιχνιδιών που ήταν αποκλειστικά για Windows τώρα μπορούν να παιχτούν στο Linux. Το openSUSE είναι μια εξαιρετική επιλογή για παίκτες που κάνουν τη μετάβαση, καθώς είναι γνωστό για τη σταθερότητα, την ευελιξία και την υποστήριξη hardware.
Γιατί να επιλέξετε το openSUSE για Gaming;
Το openSUSE προσφέρει έναν μοναδικό συνδυασμό χαρακτηριστικών που το καθιστούν μια επιθυμητή διανομή Linux για gamers:
Σταθερότητα και Απόδοση: Το openSUSE Leap παρέχει ένα αξιόπιστο περιβάλλον για gaming, ενώ το Tumbleweed προσφέρει τα πιο πρόσφατα λογισμικά και drivers για κορυφαία απόδοση.
Ευρεία Υποστήριξη Hardware: Είτε χρησιμοποιείτε κάρτες γραφικών NVIDIA είτε AMD, το openSUSE διαθέτει εξαιρετική υποστήριξη drivers.
Προσαρμογή: Το openSUSE σας επιτρέπει να προσαρμόσετε εύκολα το σύστημά σας για gaming με πρόσβαση σε εργαλεία και ρυθμίσεις.
Οι διανομές του openSUSE θα δώσουν νέα ζωή στο υπάρχον hardware σας, θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε δαπανηρές αναβαθμίσεις και θα σας επιτρέψουν να συνεχίσετε να παίζετε χωρίς διακοπές.
Ρύθμιση του Gaming στο openSUSE
Βήμα 1: Εγκατάσταση του Steam
Το Steam είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του gaming στο Linux, παρέχοντας πρόσβαση σε χιλιάδες εγγενή παιχνίδια και παιχνίδια με υποστήριξη Proton. Ανοίξτε το κέντρο λογισμικού (Discover για KDE Plasma, GNOME Software για GNOME) ή χρησιμοποιήστε το terminal.
Εγκατάσταση του Steam:
sudo zypper install steam
Εκκινήστε το Steam, συνδεθείτε και ενεργοποιήστε το Steam Play:
Πηγαίνετε στις Ρυθμίσεις > Steam Play.
Ενεργοποιήστε το Steam Play για υποστηριζόμενα παιχνίδια και Steam Play για όλα τα άλλα παιχνίδια.
Επιλέξτε την τελευταία έκδοση του Proton.
Το Steam Play σας επιτρέπει να τρέχετε πολλά παιχνίδια Windows απρόσκοπτα στο Linux.
Βήμα 2: Εγκατάσταση του Lutris
Το Lutris είναι ένας διαχειριστής παιχνιδιών που απλοποιεί την εγκατάσταση και τη ρύθμιση παιχνιδιών από πηγές όπως το GOG, το Epic Games, ακόμα και εξομοιωτές.
Εγκαταστήστε το Lutris μέσω του terminal:
sudo zypper install lutris
Ανοίξτε το Lutris και συνδεθείτε στον λογαριασμό σας.
Χρησιμοποιήστε τη βιβλιοθήκη του Lutris για να εγκαταστήσετε και να διαχειριστείτε τα παιχνίδια σας. Παρέχει προ-ρυθμισμένες ρυθμίσεις για πολλά δημοφιλή παιχνίδια, κάνοντας τη διαδικασία απλή.
Βήμα 3: Ρύθμιση των Drivers της Κάρτας Γραφικών
Οι σωστοί drivers κάρτας γραφικών είναι απαραίτητοι για την απόδοση στα παιχνίδια.
Οι κάρτες γραφικών AMD λειτουργούν αμέσως με τους ανοιχτού κώδικα drivers Mesa. Για βέλτιστη απόδοση, ενημερώστε το σύστημά σας:
sudo zypper dup
Δείτε το GPU Switching αν χρησιμοποιείτε πολλαπλές κάρτες γραφικών.
Βήμα 4: Βελτιστοποίηση του Συστήματός σας
Εγκαταστήστε το MangoHud: Παρακολουθήστε τα FPS και την απόδοση του συστήματος στα παιχνίδια.
sudo zypper install mangohud
Χρησιμοποιήστε το GameMode: Βελτιστοποιήστε τους πόρους του συστήματος για απόδοση στα παιχνίδια.
sudo zypper install gamemode
Δημοφιλή Παιχνίδια στο openSUSE
Πολλά παιχνίδια έχουν εγγενή εκδόσεις για Linux που λειτουργούν άψογα στο openSUSE:
Counter-Strike: Global Offensive
Dota 2
Sid Meier’s Civilization VI
Hades
Valheim
Το Proton, το επίπεδο συμβατότητας του Steam, σας επιτρέπει να παίζετε πολλά παιχνίδια Windows στο Linux:
The Witcher 3: Wild Hunt
Cyberpunk 2077
Red Dead Redemption 2
Elden Ring
No Man’s Sky
Retro Gaming
Για τους λάτρεις των retro παιχνιδιών, εργαλεία όπως το RetroArch και το Dolphin Emulator σας επιτρέπουν να ξαναζήσετε κλασικά παιχνίδια από κονσόλες όπως το Nintendo 64, το GameCube και το PlayStation.
Πόροι και Υποστήριξη
Χρειάζεστε βοήθεια; Η κοινότητα του gaming στο Linux είναι ενεργή και έτοιμη να βοηθήσει. Ελέγξτε αυτούς τους πόρους:
Proton – Βρείτε πληροφορίες για το πόσο καλά τρέχουν τα αγαπημένα σας παιχνίδια στο Linux.
Lutris – Οδηγοί και συμβουλές για τη ρύθμιση παιχνιδιών.
openSUSE Forums – Συνδεθείτε με την κοινότητα για υποστήριξη.
Το gaming στο Linux, ειδικά με το openSUSE, δεν είναι πλέον ένα συμβιβασμό. Είτε παίζετε AAA παιχνίδια, indie παιχνίδια ή retro κλασικά, το openSUSE προσφέρει τα εργαλεία και την απόδοση που χρειάζεστε για μια απρόσκοπτη εμπειρία gaming.
Μην περιμένετε μέχρι να λήξει η υποστήριξη του Windows 10. Κάντε τη μετάβαση σήμερα και συνεχίστε το ταξίδι σας στο gaming με το openSUSE.
Η αναβάθμιση στο Windows 11 μπορεί να απαιτήσει νέο hardware, κάτι που θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά το κόστος. Η μετάβαση στο openSUSE όχι μόνο επεκτείνει τη ζωή του τρέχοντος hardware σας, αλλά σας δίνει επίσης πρόσβαση σε μια σύγχρονη, ασφαλή πλατφόρμα gaming. Υιοθετώντας το openSUSE, αποφεύγετε να συμβάλλετε στα ηλεκτρονικά απόβλητα που προκαλούνται από την απόρριψη μηχανημάτων που λειτουργούν τέλεια και εκμεταλλεύεστε ένα δωρεάν, ανοιχτού κώδικα λειτουργικό σύστημα προσαρμοσμένο για απόδοση και αξιοπιστία.
Την Δευτέρα 28 Απριλίου 2025, 10:00- 13:00, στην Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας στην Θεσσαλονίκη (Αίθουσα Δήμητρα Ιορδανίδου), θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση εργασίας που διοργανώνεται από τo Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος (ΔΙ.ΠΑ.Ε), στο πλαίσιο υλοποίησης της εμβληματικής δράσης «Ανθεκτικότητα, συμπερίληψη, και ανάπτυξη: Προς μια δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση των ελληνικών Περιφερειών» JustReDI1
Σκοπός του εργαστηρίου είναι η χαρτογράφηση δεδομένων και μέτρων δημόσιας πολιτικής που σχετίζονται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση και η ανάπτυξη μία κοινότητας πρακτικής 2 για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ τοπικών επιχειρήσεων και φορέων. Μέσω ενός διαδραστικού εργαστηρίου, οι συμμετέχοντες θα συνεργαστούν για τη διαμόρφωση νέων δημόσιων πολιτικών που θα βασίζονται σε δεδομένα και θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
Κοινό: Η συμμετοχή στην Κοινότητα Πρακτικής είναι ανοιχτή σε όλους όσους ενδιαφέρονται να συμβάλλουν και να προάγουν τον Ψηφιακό και Πράσινο Μετασχηματισμό της τοπικής κοινωνίας: στελέχη του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, ερευνητές/σπουδαστές σε συναφή αντικείμενα, εκπρόσωποι startups, ΜΚΟ και άλλων φορέων. Η πολυφωνία των συμμετεχόντων προσφέρει ένα γόνιμο έδαφος για ανταλλαγή εμπειριών, τον εντοπισμό κοινών προκλήσεων και τον σχεδιασμό στοχευμένων λύσεων.
Για την καλύτερη διαχείριση του χώρου παρακαλούμε να εκδηλώσετε το ενδιαφέρον συμμετοχής σας με την εγγραφή σας στη φόρμα που βρίσκεται διαθέσιμη στον ακόλουθο σύνδεσμο:
10:00 – 10:30 Προσέλευση και Εγγραφές Συμμετεχόντων
10:30 – 10:40 Καλοσώρισμα Καλωσόρισμα και σύντομη παρουσίαση των στόχων της εκδήλωσης.
10:40 – 11:00 Εισαγωγή στις Κοινότητες Πρακτικής Παρουσίαση βασικών εννοιών- Ο ρόλος των Κοινοτήτων Πρακτικής στη διαμόρφωση δημόσιων πολιτικών- Δράσεις και αποτελέσματα έως τώρα
11:00 – 12:45 Διαδραστικό Εργαστήριο Διεξαγωγή ομαδικής συζήτησης και συνεργατικής διαδικασίας χαρτογράφησης αναγκών, προτεραιοτήτων και προτάσεων πολιτικής.
Το έργο JustReDΙ επικεντρώνεται στον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση, με μεγάλη έμφαση στην ισότητα, την ανθεκτικότητα, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική ένταξη. Το έργο μας στοχεύει στην ολοκληρωμένη αξιολόγηση του σημερινού τοπίου στην Ελλάδα, στη συλλογή πληροφοριών από διάφορες κοινωνικές ομάδες τμήματα και στην παροχή υποστήριξης για την χάραξη πολιτικών που θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο, οι οποίες και θα προωθηθούν στο Υπουργείο Ανάπτυξης μαζί με τα τελικά συμπεράσματα της έρευνας. ︎
Οι κοινότητες πρακτικής είναι ομάδες ανθρώπων που μοιράζονται ένα κοινό ενδιαφέρον, επάγγελμα ή πάθος και συμμετέχουν σε μια διαδικασία συλλογικής μάθησης που δημιουργεί δεσμούς μεταξύ των μελών. Μια Κοινότητα Πρακτικής μπορεί να εξελιχθεί φυσικά λόγω των κοινών ενδιαφερόντων των μελών σε έναν συγκεκριμένο τομέα ή περιοχή, ή μπορεί να δημιουργηθεί με στόχο την απόκτηση γνώσεων που σχετίζονται με έναν συγκεκριμένο τομέα. Μέσα από τη διαδικασία της ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειριών με την ομάδα, τα μέλη μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον και έχουν την ευκαιρία να αναπτυχθούν προσωπικά και επαγγελματικά ︎
Με απόλυτη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η διεξαγωγή του τρίτου κατά σειρά συνεδρίου Devoxx Greece, του μεγαλύτερου συνεδρίου ανάπτυξης λογισμικού στην χώρα μας. Το συνέδριο ήταν τριήμερο και έλαβε χώρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 10 – 12 Απριλίου 2025 Οι συμμετέχοντες ξεπέρασαν τους 1450 και ήταν από περισσότερες από 30 χώρες.
To φετινό πρόγραμμα του συνεδρίου κάλυψε ένα ευρύ φάσμα από τις τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο της τεχνολογίας και οι τρεις ημέρες ήταν γεμάτες από άκρως ενδιαφέρουσες κεντρικές ομιλίες 70 αξιόλογων ομιλητών που βρέθηκαν στο συνέδριο ταξιδεύοντας από όλον τον κόσμο. Από τα πιο δυνατά ονόματα όπως ο Kent C. Dodds, o Kevlin Henney, o Mark Techson μοιράστηκαν με το κοινό τις πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες τους και για ακόμα μία φορά αποτέλεσε το συνέδριο το καλύτερο μέρος για δικτύωση και ανταλλαγή απόψεων. Το μουσείο πληροφορικής επίσης ήταν εκεί παρουσιάζοντας εκθέματα όπως τον πρώτο υπολογιστή και πολλά άλλα.
O κ. Πάτροκλος Παπαπέτρου διοργανωτής των συνεδρίων Devoxx και Voxxed Days στην χώρα μας δηλώνει χαρακτηριστικά: “Είμαι φυσικά πολύ χαρούμενος καθώς το τρίτο Devoxx Greece ήταν από τα μεγαλύτερα συνέδρια που έχουμε οργανώσει μέχρι σήμερα. Με σταθερά ανοδική πορεία και βελτιώνοντας κάθε χρόνο τις υπηρεσίες μας, στόχος μας είναι το Devoxx Greece να είναι ακόμα μεγαλύτερο του χρόνου και να το παρακολουθήσουν περισσότεροι developers.
Για την ώρα συνεχίζουμε με τα υπόλοιπα συνέδρια για το 2025. Επόμενος σταθμός το Voxxed Days Ioannina στις 30 Μαΐου 2025 στο Συνεδριακό Κέντρο Κάρολος Παπούλιας, δίνοντας τη δυνατότητα στο κοινό της περιοχής να βιώσει την εμπειρία των Voxxed Days συνεδρίων”.
Σε έναν κόσμο όπου η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) αντιμετωπίζεται άλλοτε ως μεσσίας και άλλοτε ως εφιάλτης, δύο ερευνητές από το Princeton (o Arvind Narayanan και ο Sayash Kapoor) προτείνουν μια ριζικά διαφορετική οπτική: να αντιμετωπίσουμε την ΤΝ ως αυτό που είναι — μια κανονική τεχνολογία. Ούτε υπερέξυπνη απειλή, ούτε πανάκεια. Μια απλή, ισχυρή τεχνολογία που, όπως όλες οι προηγούμενες, χρειάζεται θεσμούς, ρυθμίσεις και χρόνο για να ενσωματωθεί κοινωνικά.
Στο δοκίμιό τους με τίτλο “AI as Normal Technology”, που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2025, οι δύο ακαδημαϊκοί προσπαθούν να ξεφύγουν από τις φαντασιώσεις της “υπερνοημοσύνης” και τις δυστοπίες του “τεχνολογικού αφανισμού”. Αντί αυτών, προτείνουν ένα πλαίσιο πιο ρεαλιστικό, πιο προσγειωμένο και —κατά τη γνώμη τους— πιο χρήσιμο.
Η συζήτηση γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη έχει κατά καιρούς κυριαρχηθεί από ρητορικές υπερβολής, τόσο προς τη θετική όσο και προς την αρνητική κατεύθυνση. Η ΤΝ παρουσιάζεται άλλοτε ως πανίσχυρη τεχνολογία ικανή να λύσει όλα τα κοινωνικά προβλήματα, και άλλοτε ως δύναμη που δύναται να απειλήσει την επιβίωση της ανθρωπότητας. Οι Narayanan και Kapoor, ωστόσο, προτείνουν έναν τρίτο δρόμο: την ΤΝ ως κανονική τεχνολογία, δηλαδή ως ένα κοινωνικά ενσωματωμένο τεχνολογικό σύστημα με προβλέψιμα μοτίβα εξέλιξης και επίδρασης, παρόμοια με προηγούμενες τεχνολογικές επαναστάσεις όπως η ηλεκτρική ενέργεια και οι υπολογιστές.
Η βασική θέση του δοκιμίου είναι ότι η ΤΝ δεν πρέπει να θεωρείται ως ένα εν δυνάμει υπεράνθρωπο σύστημα, αλλά ως εργαλείο που υπόκειται στους ίδιους περιορισμούς και δυναμικές με κάθε άλλη τεχνολογία. Στο πλαίσιο αυτό, η πρόοδος της ΤΝ ορίζεται από τρεις ξεχωριστές αλλά αλληλοσυνδεόμενες φάσεις: την ανάπτυξη μεθόδων (methods), την καινοτομία (innovation), και τη διάχυση (diffusion).
Η διάκριση αυτή επιτρέπει την αποσύνδεση της τεχνολογικής προόδου από την άμεση κοινωνική της επίδραση. Όπως η εφεύρεση της ηλεκτρικής γεννήτριας δεν σήμαινε άμεση αύξηση της παραγωγικότητας στα εργοστάσια, έτσι και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα δεν συνεπάγονται αυτόματα ριζική αλλαγή στον εργασιακό χώρο.
Ταχύτητα Υιοθέτησης και Φραγμοί Διάχυσης
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, η κοινωνική και οικονομική υιοθέτηση της ΤΝ είναι συχνά πιο αργή από ό,τι αφήνουν να εννοηθεί οι δημόσιες αφηγήσεις. Παράδειγμα αποτελεί η χρήση εργαλείων πρόβλεψης στην ιατρική ή το δικαστικό σύστημα, όπου, παρά την ύπαρξη τεχνικά προηγμένων μοντέλων, στην πράξη χρησιμοποιούνται απλοί, παλαιοί αλγόριθμοι για λόγους διαφάνειας, κανονιστικής συμμόρφωσης και αξιοπιστίας.
Οι συγγραφείς τονίζουν ότι η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών σε κρίσιμους τομείς, όπως η υγεία ή η ασφάλεια, είναι ιδιαίτερα επιρρεπής σε ρυθμιστικά εμπόδια, τεχνικά σφάλματα και κοινωνική καχυποψία. Το παράδειγμα του εργαλείου πρόβλεψης σήψης της Epic, που απέτυχε παρότι φαινομενικά ακριβές, καταδεικνύει τη δυσκολία εφαρμογής πολύπλοκων αλγορίθμων σε πραγματικές, απρόβλεπτες συνθήκες.
Τεχνολογία και Ανθρώπινος Έλεγχος
Ένα από τα κεντρικά επιχειρήματα του δοκιμίου είναι η ανάγκη για διατήρηση και ενίσχυση του ανθρώπινου ελέγχου επί των ΤΝ συστημάτων. Η ΤΝ, ως εργαλείο, δεν αντικαθιστά τον άνθρωπο αλλά απαιτεί τον ανθρώπινο σχεδιασμό, επίβλεψη και διαχείριση. Αυτή η θεώρηση αναιρεί την ιδέα της πλήρους αυτονομίας ή «απόδρασης» της ΤΝ, η οποία συχνά παρουσιάζεται στα σενάρια περί “superintelligence”.
Αντίθετα, οι συγγραφείς προβλέπουν μια μελλοντική κοινωνία στην οποία όλο και περισσότερες επαγγελματικές δραστηριότητες θα σχετίζονται με τον έλεγχο, την επιτήρηση και την καθοδήγηση συστημάτων ΤΝ, και όχι με την απλή αντικατάσταση του ανθρώπου από την τεχνολογία.
Το δοκίμιο απορρίπτει τη χρήση του όρου “υπερνοημοσύνη” ως θεωρητικά προβληματική και εμπειρικά ατεκμηρίωτη. Η έννοια της “νοημοσύνης” δεν είναι σαφώς ορισμένη ούτε μετρήσιμη σε μία ενιαία κλίμακα. Αυτό που έχει σημασία για την κοινωνική επίδραση της ΤΝ δεν είναι η «νοημοσύνη» της, αλλά η ισχύς της — δηλαδή η ικανότητά της να μεταβάλει τον κόσμο, μέσα από την ανθρώπινη χρήση της.
Πολιτικές Προεκτάσεις
Από πολιτική άποψη, οι συγγραφείς προτείνουν τη θεώρηση της ΤΝ ως κανονικής τεχνολογίας ως στρατηγική για την αποφυγή επικίνδυνων υπερβολών. Ρυθμίσεις που βασίζονται σε σενάρια υπερεξυπνης καταστροφής (π.χ. πλήρης απαγόρευση της έρευνας) ενδέχεται να οδηγήσουν σε συγκέντρωση ισχύος, έλλειψη καινοτομίας και αντιδημοκρατικά αποτελέσματα. Αντιθέτως, πολιτικές που προάγουν τη διαφάνεια, την πρόσβαση και την αποκέντρωση ενισχύουν την ανθεκτικότητα της κοινωνίας και την ασφαλή υιοθέτηση της τεχνολογίας.
Συμπεράσματα
Η προσέγγιση της ΤΝ ως κανονικής τεχνολογίας προσφέρει ένα θεωρητικά συνεκτικό και πολιτικά εφαρμόσιμο πλαίσιο κατανόησης της τεχνολογικής προόδου. Αντί να εστιάζουμε σε σενάρια ακραίων καταστάσεων, είναι πιο χρήσιμο να μελετούμε τη σταδιακή ενσωμάτωση της ΤΝ στα κοινωνικά συστήματα και τις επιπτώσεις της στη ζωή και την εργασία.
Η τεχνητή νοημοσύνη, όπως και κάθε άλλη τεχνολογία, δεν είναι εξ ορισμού ούτε ευλογία ούτε κατάρα. Η κατεύθυνση της εξαρτάται από τις επιλογές των ανθρώπων, των θεσμών και των κοινωνιών που την υιοθετούν. Η ορθολογική θεώρηση της ΤΝ ως κανονικής τεχνολογίας επιτρέπει την αξιολόγηση κινδύνων και ωφελειών με βάση δεδομένα και εμπειρική τεκμηρίωση, και όχι με βάση φόβους ή ελπίδες υπερβατικού χαρακτήρα.
Αυτό το μήνυμα εμφανίζεται συνήθως όταν το Nextcloud εκτελεί ενημερώσεις ή άλλες εργασίες συντήρησης. Κανονικά, θα πρέπει να εξαφανιστεί μετά από λίγα λεπτά ή ώρες, ανάλογα με το μέγεθος και την πολυπλοκότητα της ενημέρωσης.
Ωστόσο, μερικές φορές η ενημέρωση μπορεί να «κολλήσει» ή να παρουσιάσει σφάλματα, με αποτέλεσμα το μήνυμα να παραμένει επίμονα. Σε αυτή την περίπτωση, ίσως χρειαστεί να απενεργοποιήσετε χειροκίνητα τη λειτουργία συντήρησης (maintenance mode) και να διορθώσετε το πρόβλημα. Ακολουθούν μερικά πιθανά βήματα που μπορείτε να δοκιμάσετε:
Μέθοδος 1: Διόρθωση μέσω SSH (Γραμμή εντολών)
Αν έχετε πρόσβαση στον server σας μέσω SSH:
Συνδεθείτε στον server σας Nextcloud μέσω SSH και μεταβείτε στον κεντρικό φάκελο εγκατάστασης του Nextcloud. Για παράδειγμα, αν ο φάκελός σας βρίσκεται στο /var/www/nextcloud, χρησιμοποιήστε την εντολή:
cd /var/www/nextcloud
Εκτελέστε την εντολή για απενεργοποίηση της λειτουργίας συντήρησης:
sudo -u www-data php occ maintenance:mode --off
Σημείωση: Αυτή η εντολή υποθέτει ότι ο χρήστης του web server σας είναι www-data (συνηθισμένο σε Debian/Ubuntu) και το εκτελέσιμο PHP είναι php. Ίσως χρειαστεί να προσαρμόσετε αυτές τις παραμέτρους ανάλογα με τη διαμόρφωση του server σας (π.χ., ο χρήστης μπορεί να είναι apache, httpd ή άλλος).
Ελέγξτε αν η ιστοσελίδα του Nextcloud λειτουργεί κανονικά. Αν όχι, πιθανόν να δείτε ένα μήνυμα σφάλματος που αναφέρει ότι κάποια εφαρμογή (app) ή αρχείο δεν αντικαταστάθηκε σωστά. Αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία ενημέρωσης διακόπηκε ή υπέστη φθορά και πρέπει να συνεχιστεί ή να επανεκκινηθεί.
Εκτελέστε την εντολή αναβάθμισης:
sudo -u www-data php occ upgrade
Αυτή η εντολή θα προσπαθήσει να διορθώσει τυχόν προβλήματα και να ολοκληρώσει την ενημέρωση. Μπορεί να εμφανιστούν μηνύματα σχετικά με την πρόοδο της διαδικασίας. Περιμένετε μέχρι η εντολή να ολοκληρωθεί επιτυχώς.
Αν η εντολή upgrade αποτύχει ή εμφανίσει σφάλματα, ίσως χρειαστεί να επέμβετε χειροκίνητα. Για παράδειγμα, αν το σφάλμα αναφέρει πρόβλημα με την εφαρμογή updatenotification, μπορείτε να δοκιμάσετε να διαγράψετε τον αντίστοιχο φάκελο (π.χ., /var/www/nextcloud/apps/updatenotification) και να εκτελέσετε ξανά την εντολή
occ upgrade
Μόλις η εντολή upgrade ολοκληρωθεί με επιτυχία, ελέγξτε ξανά την ιστοσελίδα του Nextcloud. Θα πρέπει να λειτουργεί κανονικά και να εμφανίζει την τελευταία έκδοση. Αν χρειαστεί να κάνετε επιπλέον εργασίες συντήρησης, μπορείτε να ενεργοποιήσετε ξανά τη λειτουργία συντήρησης με την εντολή:
sudo -u www-data php occ maintenance:mode --on
Μέθοδος 2: Διόρθωση μέσω cPanel
Αν διαχειρίζεστε τον server σας μέσω cPanel:
Συνδεθείτε στον λογαριασμό σας στο cPanel και μεταβείτε στην ενότητα Διαχείριση Αρχείων (File Manager).
Πλοηγηθείτε στον κεντρικό φάκελο εγκατάστασης του Nextcloud και έπειτα μπείτε στον υποφάκελο config. Για παράδειγμα, η διαδρομή μπορεί να είναι /home/username/public_html/nextcloud/config.
Βρείτε το αρχείο config.php, κάντε δεξί κλικ πάνω του και επιλέξτε Επεξεργασία (Edit). Ίσως εμφανιστεί ένα παράθυρο επιβεβαίωσης κωδικοποίησης, πατήστε ξανά Edit για να συνεχίσετε.
Μέσα στο αρχείο, εντοπίστε τη γραμμή:
'maintenance' => true,
και αλλάξτε την σε:
'maintenance' => false,
Αποθηκεύστε (Save) τις αλλαγές και κλείστε τον επεξεργαστή αρχείου.
Ελέγξτε αν η ιστοσελίδα του Nextcloud λειτουργεί κανονικά. Αν όχι, πιθανότατα η ενημέρωση έχει διακοπεί. Μπορείτε να προσπαθήσετε να την ολοκληρώσετε χρησιμοποιώντας το Terminal (Τερματικό) που παρέχεται μέσα από το cPanel.
Ανοίξτε το Terminal στο cPanel. Μεταβείτε στον κεντρικό φάκελο του Nextcloud (π.χ., cd /home/username/public_html/nextcloud) και εκτελέστε την εντολή αναβάθμισης:
php occ upgrade
Σημείωση: Στο περιβάλλον του cPanel Terminal, συνήθως δεν χρειάζεται το sudo -u... καθώς οι εντολές εκτελούνται με τον χρήστη που κατέχει τα αρχεία.
Περιμένετε μέχρι η εντολή να ολοκληρωθεί, παρακολουθώντας τα μηνύματα προόδου.
Αν η εντολή upgrade αποτύχει, όπως και στην περίπτωση του SSH, ίσως χρειαστεί να διαγράψετε χειροκίνητα προβληματικούς φακέλους εφαρμογών (μέσα από τον φάκελο apps) και να ξαναδοκιμάσετε την εντολή php occ upgrade. Για παράδειγμα, διαγράψτε το /home/username/public_html/nextcloud/apps/updatenotification αν αυτό αναφέρεται στο σφάλμα.
Μόλις η εντολή upgrade ολοκληρωθεί επιτυχώς, ελέγξτε ξανά την ιστοσελίδα του Nextcloud. Θα πρέπει πλέον να είναι πλήρως λειτουργική και ενημερωμένη.
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Όσοι με γνωρίζουν, ξέρουν πως η συμπάθειά μου για τους μικροελεγκτές MSP430 της Texas Instruments είναι μεγάλη. Είναι 16 bit, πολυ χαμηλής κατανάλωσης, με μπόλικο διαθέσιμο περιφερειακό hardware και γενικά είναι πολύ φιλικοί στη χρήση σε προχωρημένα κυκλώματα. Βέβαια, άλλη μια μεγάλη συμπάθεια την έχω και στο λειτουργικό Linux που εδώ και πάρα πολλά χρόνια (από το 2ο μισό της δεκαετίας του '90) κάνει τα μηχανήματά μου να λειτουργούν άψογα. Ο συνδυασμός είναι που δημιουργεί και τη σημερινή ανάρτηση :)
Those who know me are aware of my great fondness for Texas Instruments' MSP430 microcontrollers. These 16-bit, ultra-low-power devices come with abundant peripheral hardware and are generally very user-friendly for advanced circuits. Of course, I also have a great affection for the Linux operating system, which has kept my machines running flawlessly for many years (since the second half of the 1990s). The combination of these two passions is what inspired today's post :)
Η εταιρία Texas Instruments, εδώ και αρκετά χρόνια (εγώ γνώρισα τη σειρά MSP430 από το 2003) έχει δημιουργήσει το περιβάλλον προγραμμαστισμού Code Composer Studio, ή αλλιώς CCS. Το CCS από κάποια έκδοση και μετά (δε θυμάμαι ποια) είναι βασισμένο στο περιβάλλον Eclipse, όπως και περιβάλλοντα από άλλες εταιρίες για τον προγραμματισμό των δικών τους μκροελεγκτών. Γενικά η πλατφόρμα Eclipse χρησιμοποιείται πάρα πολύ σε περιβάλλοντα προγραμματισμού μικροελεγκτών μιας και είναι αρκετά ευέλικτη και επεκτάσιμη. Η δύναμη του ανοικτού λογισμικού!
Texas Instruments has developed the Code Composer Studio (CCS) programming environment over many years (I first encountered the MSP430 series in 2003). From a certain version onwards (I don't remember which), CCS has been based on the Eclipse platform, like development environments from other companies for programming their own microcontrollers. Generally, the Eclipse platform is widely used in microcontroller programming environments because it's quite flexible and extensible. The power of open source!
Όλα αυτά τα χρόνια, τα project που έχω φτιάξει με τους εν λόγω μικροελεγκτές και to CCS είναι πραγματικά άπειρα! Το CCS είναι, φυσικά, το εργαλείο με το οποίο φτιάχνω τον κώδικα κάθε φορά. Η γλώσσα που χρησιμοποιώ είναι η assembly μιας και συνήθως έχω να κάνω με ευαίσθητα χρονικά περιθώρια κατά την εκτέλεση του κώδικα, αλλά και του μεγάλου αριθμού βιβλιοθηκών που έχω χτίσει και επαναχρησιμοποιώ, με ελάχιστες τροποποιήσεις.
Over all these years, the projects I've created with these microcontrollers and CCS are truly countless! CCS is, of course, the tool I use to write my code every time. The language I use is assembly, as I often deal with sensitive timing margins during code execution, as well as the large number of libraries I've built and reuse with minimal modifications.
Εδώ και λίγα χρόνια, η μαμά εταιρία ξεκίνησε μια προσπάθεια να αλλάξει το περιβάλλον στο οποίο βασιζόταν το CCS και να περάσει σταδιακά στην πλατφόρμα Eclipse-Theia. Η Eclipse Theia είναι μια νεότερη, ευέλικτη πλατφόρμα ανάπτυξης που μοιάζει οπτικά με το VS Code, αλλά με σημαντικές τεχνολογικές και αρχιτεκτονικές διαφορές από την κλασική Eclipse IDE. Tα βασικά χαρακτηριστικά και oi διαφορές τους φαίνονται στον ακόλουθο πίνακα:
For a few years now, the parent company has been making an effort to change the platform on which CCS was based and gradually transition to the Eclipse Theia platform. Eclipse Theia is a newer, more flexible development platform that visually resembles VS Code but has significant technological and architectural differences from the classic Eclipse IDE. The key features and differences are shown in the following table:
Σύγκριση Eclipse IDE με Eclipse TheiaComparison of Eclipse IDE with Eclipse Theia
Επίσημη υποστήριξη για cloud και containersOfficial support for cloud and containers
Διαθέσιμες ΕκδόσειςAvailable Versions
Μόνο desktop εφαρμογήDesktop application only
Λειτουργεί ως web app ή desktop (Electron)Runs as web app or desktop (Electron)
Απίτηση σε ΕξοπλισμόHardware Requirements
Βαρύτερο, με πιο πολλά pre-installed toolsHeavier, with more pre-installed tools
Πιο ελαφρύ και γρήγορο (συγκρίσιμο με VS Code)Lighter and faster (comparable to VS Code)
Και οι δύο πλατφόρμες είναι ανοικτού κώδικα και υποστηρίζονται από το Eclipse Foundation.
Both platforms are open source and supported by the Eclipse Foundation.
Πλεονεκτήματα παλιόυ Eclipse IDE
Advantages of the Old Eclipse IDE
Ωριμότητα:Maturity:
Έχει περισσότερα built-in tools (π.χ., JDT για Java, CDT για C/C++).Has more built-in tools (e.g., JDT for Java, CDT for C/C++).
Καλύτερη υποστήριξη για legacy projects (π.χ., Swing, RCP).Better support for legacy projects (e.g., Swing, RCP).
Δεσμευμένη Κοινότητα:Dedicated Community:
Πιο πολλά plugins και εκπαιδευτικό υλικό για ειδικές χρήσεις (π.χ., enterprise Java).More plugins and educational material for specific uses (e.g., enterprise Java).
Ολοκληρωμένα Features:Complete Features:
Έτοιμα εργαλεία για debugging, profiling, και testing σε βάθος.Ready-made tools for debugging, profiling, and in-depth testing.
Πλεονεκτήματα Eclipse Theia
Advantages of Eclipse Theia
Cloud-First:
Σχεδιάστηκε για cloud-based environments (π.χ., Docker, Kubernetes).Designed for cloud-based environments (e.g., Docker, Kubernetes).
Μπορεί να τρέξει ως web application (π.χ., σε browser) ή ως desktop app.Can run as a web application (e.g., in a browser) or as a desktop app.
Συμβατότητα με VS Code:VS Code Compatibility:
Υποστηρίζει extensions του VS Code (μέσω του OpenVSX marketplace), αλλά και δικά της plugins.Supports VS Code extensions (via OpenVSX marketplace), as well as its own plugins.
Παρόμοιο UI/UX με το VS Code (π.χ., activity bar, side panels).Similar UI/UX to VS Code (e.g., activity bar, side panels).
Ευελιξία:Flexibility:
Επιτρέπει εξαιρετική προσαρμογή (π.χ., δημιουργία custom IDEs για συγκεκριμένες ανάγκες).Allows excellent customization (e.g., creating custom IDEs for specific needs).
Ιδανική για embedded και IoT development (όπως ο MSP430).Ideal for embedded and IoT development (like MSP430).
Ταχύτερη Εκκίνηση:Faster Startup:
Λιγότερο "φορτωμένη" από την κλασική Eclipse, με πιο γρήγορη απόκριση.Less "bloated" than classic Eclipse, with quicker response times.
Βλέπουμε πως η πλατφόρμα Theia είναι δημιουργημένη με βλέμα στις τρέχουσες τεχνολογίες και δυναμικές της δημιουργίας software. Συνεπώς είναι πολύ λογική η κίνηση της Texas Instruments να μεταβεί στη νέα πλατφόρμα για το Code Composer Studio. Αυτή τη στιγμή που δημιουργείται το παρόν άρθρο, το CCS Theia βρίσκεται στην έκδοση 20.1.1.8.
We see that the Theia platform is built with current technologies and software development dynamics in mind. Therefore, Texas Instruments' move to transition CCS to the new platform is very logical. At the time of writing this article, CCS Theia is at version 20.1.1.8.
Code Composer Studio Theia
Το Code Composer Studio (CCS) Theia είναι η νεότερη, cloud-enabled έκδοση του παραδοσιακού CCS της Texas Instruments. Αποτελεί μια μοντέρνα εναλλακτική για ανάπτυξη ενσωματωμένων συστημάτων (MSP430, Sitara, C2000 κλπ.), με τεχνολογικές βελτιώσεις και νέες δυνατότητες. Τα χαρακτηριστικά του είναι:
Code Composer Studio (CCS) Theia is the newer, cloud-enabled version of Texas Instruments' traditional CCS. It serves as a modern alternative for developing embedded systems (MSP430, Sitara, C2000, etc.), with technological improvements and new capabilities. Its features include:
Μοντέρνα Αρχιτεκτονική:Modern Architecture:
Βασίζεται σε Eclipse Theia (web/cloud-ready) αντί για την παλιά πλατφόρμα Eclipse IDE.Based on Eclipse Theia (web/cloud-ready) instead of the old Eclipse IDE platform.
Υποστηρίζει και desktop (Electron) και cloud-based ανάπτυξη (π.χ., μέσω Docker).Υποστηρίζει και desktop (Electron) και cloud-based ανάπτυξη (π.χ., μέσω Docker).
VS Code-like Εμπειρία:VS Code-like Εμπειρία:
Παρόμοιο UI με το VS Code (activity bar, side panels, terminal integration).Παρόμοιο UI με το VS Code (activity bar, side panels, terminal integration).
Υποστηρίζει extensions του VS Code (μέσω του OpenVSX marketplace).Supports both desktop (Electron) and cloud-based development (e.g., via Docker).
Cloud & Remote Development:
Λειτουργεί σε containers (π.χ., Docker) για ευκολότερη διαχείριση dependencies.Operates in containers (e.g., Docker) for easier dependency management.
Ιδανικό για ομαδικές εργασίες ή ανάπτυξη σε απομακρυσμένα συστήματα.Ideal for team projects or development on remote systems.
Βελτιωμένη Επεκτασιμότητα:Improved Extensibility:
Ευκολότερη ενσωμάτωση νέων εργαλείων και γλωσσών (μέσω TypeScript/JavaScript).Easier integration of new tools and languages (via TypeScript/JavaScript).
Διαχωρισμός μεταξύ frontend (browser) και backend (compiler/debugger).Separation between frontend (browser) and backend (compiler/debugger).
Ενσωματωμένα Εργαλεία TI:Built-in TI Tools:
Διατηρεί όλα τα γνωστά εργαλεία του CCS (π.χ., MSP430 compiler, debugger, EnergyTrace).Retains all the familiar CCS tools (e.g., MSP430 compiler, debugger, EnergyTrace).
Επίσημη υποστήριξη για TI SDKs και πακέτα BSPs.Official support for TI SDKs and BSP packages.
Πλεονεκτήματα του CCS Theia
Advantages of CCS Theia
Γρήγορη προσαρμογή: Εύκολη προσθήκη νέων γλωσσών ή εργαλείων (π.χ., Python για scripting).Quick adaptation: Easy addition of new languages or tools (e.g., Python for scripting).
Cross-platform: Λειτουργεί σε Windows/Linux/macOS και ως web app.Cross-platform: Works on Windows/Linux/macOS and as a web app.
Debugging anywhere: Ο debugger μπορεί να τρέξει σε απομακρυσμένο μηχάνημα (π.χ., cloud server).Debugging anywhere: The debugger can run on a remote machine (e.g., cloud server).
Σύγχρονη ανάπτυξη plugins: Με TypeScript αντί για Java (πιο προσβάσιμο για web developers).Modern plugin development: With TypeScript instead of Java (more accessible for web developers).
Πιθανά Μειονεκτήματα
Potential Disadvantages
Λιγότερα plugins: Η κοινότητα ακόμα μεταναστεύει από το κλασικό Eclipse.Fewer plugins: The community is still migrating from classic Eclipse.
Όχι όλα τα features: Κάποιες προηγμένες λειτουργίες του classic CCS μπορεί να λείπουν.Not all features: Some advanced functionalities of classic CCS may be missing.
Εξάρτηση από browsers: Η web έκδοση μπορεί να έχει περιορισμούς σε offline λειτουργία.Browser dependency: The web version may have limitations in offline operation.
Σε γενικές γραμμές, το CCS Theia είναι ένα πολλά υποσχόμενο βήμα προς τη μελλοντική ανάπτυξη ενσωματωμένων συστημάτων, ιδιαίτερα αν είναι αναγκαία η ολοκλήρωαη cloud ή αν κάποιος προτιμάει μια VS Code-like εμπειρία. Ωστόσο, αν είναι απαραίτητα κάποια legacy plugins ή προηγμένες λειτουργίες του κλασικού CCS, ίσως αξίζει η αναμονή μέχρι να ωριμάσει.
Overall, CCS Theia is a promising step toward the future development of embedded systems, especially if cloud integration is needed or if one prefers a VS Code-like experience. However, if certain legacy plugins or advanced features of classic CCS are essential, it might be worth waiting until it matures further.
Syntax Highlighting
Όλοι όσοι ασχολούνται με τον προγραμματισμό θα γνωρίζουν πόσο σημαντική είναι η χρωματική σύνταξη του κώδικα. Αν μη τι άλλο, η εμφάνιση των σχολίων με διαφορετικό χρώμα απ' ότι ο υπόλοιπος κώδικας, είναι πολύ σημαντική. Φυσικά, όλη η χρωματική σύνταξη που βοηθάει στο να αναγνωρίσουμε κάθε τι μέσα σε ένα κώδικα με μια απλή ματιά χωρίς καν να χρειαστεί να τον διαβάσουμε είναι από μόνο του ένα μεγάλο βοήθημα.
Everyone involved in programming knows how important syntax highlighting is. At the very least, displaying comments in a different color from the rest of the code is very important. Of course, all syntax highlighting that helps us recognize elements in code at a glance without even needing to read it is a great aid in itself.
Κάπως έτσι ξεκινάει και η σημερινή ανάρτηση... Τό κλασικό, παλιό CCS υποστηρίζει άψογα τη χρωματική σύνταξη, την οποία μάλιστα μπορούμε να επιλέξουμε ακόμα και τα χρώματα που θέλουμε να εμφανίζεται το κάθε στοιχείο. Ενώ το CCS Theia υποστηρίζει χρωματική σύνταξη σε ανώτερες γλώσσες προγραμματισμού, όπως C/C++, για την assembly ούτε καν υπάρχει στα πλάνα των κατασκευαστών του. Όσο για την ήδη υπάρχουσα χρωματκή σύνταξη, η επιλογή των χρωμάτων έχει γίνει από τους κατασκευαστές του CCS Theia και ο χρήστης δεν έχει τη δυνατότητα να τα αλλάξει!
This is where today's post begins... The classic, old CCS supports syntax highlighting perfectly, and we can even choose the colors we want for each element. While CCS Theia supports syntax highlighting for higher-level programming languages like C/C++, for assembly, it doesn't even exist in the developers' plans. As for the existing syntax highlighting, the color choices have been made by the CCS Theia developers, and the user doesn't have the option to change them!
Η συμπάθειά μου για τη γλώσσα assembly είναι γνωστή. Όμως το να έχω ένα περιβάλλον προγραματισμού χωρίς χρωματική σύνταξη είναι λίγο οδυνηρό, μιας κι έχω καλομάθει ακόμα από την εποχή του ZX Spectrum και του Amstrad 6128 που προγραμμάτιζα σε assembly του Z80, με χρωματική σύνταξη... βασική χρωματική σύνταξη αλλά υπήρχε! Βασικά, ήμουν της άποψης να αφήσω λίγο το Theia να ωριμάσει και μέχρι τώρα χρησιμοποιούσα το παλιό καλό CCS. Όμως, μιας και χρησιμοποιώ το openSUSE Tumbleweed το οποίο βάζει πάντα τις τελευταίες βιβλιοθήκες κλπ, μετά από κάποια αναβάθμιση το CCS σταμάτησε να λειτουργεί! Όχι, πως αυτό αργά ή γρήγορα δε θα συνέβαινε, ούτως ή άλλως. Και μιας κι έχει σταματήσει η υποστήριξή του από τη μαμά εταιρία, η χρήση του CCS Theia είναι πλέον μονόδρομος.
My fondness for assembly language is well-known. However, having a programming environment without syntax highlighting is somewhat painful, as I've grown accustomed to it since the days of the ZX Spectrum and Amstrad 6128, where I programmed in Z80 assembly with syntax highlighting... basic syntax highlighting, but it existed! Initially, I thought of letting Theia mature a bit and continued using the good old CCS. However, since I use openSUSE Tumbleweed, which always updates to the latest libraries, etc., after some upgrade, CCS stopped working! Not that this wouldn't have happened sooner or later anyway. And since support for it has been discontinued by the parent company, using CCS Theia is now the only way forward.
Αρχικά έγραφα τον κώδικα στο αγαπημένο μου Kate, στο οποίο εδώ και αρκετά χρόνια έχω φτιάξει χρωματική σύνταξη για την assembly του MSP430, ενώ κάποια στιγμή το εξέλιξα συμπληρώνοντας και τα νέα δεδομένα του MSP430X. Όμως, το να γυρίζεις από editor σε editor είναι λίγο κουραστικό. Έτσι, πήρα την απόφαση να δω πως μπορώ να προσθέσω χρωματική σύνταξη στο CCS Theia. Αρχικά να αναφέρω πως δεν έιχα ιδέα πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό, αλλά έψαχνα ν βρω τίποτα έτοιμα extensions που να κάνουν τη δουλειά μου. Βρήκα κάποιο extension που έκανε για το VS Code και ψάχνοντας τριγύρω βρήκα πως το Theia υποστηρίζει τα VS Code Extensions. Προσάθησα να δω πως θα το εγκαταστήσω... Μου πήρε λίγο χρόνο και μερικές ταρζανιές και τελικά βρήκα τι να κάνω και που θα περάσω τον κατάλογο του extension για να το δει το Theia και να το χρησιμοποιήσει. Όμως, η χρωματική σύνταξη που μου προσεφερε δεν ήταν αυτό που ήθελα. Έτσι, μετά από αρκετό διάβασμα και reverse engineering σε άλλα plugins βρήκα πως μπορώ να φτιάξω ένα δικό μου extension επάνω στο ίδιο το CCS Theia.
Initially, I wrote the code in my beloved Kate editor, where I had created syntax highlighting for MSP430 assembly many years ago, and at some point, I enhanced it by adding support for the new MSP430X features. However, switching between editors is a bit tiresome. So, I decided to see how I could add syntax highlighting to CCS Theia. Initially, I had no idea how this could be done, but I searched for ready-made extensions that could do the job. I found some extensions for VS Code, and after searching around, I discovered that Theia supports VS Code extensions. I tried to see how to install it... It took some time and a few "Tarzan-like" attempts, but eventually, I figured out what to do and where to place the extension directory for Theia to recognize and use it. However, the syntax highlighting it offered wasn't what I wanted. So, after much reading and reverse engineering of other plugins, I found out how to create my own extension for CCS Theia itself.
Τελικό Syntax Highlighting Extension για το CCS Theia
Final Syntax Highlighting Extension for CCS Theia
Και αφού έβαλα κάτω το documentation του TextMate, του VS Code και του Eclipse Theia τελικά κατάφερα να δημιουργήσω ένα extension που να μου παρέχει όσα χρειάζομαι. Όλα; Περίπου. Αυτό που δε μπόρεσα να κάνω είναι να επιλέγω ακριβώς το χρώμα που θα ήθελα να εμφανίζεται το κάθε στοιχείο. Όμως, χρησιμοποιώντας τα ήδη υπάρχοντα χρώματα έχω αυτό που με βοηθάει, πλέον, να γράψω τον κώδικά μου στην αγαπημένη μου γλώσσα.
After studying the documentation of TextMate, VS Code, and Eclipse Theia, I finally managed to create an extension that provides everything I need. Everything? Almost. What I couldn't do is choose the exact color I'd like for each element. However, by using the existing colors, I now have what helps me write my code in my favorite language.
Αρχικά ας δούμε ποια είναι τα υπάρχοντα χρώματα. Για να μπορέσω να τα βρω, αρχικά έψαχνα αρχεία στα οποία περιγράφονται. Βασικά έτσι θα μπορούσα να τα αλλάξω, αλλά... δεν βρήκα τίποτα. Έτσι, πέρασα στο επόμενο βήμα, να χρησιμοποιήσω το εργαλείο CTRL+SHIFT+P => Developer: Inspect Tokens. Από τη στιγμή που το TextMate ορίζει κάποια classes (βλ. TextMate Language JSON) μπορούμε, με υπομονή, να τα δοκιμάσουμε όλα. Έτσι, βγαίνει το ακόλουθο στιγμότυπο:
First, let's see what the existing colors are. To find them, I initially searched for files describing them. Basically, this is how I could change them, but... I found nothing. So, I moved to the next step: using the CTRL+SHIFT+P => Developer: Inspect Tokens tool. Since TextMate defines some classes (see TextMate Language JSON), we can patiently test them all. Thus, the following snapshot was created:
Για να δημιουργηθεί το στιγμιότυπο με τα χρώματα χρησιμοποιήθηκε το LibreOffice Calc ενώ μέσα στα macros μπήκε κώδικας του JohnSUN που βρίσκεται στο forum του LiberOffice.org
LibreOffice Calc was used to create the snapshot with the colors, while macros included code by JohnSUN found on the LiberOffice.org forum.
Οι δυνατότητες που έχουν μπει στο extension είναι αρκετές. Ας τις δούμε όπως περιγράφοτναι μέσα στο readme.md του extension:
The capabilities included in the extension are numerous. Let's see them as described in the extension's readme.md:
Ετικέτες: Οι ετικέτες είναι λεκτικά που ορίζονται να δείχνουν συγκεκριμένες τιμές, όπως την τρέχουσα θέση προγράμματος, μια σταθερά, κλπ. Για να δηλωθεί μια ετικέτα πρέπει να εμφανιστή στην αρχή-αρχή της γραμμής. Μια ετικέτα μπορεί να περιέχει γράμματα, κεφαλαία ή μικρα, ψηφία, την κάτω παύλα ('_') και το δολάριο ('$'), ενώ ο πρώτος της χαρακτήρας δε μπορεί να είναι ψηφίο ή δολάριο. Μπορεί να ακολουθείται προεραιτικά από ':'.Φυσικά, όταν χρησιμοποιούνται στον κώδικα για ανάκτηση της τιμής της ετικέτας, τότε δεν μπαίνει η ':'.
Τοπικές Ετικέτες: Οι τοπικές ετικέτες χρησιμοποιούνται μέσα σε macros. Όταν ένα macro γίνεται expand σε ένα σημείο του προγράμματος, αν ορίζει συγκεκριμένες ετικέτες, τότε στην περίπτωση που το macro χρησιμοποιείται παραπάνω από μια φορές, η ίδια ετικέτα θα ορίζεται και αυτή παραπάνω από μια φορές. Το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία ένός σφάλματος. Γι' αυτό το λόγο περιγράφουμε τοπικές ετικέτες, στις οποίες, κάθε φορά που ένα macro γίνεται expand, ο compiler προσθέτει και έναν αριθμό μοναδικό ώστε να αποφευχθεί το πρόβλημα του επαναορισμού. Αυτές είναι κανονικές ετικέτες οι οποίες ακολουθούνται από το Αγγλικό ερωτηματικό ('?'). Μέσα στον κώδικα, όταν γίνεται χρήση της ετικέτας για ανάκτηση της ορισθείσας τιμής, το τελικό '?' είναι απαραίτητο να υπάρχει.
Ετικέτες Αντικατάστασης: Επίσης σε λειτουργίες macro υπάρχει η περίπτωση να θέλουμε να δωθεί μια τιμή από τις παραμέτρους. Αυτή η τιμή να αντικαταστήσει ένα τμήμα μιας άλλης ετικέτας. Έτσι, δημιουργούμε την ετικέτα αντικατάστασης, η οποία είναι μια κανονική ετικέτα που πριν και μετά από αυτή υπάρχψει το σύμβολο ':'. Κατά τη διάρκεια της μεταγλώτισσης αυτό το τμήμα της ετικέτας αντικαθίσταται με την ίδια της την τιμή. Ένα παράδειγμα είναι η ετικέτα ":count:"
Σχετικές ετικέτες: Είναι ατικέτες που αντικαθίστανται από κατάλληλη τιμή του PC στο σημείο που έχουν οριστεί, όπως η ετικέτα '$'.
Μνημονικά: Τα μηνμονικά είναι ουσιαστικά οι εντολές που γνωρίζει ο επεξεργαστής μας. Το extension αναγνωρίζει όλα τα μηνμονικά που περιέχει η οικογένεια MSP430 και η εκτεταμένη οικογένεια MSP430X. Τα μνημονικά χρωματίζονται διαφορετικά:
Βασικά μνημονικά: Είναι τα μνημονικά που εκτελούν κανονικές λειτουργίες. Η οικογένεια MSP430 είναι τύπου RISC κι έτσι υποστηρίζει 27 βασικές εντολές.
Μνημονικά αλλαγής της ροής του προγράμματος: Μνημονικά όπως τα JMP, BR, CALL και RET.
Εξομοιούμενα μνημονικά: Είναι μνημονικά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, αλλά στην πραγματικότητα εξομοιώνουν κάποιες άλλες εντολές από ττα βασικά μνημονικά. Π.χ. ένα τέτοιο είναι το INC Rx όπου στην πραγματικότητα αυτό αντικαθίσταται από το ADD #1,Rx. Τέτοια μνημονικά υπάρχουν 24 μέσα στην assembly του MSP430 και αναγνωρίζονται από το extension δείχνοντάς τα διαφορετικά. Αυτό είναι αρκετά χρήσιμο αν κάποιος προσπαθεί να δει τους κύκλους που χρειάζεται μια εντολή ή το χώρο που καταλαμβάνει μέσα στη μνήμη, μιας και αυτό θα πρέπει να γίνει με βάση την ακριβή εντολή που εκτελείται.
Εξομοιούμενα μνημονικά αλλαγής ροής προγράμματος: Είναι μνημονικά, όπως η εντολή RET που εξομοιώνεται με την εντολή MOV @SP+,PC και αλλάζει την ομαλή ροή του προγράμματος.
Εκτεταμένα βασικά μνημονικά: Είναι μνημονικά της οικογένειας MSP430X που δεν υπάρχουν στην MSP430. Αυτά έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν με 20-bit καταχωρητές, για προσπέλαση σε μεγαλύτερη μνήμη και επεξεργασία 20-bit τιμών.
Εκτεταμένα εξομοιούμενα μνημονικά: Όπως η οικογένεια MSP430 έχει μνημονικά που τα εξομοιώνει με χρήση βασικών, έτσι γίνεται και με την οικογένεια MSP430X. Με τον ίδιο τρόπο θα δούμε την εντολή INCX Rx να εξομοιώνεται με χρήση της βασικής εντολής ADDX #1,Rx.
Εκτεταμένα μνημονικά αλλαγής ροής προγράμματος: Ανήκουν στην οικογένεια MSP430X και είναι μνημονικά που εκμεταλεύονται την επεκταμένη μνήμη 20-bit που χρησιμοποιεί. Αποτελείται από μνημονικά όπως CALLA που μπορεί να κάνει κλήση σε μια υπορουτίνα που βρίσκεται σε όλο το φάσμα της χρησιμοποιούμενης μνήμης και πάνω από τα πρώτα 64ΚΒ.
Εκτεταμένα εξομοιούμενα μνημονικά αλλαγής ροής προγράμματος: Εκτεταμένα μνημονικά αλλαγής ροής του προγράμματος, όπως η RETA που εξομοιώνεται από την εντολή MOVA @SP+,PC.
Επιθέματα των εντολών: Μια εντολή μπορεί να προσπελάσει τιμές ενός byte, μιας λέξης ή μιας 20-bit λέξης. Έτσι, υπάρχουν τα επιθέματα .B, .W και .A αντίστοιχα.
Καταχωρητές: Οι οικογένειες MSP430(X) έχουν 16 καταχωρητές, τους R0 έως R15. Κάποιοι από αυτούς έχουν ειδική λειτουργία, όπως ο R0 που είναι ο PC, ο R1 που είναι ο SP και ο R2 που είναι ο SR.
Αριθμούς: Δυαδικούς, οκταδικούς, δεκαδικούς ή δεκαεξαδικούς, είτε με χρήση προθέματος, όπως ο 0xFF35 είτε με χρήση επιθέματος, όπως ο 0FF35h.
Σύμβολα: Αριθμητικά ή λογικών πράξεων, κλπ.
Λεκτικά: Είτε με χρήση απλών είτε με χρήση διπλών εισαγωγικών.
Εκτεταμένοι χαρακτήρες: Οι ειδικοί χαρακτήρες που χρησιμοποιούνται όπως οι απλοί όταν προηγείται η '\', όπως ο '\n', κλπ.
Προ-ορισμένες συναρτήσεις: Από τον preprocessor ορίζονται κάποιες βασικές συναρτήσεις, όπως οι $HI16(), $LO16() ή $isdefed(). Αυτές οι συναρτήσεις πάντα ξεκινάνε από $
Εντολές του preprocessor: Οδηγείες που δίνουμε στον preprocessor ώστε να διαμορφώσει κατάλληλα το πρόγραμμά μας, όπως .align για να κάνει στοίχιση κάποιας μεταβλητής σε κατάλληλη θέση στη μνήμη, ή .sect που ορίζει τον τομέα της μνήμης στην οποία θα μπει το ακόλουθο τμήμα προγράμματος, κλπ.
Σχόλια: Είναι γνωστή η δύναμη των σχολίων στον κώδικά μας. Στην assembly υποστηρίζονται μόνο σχόλια μιας γραμμής. Αυτά είτε ξεκινάνε με ';' σε οποίοδήποτε σημείο μιας γραμμής (αρχή ή όχι), είτε ξεκινάνε με '*', αλλά αυτό πρέπει να είναι στην αρχή-αρχή της γραμμής.
Εμφωλευμένα σχόλια: Πολλές φορές μέσα στον κώδικά μας, εκτός από την επεξήγηση της λογικής του προγράμματος, βάζουμε και μηνύματα, είτε προς εμάς, για να θυμηθούμε κάτι σημαντικό που πρέπει να κάνουμε, είτε προς άλλους με τους οποίους συνεργαζόμαστε. Το extension δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε τέτοιου είδους σχόλια. Αυτό γίνεται με κάποιες κωδικές λέξεις. Οι λέξεις που υποστηρίζονται είναι οι NOTE, INFO, TODO, TO-DO, FIXME, FIX-ME, FIXIT, FIX-IT και BUG. Όταν μέσα στα σχόλια εμφανίζεται αυτή η ετικέτα ακολουθούμενη από ':', τότε αναγνωρίζεται η εκκίνηση ενός εμφωλευμένου σχολίου και χρωματίζονται διαφορετικά. Προεραιτικά, η κωδική λέξη μπορεί να ακολουθείται από '@' και ένα username (π.χ. BUG@eliaschr:) ή να ακολουθεί ένα username με '@' (όπως eliaschr@TODO:). Το εμφωλευμένο σχόλιο συνεχίζεται σε όλες τις ακόλουθες γραμμές σχολίων, ακόμα και των κενών, μέχρι
Εμφάνιση της κωδικής λέξης ακολουθούμενης από #end (όπως NOTE#end) ή
Εμφάνισης μιας γραμμής κώδικα
Labels: Labels are identifiers that are defined to represent specific values, such as the current program location, a constant, etc. To declare a label, it must appear at the very beginning of a line. A label can contain letters, uppercase or lowercase, digits, the underscore ('_'), and the dollar sign ('$'), while its first character cannot be a digit or dollar sign. It can be optionally followed by ':'. Of course, when used in code to retrieve the label's value, the ':' is not included.
Local Labels: Local labels are used within macros. When a macro is expanded at a point in the program, if it defines specific labels, then if the macro is used more than once, the same label would be defined multiple times. The result would be an error. For this reason, we describe local labels, where each time a macro is expanded, the compiler adds a unique number to avoid the problem of redefinition. These are normal labels followed by the question mark ('?'). In code, when the label is used to retrieve its defined value, the final '?' must be present.
Substitution Labels: Also in macro operations, there may be cases where we want to pass a value from the parameters. This value should replace part of another label. Thus, we create the substitution label, which is a normal label preceded and followed by the colon symbol ':'. During compilation, this part of the label is replaced with its own value. An example is the label ":count:".
Relative Labels: These are labels that are replaced by the appropriate PC value at the point they are defined, such as the label '$'.
Mnemonics: Mnemonics are essentially the instructions known by our processor. The extension recognizes all mnemonics included in the MSP430 family and the extended MSP430X family. The mnemonics are colored differently:
Basic Mnemonics: These are mnemonics that perform normal operations. The MSP430 family is RISC-based and thus supports 27 basic instructions.
Program Flow Change Mnemonics: Mnemonics like JMP, BR, CALL, and RET.
Emulated Mnemonics: These are mnemonics that could be used but are actually emulated using other basic mnemonics. For example, INC Rx is actually replaced by ADD #1,Rx. There are 24 such mnemonics in MSP430 assembly, and the extension recognizes them by displaying them differently. This is quite useful if someone is trying to see the cycles an instruction needs or the space it occupies in memory, as this must be based on the exact instruction being executed.
Emulated Program Flow Change Mnemonics: These are mnemonics like the RET instruction, which is emulated by the MOV @SP+,PC instruction and changes the normal program flow.
Extended Basic Mnemonics: These are mnemonics of the MSP430X family that don't exist in MSP430. These can operate with 20-bit registers, access larger memory, and process 20-bit values.
Extended Emulated Mnemonics: Just as the MSP430 family has mnemonics emulated using basic ones, the same happens with the MSP430X family. Similarly, we'll see the INCX Rx instruction emulated using the basic ADDX #1,Rx instruction.
Extended Program Flow Change Mnemonics: These belong to the MSP430X family and are mnemonics that leverage the extended 20-bit memory it uses. It includes mnemonics like CALLA, which can call a subroutine located anywhere in the used memory space, even above the first 64KB.
Extended Emulated Program Flow Change Mnemonics: Extended program flow change mnemonics, like RETA, which is emulated by the MOVA @SP+,PC instruction.
Instruction Suffixes: An instruction can access byte values, word values, or 20-bit word values. Thus, there are the suffixes .B, .W, and .A, respectively.
Registers: The MSP430(X) families have 16 registers, R0 to R15. Some of these have special functions, such as R0 being the PC, R1 being the SP, and R2 being the SR.
Numbers: Binary, octal, decimal, or hexadecimal, either using a prefix like 0xFF35 or a suffix like 0FF35h.
Symbols: Numeric or logical operators, etc.
Strings: Either using single or double quotes.
Escape Characters: Special characters used like regular ones when preceded by '\', such as '\n', etc.
Predefined Functions: The preprocessor defines some basic functions, like $HI16(), $LO16(), or $isdefed(). These functions always start with $.
Preprocessor Directives: Instructions we give to the preprocessor to properly shape our program, like .align to align a variable at a suitable memory location, or .sect, which defines the memory section where the following program part will be placed, etc.
Comments: The power of comments in our code is well-known. In assembly, only single-line comments are supported. These either start with ';' anywhere in a line (beginning or not) or start with '*', but this must be at the very beginning of the line.
Nested Comments: Often in our code, apart from explaining the program's logic, we add messages, either to ourselves to remember something important we need to do or to others we collaborate with. The extension allows creating such comments. This is done with certain keywords. The supported keywords are NOTE, INFO, TODO, TO-DO, FIXME, FIX-ME, FIXIT, FIX-IT, and BUG. When these tags appear in comments followed by ':', the start of a nested comment is recognized and colored differently. Optionally, the keyword can be followed by '@' and a username (e.g., BUG@eliaschr:) or preceded by a username with '@' (like eliaschr@TODO:). The nested comment continues in all subsequent comment lines, even empty ones, until:
The keyword followed by #end appears (like NOTE#end), or
A line of code appears
Δύο ακόμα προσθήκες που έχουν γίνει στο Assembly Extension για CCS-Theia είναι η προσθήκη κάποιων αυτομάτων σχολίων. Πιο συγκεκριμένα, κάθε φορά που ξεκινάμε κάποιο αρχείο το πρώτο πράγμα που είναι καλό να γίνεται είναι η δημιουργία ένός τμήματος σχολίων στην αρχή του, που να περιγράφει το project στο οποίο ανήκει, το τι κάνει κλπ. Έτσι, όταν είναι ενεργοποιημένο το extension και γράψουμε τη λέξη #intro αυτόματα θα εμφανιστούν κάποια σχόλια που με τη χρήση του πλήκτρου tab μπορούμε να πάμε από τμήμα σε τμήμα για να το συμπληρώσουμε. Μπορούμε, λοιπόν, να συμπληρώσουμε το όνομα του project, το ονοματεπώνυμο του δημουργού, την ημερομηνία και κάποια περιγραφή για το αρχείο.
Two more additions made to the Assembly Extension for CCS-Theia are some automatic comments. Specifically, whenever we start a file, the first thing that's good practice is to create a comment section at the beginning describing the project it belongs to, what it does, etc. So, with the extension enabled, when we type #intro, some comments automatically appear, and by using the tab key, we can move from section to section to fill them in. We can thus fill in the project name, the creator's full name, the date, and some description for the file.
Ο δεύτερος τύπος σχολείων που υποστηρίζεται είναι μια εισαγωγή σε κάθε συνάρτηση. Με την πληκτρολόγηση της λέξης #head προστίθεται ένα τμήμα σχολίων για περιγραφή της συνάρτησης στην οποία ανήκει ο ακόλουθος κώδικας. Πιο συγκεκριμένα έχουμε τη δυνατήτα να συμπληρώσουμε μια περιγραφή, ποια είναι η είσοδος και η έξοδος της συνάρτησης, ποιους καταχωρητές χρησιμοποιεί,χρήση της stack, κλπ. Ακολουθεί ένα στιγμιότυπο που δείχνει το εν λόγω τμήμα.
The second type of comments supported is an introduction for each function. By typing #head, a comment section is added to describe the function to which the following code belongs. More specifically, we can fill in a description, what the function's input and output are, which registers it uses, stack usage, etc. Here's a snapshot showing this section.
Συμπεράσματα
Conclusion
Το CCS-Theia είναι ένα πολύ ωραίο περιβάλλον προγραμματισμού των μικροελεγκτών της εταιρίας Texas Instruments. Η συγκεκριμμένη δουλειά έχει γίνει για τις οικογένειες MSP430 και MSP430X και για τον προγραμματισμό τους σε γλώσσα Assembly. Δυστυχώς, πολλοί κατασκευαστές αγνοούν τη δύναμη της assembly και δίνουν μεγάλο βάρος μόνο στις γλώσσες υψηλότερου επιπέδου, όπως C/C++, Python κλπ. Όμως η χρήση ενός μικροελεγκτή πολλές φορές δε δίνει την ευχέρεια σε ένα προγραμματιστή να είναι αρκετά "τεμπέλης", αντιθέτως είναι πολλές οι φορές που η χρήση των πηγών του μικροελεγκτή πρέπει να γίνεται με φειδώ και σύνεση. Είναι αλήθεια πως η δύναμη των σημερινών μικροεπεξεργαστών έχει κάνει τους προγραμματιστές να θεωρούν το optimization κάτι που απλά κάνει ο compiler και η επεξεργαστική ισχύς είναι τέτοια που μπορεί να κάνει τη δημιουργία ενός μη efficient κώδικα να μη φαίνεται. Πάντως η γλώσσα assembly είναι μακριά από το να σταματήσει να χρησιμοποιείται!
CCS-Theia is a very nice programming environment for Texas Instruments' microcontrollers. This particular work was done for the MSP430 and MSP430X families and for programming them in Assembly language. Unfortunately, many manufacturers ignore the power of assembly and place great emphasis only on higher-level languages like C/C++, Python, etc. However, using a microcontroller often doesn't give a programmer the luxury of being too "lazy"; on the contrary, there are many times when the microcontroller's resources must be used sparingly and wisely. It's true that the power of today's microprocessors has made programmers consider optimization something the compiler does, and the processing power is such that creating inefficient code may not be noticeable. However, assembly language is far from being obsolete!
Το εν λόγω extension καλύπτει την ανάγκη δημιουργίας κώδικα σε assembly για τις δύο οικογένειες μικροελεγκτών με επιτυχία, όσον αφορά τη χρωματική σύνταξη και την υποβοήθηση συγγραφής προγραμμάτων στο Code Composer Studio - Theia. Είναι, ελεύθερο να το κατεβάσει ο καθένας και να το χρησιμοποιήσει.
The extension in question successfully covers the need for writing assembly code for the two microcontroller families regarding syntax highlighting and assisting in writing programs in Code Composer Studio - Theia. It's free for anyone to download and use.
Η εξέλιξη των υπηρεσιών κινητικότητας είναι στενά συνδεδεμένη με την πρόοδο των ανοιχτών τεχνολογιών και των δεδομένων μεταφορών. Η αξιοποίηση εργαλείων, όπως οι δορυφορικοί χάρτες και τα ανοιχτά δεδομένα, έχει δώσει τη δυνατότητα στις τοπικές και εθνικές κυβερνήσεις να βελτιώσουν τις μετακινήσεις των πολιτών. Ωστόσο, η ανάπτυξη βιώσιμων λύσεων κινητικότητας συνοδεύεται από προκλήσεις, όπως η ... Read more
Σε αυτό το δεύτερο άρθρο, δημοσιεύουμε τον Python κώδικα που χρησιμοποιήσαμε για την έρευνά μας σχετικά με την ασφαλέστερη στρατηγική που αναλύσαμε στο πρώτο μέρος της σειράς άρθρων. Επίσης δημοσιεύουμε και τον indicator που κατασκευάσαμε για την χρήση στο TradingView για χρήση από όλους δωρεάν. Στο πρώτο μέρος της σειράς Η Μέθοδος που Προστατεύει τις… Read More TradingView indicator για DCA και Python backtester (Part 2)
O πλανήτης αποτελεί ένα τόπο συνάντησης των μελών της ελληνικής κοινότητας ΕΛ/ΛΑΚ.
Τα άρθρα του πλανήτη συλλέγονται αυτόματα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία των συγγραφέων τους και αντικατοπτρίζουν τις απόψεις τους.
Η διαχείριση του πλανήτη γίνεται δημόσια μέσα από το σχετικό repository της υπηρεσίας GitHub: greek-libre-planet, όπου μπορείς να ζητήσεις την προσθήκη του blog σου δηλώνοντας το feed της κατηγορίας, του tag, ή το γενικό feed του blog σου, το όνομα/επώνυμο σου και προαιρετικά το avatar σου, αφού πρώτα εγγραφείτε και κατόπιν συνδεθείτε στην υπηρεσία GitΗub, ανοίγοντας νέο issue που θα περιέχει τα συγκεκριμένα στοιχεία σου.
(Αν δεν έχετε λογαριασμό στην υπηρεσία GitHub, για να προστεθει το blog σου θα προστεθεί στον πλανήτη ΕΛ/ΛΑΚ μπορείτε εναλλακτικά να μας αποστειλετε τα παραπάνω στοιχεία στην ηλεκτρονική διεύθυνση info @ eellak gr.)
Ημερομηνία: 22 Μαΐου 2025
Ώρα: 10:00 π.μ. – 12:00 μ.μ. (CEST)
Τοποθεσία: Διαδικτυακά
Δηλώστε Συμμετοχή: Κάντε εγγραφή εδώ
Τι είναι το Ansible και πώς λειτουργεί;
Το Ansible τρέχει μόνο στον control node. Δεν χρειάζεται να εγκαταστήσεις τίποτα στα managed nodes (εκτός από Python ≥3.8, η οποία σχεδόν πάντα είναι ήδη εγκατεστημένη).
Εν ολίγοις, χρειάζεσαι:
Προετοιμασία Συστήματος
Εγκατάσταση του Ansible
Δημιουργία Inventory Αρχείου
Ρύθμιση SSH χωρίς Κωδικό
Πρώτη Δοκιμή: Ping όλων των συστημάτων
Εκτέλεση Modules (χωρίς Playbook)
Χρήσιμα Modules:
Προσοχή:
Δημιουργία Playbook
Παράδειγμα: site.yml
Μικρή Εισαγωγή στα Roles
Best Practices & Χρήσιμα Tips
Συμπέρασμα
Συμμετοχικά workshops με τη συμμετοχή οργανώσεων και ενεργών πολιτών
Πού: Σεράφειο Δήμου Αθηναίων (Εχελιδών 19 & Πειραιώς 144, 11854, Αθήνα – 
Ultra 200V με ενσωματωμένα γραφικά Intel® Arc
Αθανάσιος Δεληγιάννης, Ερευνητής
︎
